Ο εκλογικός χάρτης δεν αποτυπώνει τα μηνύματα που θέλησαν να εκπέμψουν οι ψηφοφόροι είτε προσερχόμενοι στα εκλογικά τμήματα, είτε επιλέγοντας τις παραλίες. Τα αποτελέσματα της ευρωκάλπης του 2024 μπορούν να ερμηνευθούν μόνο σαν χαστούκια στο πολιτικό σύστημα της χώρας. Ενα δόθηκε στο κυβερνών κόμμα. Ενα στο γραφείο του Στέφανου Κασσελάκη στον 7ο όροφο της Κουμουνδούρου. Μαζί με ένα αυστηρό μήνυμα στο ΠΑΣΟΚ, το οποίο έχασε τη μάχη της δεύτερης θέσης, παρότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατόρθωσε να πιάσει ούτε το ποσοστό που είχε πάρει πέρυσι, το annus horribilis της περιόδου του ως μεγάλο κόμμα. Κι ένα στο σύνολο των πολιτικών δυνάμεων οι οποίες διεκδίκησαν την ψήφο των πολιτών, αφού η αποχή για πρώτη φορά στα χρονικά ήταν μεγαλύτερη από τη συμμετοχή.
Χθες το βράδυ κάθε αρχηγός και κομματική έδρα, καθώς και όλα τα στελέχη των κομμάτων που πέρασαν από τα τηλεπλατό, αποπειράθηκαν να αναδείξουν τα θετικά για τους ίδιους στοιχεία της λαϊκής ετυμηγορίας. Ωστόσο, ό,τι κι αν ειπώθηκε για να προωθηθούν τα κομματικά αφηγήματα, οι φετινές ευρωεκλογές δεν έβγαλαν νικητή.
Η προειδοποίηση
Στα κεντρικά της ΝΔ στάλθηκε μια σαφέστατη προειδοποίηση πως το 41% των τελευταίων εθνικών εκλογών δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο. Η κυβέρνηση δεν έχει πια λευκή επιταγή. Αντίθετα, κρίνεται αυστηρά τόσο από την παραδοσιακή της βάση – σημαντική μερίδα της οποίας ευθύνεται για τον διπλασιασμό των ποσοστών της Ελληνικής Λύσης αλλά και τις επιδόσεις της Νίκης και της Φωνής Λογικής – όσο κι από τους κεντρώους, οι οποίοι είναι εκείνοι που εξασφάλισαν στη μητσοτακική ΝΔ τα νούμερα που της έδωσαν την άνεση να αυτοσυστήνεται σαν αντιπολίτευση του εαυτού της.
Η δυσαρέσκεια για τις κυβερνητικές πολιτικές σε μια σειρά από τομείς καταγράφηκε καθαρά. Πέρα όμως από το νεοδημοκρατικό ποσοστό, το οποίο απέχει πολύ από τον πήχη του 33% που είχε θέσει ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, μελετώντας κανείς όλες τις μπάρες στην ιστοσελίδα του υπουργείου Εσωτερικών παρατηρεί ότι τα κόμματα στα δεξιά της ΝΔ αθροίζουν κοντά στο 20%. Η ακροδεξιά στροφή που περίμενε ολόκληρη η Ευρώπη ίσως να μην πάρθηκε τόσο απότομα εδώ, ωστόσο η ενίσχυση των υπερσυντηρητικών και εθνικιστικών κομμάτων δεν είναι αμελητέα. Εξ ου και δεν είναι λίγοι οι παροικούντες τη ΝΔ που εκτιμούν ότι θα ξεκινήσει μια συζήτηση στο εσωτερικό της για το ιδεολογικό πρόσημο του κόμματος.
Η Κεντροαριστερά
Εξίσου κακή είναι και η εικόνα του χώρου της Κεντροαριστεράς, βέβαια. Κανένα από τα κόμματά του δεν έπεισε το εκλογικό σώμα πως είναι ικανό να παίξει μόνο του τον ρόλο της εναλλακτικής πρότασης στην Κεντροδεξιά. Ο ΣΥΡΙΖΑ του Στέφανου Κασσελάκη, παρά την υπεραισιοδοξία που εξέπεμπε ο τελευταίος, δεν κατόρθωσε καν να πιάσει το 17,83% των βουλευτικών εκλογών του 2023. Οι ελπίδες της αξιωματικής αντιπολίτευσης πως θα απευθυνθεί σε νέα εκλογικά ακροατήρια διαψεύστηκαν και αντί να κάνει μια νέα αρχή με τον νέο της αρχηγό, συρρικνώνεται. Το δε ΠΑΣΟΚ για μια ακόμη φορά δεν κατάφερε να εκμεταλλευτεί την καθοδική πορεία του βασικού του ανταγωνιστή, του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος εκτοξεύθηκε στην εξουσία χάρη στην προσέλκυση των παλιών ψηφοφόρων του Κινήματος. Ετσι, οι φωνές που ζητούν μια σύμπραξη των δύο κομμάτων προκειμένου να αντιπαρατεθούν με τη ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη αναμένεται να ακούγονται πιο δυνατά από εδώ και πέρα. Και οι κονεσέρ των κεντροαριστερών πραγμάτων προβλέπουν σχεδόν με βεβαιότητα εξελίξεις σε αυτή την πλευρά του πολιτικού φάσματος.
Η αποχή
Το πιο ηχηρό από τα χτυπήματα, πάντως, το εκλογικό σώμα το έδωσε στο σύνολο των επαγγελματιών της πολιτικής με το νούμερο που έπιασε η αποχή. Μέχρι να ανοίξουν χθες οι κάλπες το μεγαλύτερο ποσοστό αποχής στη Μεταπολίτευση είχε καταγραφεί στις ευρωεκλογές του 2009 – οι οποίες είχαν επίσης διεξαχθεί χωρίς να στηθεί κάποια άλλη κάλπη δίπλα στη δική τους. Τότε ήταν 47,4%. Φέτος έχει το 6 μπροστά. Το χθεσινό ιστορικό ρεκόρ, λοιπόν, θα απασχολήσει κομματικά επιτελεία και πολιτικούς αναλυτές για πολλές μέρες ακόμη, μια και ψήφισαν 1 εκατ. λιγότεροι ψηφοφόροι σε σχέση με πέρυσι τον Ιούνιο. Η απαξίωση του κομματικού συστήματος δεν ανιχνεύεται πίσω από τους αριθμούς, δηλαδή. Τη φωνάζουν οι αριθμοί.