Ξεκινούν οι πρώτες εκταμιεύσεις από το σχέδιο ανάκαμψης της ΕΕ στο δεύτερο εξάμηνο του 2021 – Oι Ευρωπαίοι πρέπει να αποφύγουν να επαναλάβουν τα λάθη έκαναν κατά την έξοδο από την οικονομική κρίση του 2009, επισημαίνει ο γαλλικός οίκος – Τι αναφέρει για τη χώρα μας
Παρά τις «πληγές» που προκάλεσε στην εγχώρια οικονομία η πανδημία, υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες ανάπτυξης, ανάκαμψης και επενδύσεων μέσω των επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης για την Ελλάδα, εξηγεί η γαλλική BNP Paribas. Τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης και η Ελλάδα κινητοποιήθηκαν μαζικά για να αντιμετωπίσουν την πανδημία της Covid-19, παρέχοντας υποστήριξη στα νοικοκυριά αλλά και στις επιχειρήσεις, επισημαίνει η γαλλική τράπεζα. Ως αποτέλεσμα, ο δείκτης δημόσιου χρέους της Ευρωζώνης αυξήθηκε απότομα το 2020 έως 98% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο και πιθανότατα θα υπερβεί το όριο 100% του ΑΕΠ το 2021.
Η Ελλάδα ήταν από τις χώρες που επλήγησαν περισσότερο επειδή ο τουρισμός αποτελεί σημαντικό παράγοντα της οικονομικής δραστηριότητας. Εξετάζοντας τα επίπεδα χρέους προς ΑΕΠ στο τέλος του έτους 2020, ο δείκτης στην Ελλάδα ήταν στο 205,6% του ΑΕΠ και ο μεγάλος φόβος είναι ότι η κρίση του Covid-19 θα μπορούσε μετατραπεί σε ένα άλλο σοκ εντός Ευρωζώνης, αν και αξίζει να επισημανθεί ότι η αύξηση των δεικτών χρέους δεν συνοδεύτηκε απαραίτητα από μια απότομη επιδείνωση της βιωσιμότητας του ευρωπαϊκού δημόσιου χρέους.
Ο ρόλος της ΕΚΤ και το μειωμένο κόστος δανεισμού
Το Μάρτιο του 2020, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ενίσχυσε την ποσοτική πολιτική χαλάρωσης στο πλαίσιο των μέτρων στήριξης για τις οικονομίες για να αντιμετωπίσουν την κρίση της υγείας. Άρχισε να κάνει αγορές κρατικών ομολόγων στην Ευρωζώνη, μέσω του προγράμματος αγορών έκτακτης ανάγκης για την πανδημίας (πρόγραμμα PEPP). Η παραίτηση της ΕΚΤ από τις προϋποθέσεις επιλεξιμότητας έχει επιτρέψει την αγορά και ελληνικών ομολόγων, παρά την έλλειψη επενδυτικής βαθμίδας για την Ελλάδα. Στο τέλος του έτους 2020, οι κρατικές συμμετοχές του Ευρωσυστήματος εκτιμώνται σε περισσότερα από 750 δισεκατομμύρια ευρώ ως μέρος του PEPP, ενώ οι συμμετοχές ως μέρος του προγράμματος αγορών του δημόσιου τομέα (πρόγραμμα PSPP) αυξήθηκαν κατά περίπου 260 δισεκατομμύρια ευρώ σε σύγκριση με το τέλος του έτους 2019.
Συνολικά, η παρέμβαση στις αγορές της ΕΚΤ αυξήθηκε κατά σχεδόν 1 τρισ. ευρώ πέρυσι, πράγμα που είναι ουσιαστικά ισούται με την αύξηση του ακαθάριστου χρέους των χωρών κατά την περίοδο, το οποίο η Eurostat εκτιμά ότι αυξήθηκε κατά 1,08 τρισ. ευρώ. Στο τέλος του 2020, η ΕΚΤ κατείχε 22 δισ. ευρώ ελληνικού χρέους μέσω του προγράμματος PEPP ή 12,7% του εγχώριου ΑΕΠ και 3,4 τρισ. ευρώ ή 28,6% του ΑΕΠ στο σύνολο της Ευρωζώνης.
Σε αυτό το περιβάλλον, τα ευρωπαϊκά κράτη είδαν το κόστος χρηματοδότησης τους να μειώνεται το 2020, επισημαίνει η γαλλική τράπεζα. Τα κράτη μέλη με την υψηλότερη πιστωτική αξιολόγηση επωφελήθηκαν από τις αρνητικές αποδόσεις σε όλο και μεγαλύτερες λήξεις. Στα ιταλικά κρατικά ομόλογα, για παράδειγμα, η 10ετής απόδοση μειώθηκε κατά 90 μονάδες βάσης μεταξύ Ιανουαρίου 2020 και Ιανουαρίου 2021. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει μείωση των τόκων που καταβάλλονται ως μερίδιο του ΑΕΠ φέτος και το 2022, παρά την ανοδική πορεία των επιτοκίων στην αγορά χρήματος και την αύξηση του δημόσιου χρέους.
H δημοσιονομική πολιτική να παραμείνει στο προσκήνιο
Η BNP Paribas κρούει το καμπανάκι να μην επαναλάβουν οι Ευρωπαίοι τα λάθη της προηγούμενης κρίσης και να προβούν σε πρώιμη σύσφιξη των δημοσιονομικών μέτρων στήριξης των οικονομιών. Το 2021, η δημοσιονομική πολιτική θα εξαρτηθεί κυρίως από την εξέλιξη της πανδημίας, την επιτυχημένη διάθεση των εμβολίων και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων με την πάροδο του χρόνου, εξηγεί η ΒΝΡ. Στο πρώτο μέρος του έτους, τα περισσότερα κράτη μέλη έπρεπε να διατηρήσουν ή να ενισχύσουν την κατάσταση έκτακτης ανάγκης και μέτρα οικονομικής στήριξης για την αντιμετώπιση των νέων κυμάτων της πανδημίας.
Για πολλούς παρατηρητές, οι Ευρωπαίοι πρέπει να αποφύγουν να επαναλάβουν τα λάθη έκαναν κατά την έξοδο από την οικονομική κρίση του 2009. Οι δημοσιονομικές πολιτικές ήταν περιοριστικές πολύ νωρίς και η Ευρωζώνη επέστρεψε σε ύφεση το 2011. Το έλλειμμα της Ευρωζώνης εκτιμάται σε περίπου 8% του ΑΕΠ το 2021. Μέχρι το 2022, αντιθέτως, το έλλειμμα θα πρέπει να μειωθεί σημαντικά με τη σταδιακή απόσυρση των προσωρινών μέτρων στήριξης και την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας. Ακόμα κι έτσι, το έλλειμμα στην Ευρωζώνη θα εξακολουθεί να εκτιμάται στο 3,8% του ΑΕΠ το 2022.
Οι επιπτώσεις του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανάκτησης
Σε αυτόν τον ορίζοντα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη βασίζονται στην εφαρμογή του ευρωπαϊκού σχεδίου ανάκαμψης που θα υποστηρίξει την οικονομική δραστηριότητα περισσότερο και θα επιτρέψει στα κράτη μέλη με τα πιο εύθραυστα δημόσια οικονομικά να συνεχίσουν να πραγματοποιούν επενδύσεις.
Στην τελευταία της πρόβλεψη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρείχε εκτιμήσεις των αναμενόμενων δαπανών και επιπτώσεων του σχεδίου ανάκαμψης. Αυτά τα στοιχεία βασίζονται εν μέρει στις πληροφορίες που κάθε κράτος μέλος υπέβαλε στις Βρυξέλλες ως μέρος των εθνικών σχεδίων αποκατάστασης και ανθεκτικότητας. Στο πλαίσιο του προγράμματος ανάκαμψης NGEU, 390 δισ. ευρώ θα δοθούν σε επιχορηγήσεις στα κράτη μέλη έως το 2026. Παράλληλα, 350 δισ. ευρώ θα είναι διαθέσιμα ως δάνεια, αυξάνοντας το συνολικό ποσό του προγράμματος ανάκτησης στα 750 δισ. ευρώ (άνω του 5% του ΑΕΠ της ΕΕ). Ωστόσο, όλα τα κράτη μέλη δεν θα εκμεταλλευτούν αυτήν τη δυνατότητα και δεν εγγυάται ότι όλος ο προϋπολογισμός που διατίθεται, θα δαπανηθεί. Σε αυτό το στάδιο της διαδικασίας, μόνο η Ιταλία έχει δηλώσει ότι σκοπεύει να καταφύγει στο δανεισμό από το πρόγραμμα.
Για την Ελλάδα οι επιχορηγήσεις του προγράμματος εκτιμώνται σε 17,8 δισ. ευρώ ή 10,3% του ΑΕΠ και είναι το υψηλότερο ποσοστό στην ζώνη του ευρώ. Γερμανία, Γαλλία και Ισπανία θα μπορούσαν να ξοδέψουν πάνω από το ήμισυ των κονδυλίων τους κατά το επόμενο ενάμιση έτος και για την Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολό της, η Επιτροπή εκτιμά ότι το 40% από τις επιχορηγήσεις θα μπορούσαν να δαπανηθούν έως το τέλος του 2022., Από αυτό το ποσό, 30% θα χρησιμοποιηθεί για δημόσιες επενδύσεις, 50% για ιδιωτικές επενδύσεις και 20% για τρέχουσες δαπάνες.
