Η προγραμματισμένη (και κάπως συντομευμένη) επίσκεψη του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα την άλλη εβδομάδα (7/12) για την πραγματοποίηση του Ανώτατου Συμβούλιου Συνεργασίας θα λάβει χώρα σε κάπως αλλοιωμένο κλίμα. Ορισμένες δηλώσεις τούρκων αξιωματούχων (ιδιαίτερα αυτές του αρχηγού του Πολεμικού Ναυτικού) αλλά και του ίδιου του προέδρου τις τελευταίες μέρες, σε συνδυασμό με την πρόσφατη «παράσταση στο Βερολίνο», έχουν επηρεάσει το ήρεμο, καλό κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και έχουν καλλιεργήσει ανησυχίες για το τι μπορεί να συμβεί στην Αθήνα. Ορισμένοι μάλιστα φτάνουν μέχρι του σημείου να προτείνουν την ακύρωση της συνάντησης για να μην έχουμε νέα «παράσταση τύπου Βερολίνου».
Αν και είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλέψει κάποιος τη συμπεριφορά Ερντογάν (που είναι δομικώς άτσαλη), ωστόσο το πιθανότερο σενάριο είναι ότι τίποτα το ιδιαίτερα θεατρικό δεν πρόκειται να συμβεί. Στη βερολινέζικη παράσταση ο Ερντογάν έπαιξε Μάκβεθ. Στην Αθήνα ο πιθανότερος ρόλος του θα είναι αυτός του Φάλσταφ ή του Μπενβόλιο του συμφιλιωτικού. Είναι σημαντικό ότι οι αποκλίνουσες θέσεις για τον πόλεμο στη Γαζα/Μ.Ανατολή δεν έχουν επηρεάσει τη διαδικασία ελληνοτουρκικής προσέγγισης.
Ας βάλουμε όμως τα πράγματα σε κάποιο πλαίσιο. Οι δηλώσεις ιδιαίτερα αυτές του αρχηγού του Πολεμικού Ναυτικού ήταν επιεικώς άκαιρες και άστοχες. Αν και επί της ουσίας εξέφραζαν τις πάγιες τουρκικές θέσεις. Στην Τουρκία όπως και στην Ελλάδα υπάρχουν παράγοντες που θα ήθελαν να τορπιλίσουν τη διαδικασία της ελληνοτουρκικής προσέγγισης. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι, παρά τις δηλώσεις αυτές, στο Αιγαίο επικρατεί ηρεμία. Ούτε παραβάσεις ούτε παραβιάσεις (πλην οριακών εξαιρέσεων) και το γεγονός αυτό συνιστά ευεργετική παράμετρο για τη συνάντηση της Αθήνας.
Οι άλλες δηλώσεις Ερντογάν (περί Θεσσαλονίκης κλπ.) θα πρέπει να διαβαστούν στο πλαίσιο της ταυτότητας που επιχειρεί να χτίσει με υπόβαθρο την περιφερειακή αναταραχή: του μεγάλου ηγέτη-προστάτη με παγκόσμια επιρροή ιδιαίτερα σε περιοχές της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το ερώτημα είναι εάν θα επαναλάβει στην Αθήνα και ενδεχομένως στο Προεδρικό Μέγαρο το προηγούμενο του 2017 με αναφορές στη Συνθήκη της Λωζάννης και μάλιστα φέτος που συμπληρώνονται εκατό χρόνια από την υπογραφή της. Μάλλον όχι. Αλλά εάν το επιχειρήσει, η πρόεδρος Κ. Σακελλαροπούλου έχει τις γνώσεις, το ήθος και το ανάστημα για να του απαντήσει ως πρέπει.
Εν κατακλείδι, η συνάντηση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας καλώς πραγματοποιείται ως έχει προγραμματιστεί για την υπογραφή των συμφωνιών για τη θετική ατζέντα. Και με πολιτική δήλωση για την επίλυση των μείζονος σημασίας επιλύσιμων ζητημάτων μεταξύ των δύο κρατών. Το παράθυρο ευκαιρίας που έχει ανοίξει θα πρέπει να αξιοποιηθεί τώρα. Τα προβλήματα πρέπει να επιλυθούν (με οδηγό το διεθνές δίκαιο και λογική).
Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών