Του Στάθη Κετιτζιάν
Αμέσως μετά την έναρξη της ουκρανικής επίθεσης στην περιοχή του Κουρσκ, οι ρωσικές ελίτ “σοκαρίστηκαν”, όπως δήλωσαν στο ανεξάρτητο ρωσικό πρακτορείο Meduza δύο πηγές κοντά στο Κρεμλίνο. Σε ένα δεκαπενθήμερο, το σοκ πέρασε.
“Στην αρχή ήταν ασαφές τι δυνάμεις μπήκαν στη Ρωσία. Τώρα υπάρχει καλύτερη εικόνα. Είναι μακρύς ο δρόμος μέχρι τα περιφερειακά κέντρα. Αλλά η ουκρανική εισβολή και η κατάληψη οικισμών είναι μια δυσάρεστη εξέλιξη”, ανέφερε μία από τις πηγές. Μία άλλη πηγή αναφέρθηκε στα αποτελέσματα μιας πρόσφατης δημοσκόπησης που έδειξε ότι το ποσοστό των Ρώσων που ανησυχούν για τις εξελίξεις αυξήθηκε κατά 6%, στο 45%, με το Κρεμλίνο να θεωρεί τα ποσοστά αυτά αρκετά υψηλά και να ελπίζει ότι σύντομα θα μειωθούν.
“Κατά τη διάρκεια ενός σοκ υπάρχει πάντα ανησυχία στην κοινωνία, μετά όλα καταλαγιάζουν. Τι συνέβη στην ανταρσία του Πριγκόζιν, στην επιστράτευση και στην αρχή του πολέμου; Όλα εντέλει ηρέμησαν”, δήλωσε κυνικά μία από τις πηγές.
Προκειμένου το κλίμα να “ηρεμήσει” άμεσα, το Κρεμλίνο χρησιμοποιεί την προπαγάνδα για να προετοιμάσει τους Ρώσους για τη “νέα πραγματικότητα” και “νέα κανονικότητα” (οι προπαγανδιστές χρησιμοποίησαν αυτούς τους όρους και στην αρχή του πολέμου).
Το γενικότερο μήνυμα αυτής της “νέας κανονικότητας” είναι ότι ο εχθρός έχει πράγματι εισέλθει στο ρωσικό έδαφος αλλά θα ηττηθεί και η επιστροφή εδαφών θα πάρει χρόνο, με τους Ρώσους να πρέπει απλώς να περιμένουν.
Συνολικά, όλοι οι αξιωματούχοι που ερωτήθηκαν από τη Meduza είναι βέβαιοι ότι οι μάχες στο Κουρσκ θα διαρκέσουν αρκετούς μήνες.
Πηγή της Meduza υποστήριξε ότι αμέσως μετά την έναρξη της ουκρανικής επίθεσης το Κρεμλίνο συζήτησε το ενδεχόμενο ενός νέου κύματος επιστράτευσης. Πηγές του Bloomberg ανέφεραν το ίδιο πράγμα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες τους, λόγω έλλειψης εφέδρων, ενδέχεται να ανακοινωθεί νέα επιστράτευση πριν από το τέλος του 2024. Ωστόσο μια άλλη πηγή ανέφερε ότι “το υπουργικό συμβούλιο καθώς και φιλοκυβερνητικοί επιχειρηματίες αντιτίθενται σθεναρά στην επιστράτευση. Θα πληγώσει την οικονομία κάτι τέτοιο”.
Στο διπλωματικό μέτωπο, ο αναπληρωτής επικεφαλής του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, απέκλεισε την πιθανότητα διαπραγματεύσεων μεταξύ Μόσχας και Κιέβου. “Η κενή φλυαρία των μεσαζόντων που κανείς δεν είχε διορίσει για την υπέροχη ειρήνη έχει τελειώσει. Όλοι καταλαβαίνουν πλέον τα πάντα, ακόμα και αν δεν το λένε δυνατά”, ανέφερε ο Μεντβέντεφ μέσω Telegram, προσθέτοντας ότι “δεν θα υπάρξει καμία διαπραγμάτευση μέχρι την ολοκληρωτική ήττα του εχθρού”.
Στο μεταξύ, έως και 5.000 Ουκρανοί στρατιώτες συμμετέχουν στην εισβολή στο ρωσικό έδαφος, ανέφερε η “Wall Street Journal”, με το Κίεβο να υποστηρίζει ότι έχει καταλάβει μια έκταση 1.250 τετραγωνικών χιλιομέτρων και ελέγχει 92 ρωσικούς οικισμούς, αναγκάζοντας τη Μόσχα να μετακινήσει στρατεύματα από άλλα μέτωπα.
Σύμφωνα με το CNBC, οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν επικεντρώσει αρκετές από τις επιθέσεις τους σε υποδομές μεταφορών και καυσίμων στο Κουρσκ, σε μια προσπάθεια να δυσκολέψουν τη Ρωσία να μεταφέρει εφόδια στα στρατεύματά της που πολεμούν στην ανατολική και νότια Ουκρανία, καταστρέφοντας μεταξύ άλλων και κρίσιμες γέφυρες.
Η Ρωσία δεν έχει ακόμη προβεί σε ισχυρή αντεπίθεση κατά της ουκρανικής εισβολής και ακόμα και Ρώσοι στρατιωτικοί bloggers έχουν επικρίνει την αποτυχία του στρατού να προβλέψει την εισβολή.
Αναλυτές του Institute for the Study of War τονίζουν ότι οι μάχες σε ρωσικό έδαφος θα αναγκάσουν το Κρεμλίνο να μεταφέρει ακόμα μεγαλύτερους πόρους και ανθρώπινο δυναμικό στην περιοχή. Οι ίδιοι αναλυτές δήλωσαν ότι η μετακίνηση δυναμικού από αλλού στην περιοχή επέτρεψε στις ρωσικές δυνάμεις να επιβραδύνουν την αρχικά γρήγορη ουκρανική προώθηση και να περιορίσουν την έκταση της εισβολής στο ρωσικό έδαφος. Ωστόσο, τόνισαν, “ο περιορισμός είναι μόνο η πρώτη –και πιθανότητα η λιγότερο απαιτητική σε πόρους– φάση της ρωσικής αντίδρασης”.
Εντυπωσιακή η έλλειψη αντίδρασης από τον Πούτιν
Αυτό που είναι εντυπωσιακό σχετικά με την ουκρανική επίθεση είναι η έλλειψη αντίδρασης από τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν. Όπως σημειώνει το Bloomberg, ο Πούτιν έχει αποφύγει σε μεγάλο βαθμό να σχολιάσει την ουκρανική εισβολή, η οποία αμφισβητεί άμεσα την εξουσία του ως εγγυητή της ασφάλειας της Ρωσίας. Αντ’ αυτού, το Κρεμλίνο συμπεριφέρεται σαν να μην έχει συμβεί κάτι δραματικό. Ο Πούτιν επισκέφθηκε το Αζερμπαϊτζάν και τον νότιο Καύκασο μέσα στην εβδομάδα, καθώς χιλιάδες κάτοικοι εγκατέλειπαν τις περιοχές των μαχών.
Το στοίχημα της Ουκρανίας φαίνεται να αποδίδει μέχρι στιγμής. Ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δήλωσε ότι αυτό δείχνει ότι οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί του ανησυχούν υπερβολικά για τις κόκκινες γραμμές του Κρεμλίνου και τις απειλές κλιμάκωσης και ότι θα πρέπει να άρουν τους περιορισμούς στη χρήση όπλων μεγάλου βεληνεκούς κατά της Ρωσίας.
Επομένως, ο Πούτιν βρίσκεται επίσης σε μια “νέα κανονικότητα”. Η ουκρανική εισβολή πλήγωσε την εγχώρια εικόνα του ως ισχυρού ηγέτη και έφερε τον πόλεμο που ξεκίνησε πιο κοντά στους Ρώσους πολίτες. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα ζητήσει σύντομα ειρήνη. Αλλά το Κίεβο έχει ανατρέψει το αφήγημα του πολέμου, ενθαρρύνοντας τους συμμάχους του και αποδυναμώνοντας τη ρωσική πίστη για μια αναπόφευκτη νίκη. Αν και είναι πολύ νωρίς να πούμε αν το Κουρσκ θα αποτελέσει σημείο καμπής, η Ουκρανία έδειξε ότι εξακολουθεί να έχει τη θέληση και την ικανότητα να σταθεί απέναντι στον Πούτιν.