Ο νόμος για το πόθεν έσχες, ως προς τα κεντρικά πρόσωπα της πολιτικής σκηνής, καθορίζει ότι υπόχρεοι για την υποβολή της σχετικής δήλωσης είναι τα μέλη της κυβέρνησης, οι υφυπουργοί, οι αρχηγοί των πολιτικών κομμάτων, οι βουλευτές, ευρωβουλευτές και όσοι διαχειρίζονται τα οικονομικά των πολιτικών κομμάτων. Συνεπώς, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Στέφανος Κασσελάκης, είναι υπόχρεος από την ημέρα της εκλογής του, ανεξάρτητα από το εάν κατείχε παράλληλα και τη βουλευτική ιδιότητα ή όχι.
Ο νόμος (3213/2003) καθορίζει πρόβλεψη αυτοτελούς υποχρέωσης υποβολής δήλωσης περιουσιακής κατάστασης και οικονομικών συμφερόντων και των συζύγων, εν διαστάσει συζύγων ή μερών συμφώνου συμβίωσης. Ο υπόχρεος υποβάλλει την αρχική ή την ετήσια δήλωση με τα περιουσιακά στοιχεία του συζύγου του και στην περίπτωση διάστασης, ή του προσώπου με το οποίο έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης (και εκάστου των ανήλικων τέκνων τους, ακόμα και αν αυτά ενηλικιώθηκαν εντός του χρονικού διαστήματος που αφορά η δήλωση). Η δήλωση υποβάλλεται από τον ίδιο και εγκρίνεται υποχρεωτικά από τον σύζυγό του ή το πρόσωπο με το οποίο έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης για τα δικά του στοιχεία.
Βάσει του άρθρου 8 του ίδιου νόμου, απαγορεύεται η συμμετοχή στη διοίκηση ή στο κεφάλαιο εταιρειών, που έχουν έδρα πραγματική ή καταστατική στην αλλοδαπή είτε αυτοπροσώπως, είτε με παρένθετα πρόσωπα, στον πρωθυπουργό, στους αρχηγούς των πολιτικών κομμάτων που εκπροσωπούνται στο εθνικό ή το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς και όσων λαμβάνουν κρατική χρηματοδότηση, στους υπουργούς, στους αναπληρωτές υπουργούς και τους υφυπουργούς, στους βουλευτές και τους ευρωβουλευτές και όσους διαχειρίζονται τα οικονομικά των ανωτέρω πολιτικών κομμάτων, καθώς και στους γενικούς και ειδικούς γραμματείς της Βουλής και της Γενικής Κυβέρνησης, στους περιφερειάρχες και στους δημάρχους.
Στην περίπτωση του Στέφανου Κασσελάκη και με αφορμή τα στοιχεία περιουσιακής κατάστασης που παρουσίασε από τη Θεσσαλονίκη, προκύπτουν μια σειρά από νέα ερωτήματα, ενώ αναδεικνύονται γκρίζα σημεία και διαπιστώσεις.
1. Εξελέγη αρχηγός κόμματος τον Σεπτέμβριο του 2023. Αυτό σημαίνει ότι εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος και μέχρι το τέλος του 2023 θα έπρεπε να είχε μεταβιβάσει τις συμμετοχές του σε επιχειρήσεις της αλλοδαπής. Από το έγγραφο, όπως παρουσιάστηκε, φαίνεται ότι μέχρι το 2023 διατηρούσε συμμετοχές σε εταιρείες του εξωτερικού. Αλλωστε ο ίδιος ανέφερε ότι αποχώρησε από τις εταιρείες στην αλλοδαπή στις αρχές του 2024.
2. Στις εταιρείες της αλλοδαπής που περιλαμβάνονται στο σημείωμά του δεν γίνεται σαφές το ποσοστό συμμετοχής, δηλαδή εάν είναι βασικός μέτοχος και ασκεί την πραγματική διοίκηση ή απλά έχει επενδύσει σε μετοχές. Είναι δηλαδή απλός επενδυτής που έχει μετοχές. Αυτό είναι εντελώς διαφορετικό ζήτημα από τη συμμετοχή στη διοίκηση επιχειρήσεων του εξωτερικού ή στο κεφάλαιο των εταιρειών.
3. Τι είδους εταιρείες είναι αυτές; Για να απαντηθούν τα ερωτήματα θα πρέπει να υπάρχουν κι άλλα στοιχεία, όπως για παράδειγμα το καθεστώς των εταιρειών, όπως το εάν είναι πραγματικές ή είναι καταστατικές, δηλαδή ταχυδρομικές θυρίδες. Αυτά είναι μόνο μερικά από τα ερωτήματα που χρειάζονται απαντήσεις προκειμένου να προχωρήσει σε οποιεσδήποτε άλλες διαπιστώσεις.
4. Εχει κάνει φορολογική δήλωση στην Ελλάδα; Η φορολογική δήλωση δεν σχετίζεται άμεσα με τη δήλωση περιουσιακής κατάστασης. Η φορολογική δήλωση σχετίζεται με τη φορολογία του εισοδήματος και της περιουσίας. Από το σημείωμα προκύπτει ότι, ως κάτοικος εξωτερικού, όλα τα εισοδήματα έχουν παραχθεί στο εξωτερικό. Οπότε, δεν έχει λόγο να κάνει φορολογική δήλωση στην Ελλάδα. Ομως, η φορολογική δήλωση – κοινή ή ξεχωριστή ως ζευγάρι – χρειάζεται στην περίπτωση που δεν υπάρχει σύμφωνο συμβίωσης στην Ελλάδα. Αυτό χρειάζεται διότι στη δήλωση πόθεν έσχες ο υπόχρεος δηλώνει τα δικά του στοιχεία αλλά και του συζύγου. Και στη συνέχεια ο σύζυγος θα πρέπει να τα εγκρίνει.
5. Υπαρξη ΑΦΜ και κωδικών για το taxis. Από τη στιγμή που υπάρχει ακίνητο στην Ελλάδα και αυτό ανήκει σε φυσικό πρόσωπο, τότε αυτόματα το φυσικό πρόσωπο θα πρέπει να έχει ΑΦΜ. Εάν δεν έχει γίνει φορολογική δήλωση προηγουμένως, ο ΑΦΜ και οι κωδικοί taxis χρειάζονται από τους δύο προκειμένου να υποβληθεί η δήλωση πόθεν έσχες ηλεκτρονικά και να γίνει επίσης ηλεκτρονικά η έγκριση από τον σύζυγο.
6. Θα μπορούσε να έχει υποβάλει τη δήλωση πόθεν έσχες νωρίτερα; Δεν θα μπορούσε να έχει καταθέσει πόθεν έσχες τους προηγούμενους μήνες καθώς το σύστημα ήταν κλειστό. Η δήλωση υποβάλλεται μόνον ηλεκτρονικά και ηλεκτρονικά επίσης εγκρίνεται από τον σύζυγο.
7. Δεν υπάρχουν τα αποδεικτικά στοιχεία των όσων αναφέρει. Για παράδειγμα, τεκμήρια, εισοδήματα παλαιότερων ετών, πηγές εσόδων κ.ά.
Εάν έκανε δήλωση με το που εξελέγη, είχε πάει και στην Εφορία κατοίκων εξωτερικού και μετά έκανε ξανά δήλωση με τις ημερομηνίες όπως ισχύουν για όλους, τότε θα βλέπαμε και εισοδήματα του 2022, το πώς έρχονται στο 2023, τι πουλήθηκε (ρευστοποίηση συμμετοχών), αγορά ακινήτων και πότε.
8. Αν κάποιος είναι κάτοικος εξωτερικού με εισοδήματα που αποκτήθηκαν από το εξωτερικό δεν υπάρχει θέμα τεκμηρίων για το πώς έφερε χρήματα από το εξωτερικό (ν. 1076/2015).
9. Το πόθεν δεν ελέγχεται στην πράξη. Εξάλλου, η ηλεκτρονική πλατφόρμα συμπληρώνει τα στοιχεία των εισοδημάτων και άλλων στοιχείων από τις φορολογικές δηλώσεις. Στην περίπτωση που κάποιος ζούσε στο εξωτερικό και για πρώτη φορά κάνει δήλωση, το σύστημα δεν μπορεί να φορτώσει στοιχεία. Αυτά θα πρέπει να υποβληθούν συμπληρωματικά από τον υπόχρεο και τον σύζυγο.
10. Το έσχες μπορεί να είναι αυτό που παρουσίασε και κανένας δεν μπορεί να πει το αντίθετο αν δεν γίνει έλεγχος από αρμόδια Αρχή και με συνδρομή των αμερικανικών φορολογικών Αρχών ή αν δεν μπει ο ίδιος ο υπόχρεος στην πλατφόρμα να υποβάλει τη δήλωση και στη συνέχεια να επισυνάψει ηλεκτρονικά τα απαραίτητα νομιμοποιητικά έγγραφα ή δικαιολογητικά που θα ζητηθούν.
Συνεπώς, ένας απλός πίνακας με νούμερα και περιγραφές δεν μπορεί να θεωρηθεί δήλωση πόθεν έσχες.