Σε ένα πρωτάθλημα που η πλειονότητα μπορεί να μαντέψει με σχετική βεβαιότητα ποιος θα τερματίσει πρώτος, τα μάτια όλων πέφτουν στους επόμενους. Σ’ αυτές τις εκλογές, η δεύτερη θέση και το ποσοστό που θα πάρει αυτός που θα την κατακτήσει, η διαφορά του από τον πρώτο και από τον τρίτο, αλλά και το ποσοστό του κόμματος που έπεται θα καθορίσουν το μέλλον της ελληνικής Κεντροαριστεράς. Θεωρούνται, υπό μια έννοια, το «σημείο μηδέν», γιατί αυτές καθορίζουν τους νέους συσχετισμούς ανάμεσα στις δυνάμεις που διεκδικούν να είναι ο βασικός αντίπαλος πόλος της ΝΔ.
Αν οι δημοσκοπήσεις επαληθευτούν και ο ΣΥΡΙΖΑ καταφέρει να μείνει δεύτερος, μένοντας κοντά στο ποσοστό των εθνικών εκλογών του 2023, μπορεί ο Στέφανος Κασσελάκης να μην έχει πετύχει τον στόχο που έβαλε για ανατροπή του πολιτικού σκηνικού, έχει όμως κρατήσει τον ΣΥΡΙΖΑ σε μια θέση από την οποία οι επόμενες κινήσεις του διευκολύνονται: ο πρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει προαναγγείλει συνέδριο καταστατικών αλλαγών, που θα αλλάξει τη βιτρίνα και το οργανόγραμμα του κόμματος, με σκοπό αυτό να «ανοίξει» σε ένα πιο κεντροαριστερό ακροατήριο. Στο πλαίσιο μιας αμφίπλευρης διεύρυνσης που υπάρχει ήδη στο καταστατικό του, από το προοδευτικό Κέντρο έως τη ριζοσπαστική Αριστερά, η οποία ωστόσο δεν έγινε ποτέ πραγματικότητα. Το κάλεσμα Κασσελάκη έχει γίνει ήδη – και έχει μια βασική προϋπόθεση: ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το όχημα και ο κορμός αυτής της προσπάθειας. Δηλαδή εκείνοι που θα επιλέξουν να ανταποκριθούν στο προσκλητήριο (το οποίο, έμμεσα και άμεσα, απευθύνεται σε πρώην και νυν στελέχη του ΠΑΣΟΚ) θα επιλέξουν να ενταχθούν και να ενισχύσουν την προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ. Ακόμα και με μικρή διαφορά από το ΠΑΣΟΚ, από το πλεονέκτημα της δεύτερης θέσης ωστόσο, ο Κασσελάκης εμφανίζεται διατεθειμένος να εκπονήσει το ίδιο σχέδιο για τις αλλαγές στον ΣΥΡΙΖΑ – αν και εκεί ενδιαφέρον θα έχει να δει κανείς και την αντίδραση της εσωκομματικής του αντιπολίτευσης, που έχει διαχωρίσει τη θέση της και δημόσια από τις προθέσεις του προέδρου και τα σχέδια στην Κουμουνδούρου για το μέλλον του κόμματος.
Τι δεν φαίνεται διατεθειμένος να κάνει ο Κασσελάκης; Να μπει στη διαδικασία συνεννόησης «από τα πάνω», ειδικά με πρόσωπα όπως τα στελέχη της Νέας Αριστεράς, ενός κόμματος που προέκυψε από την πιο πρόσφατη διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ.
Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΣΗ. Για το ΠΑΣΟΚ, από την άλλη, η πρωτοβουλία συνεννόησης των προοδευτικών δυνάμεων έχει ήδη εξαγγελθεί για την επόμενη ημέρα των εκλογών. Ο Νίκος Ανδρουλάκης θέλει το ποσοστό του ΠΑΣΟΚ να έχει ισχυροποιηθεί και το κόμμα να έχει κατακτήσει τη δεύτερη θέση, έτσι ώστε και το κάλεσμα να γίνει από θέση ισχύος. Βγάζοντας εκτός της προσπάθειας διαλόγου την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ (με τον Ανδρουλάκη να σχολιάζει πολλές φορές πως με τον Κασσελάκη «δεν έχουν την ίδια ιδεολογία»), η Χαριλάου Τρικούπη φαίνεται διατεθειμένη να ανοίξει διαύλους επικοινωνίας, με τον τρόπο που συνέβη και στον Δήμο Αθηναίων, με στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ (κυρίως στελέχη της εσωκομματικής αντιπολίτευσης που διαφωνούν με τον Κασσελάκη), τη Νέα Αριστερά, αλλά και οικολογικές δυνάμεις που έχουν ήδη δείξει διάθεση να συμμετάσχουν σε ένα τέτοιο εγχείρημα. Απώτερος στόχος είναι η δημιουργία ενός μετωπικού σχήματος που θα αναλάβει να αποτελέσει τον βασικό αντίπαλο πόλο της ΝΔ, διεκδικώντας τα ηνία της διακυβέρνησης της χώρας στις επόμενες εθνικές εκλογές, το 2027. Σ’ αυτό το πλάνο, η δεύτερη θέση είναι κομβική για το ΠΑΣΟΚ, όμως ό,τι κι αν γίνει στις ευρωκάλπες, όλα δείχνουν πως ούτε το σχέδιο του Ανδρουλάκη θα βγει από το κάδρο. Ο ίδιος έχει δηλώσει εδώ και μέρες πως «σε κάθε περίπτωση» το ΠΑΣΟΚ είναι έτοιμο να αναλάβει πρωτοβουλίες για την ανασυγκρότηση του χώρου, κάτι που στην πράξη σημαίνει πως το ίδιο θα συμβεί ακόμα κι αν το κόμμα δεν κερδίσει την άτυπη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης σε πανελλαδική κάλπη.
ΔΙΠΛΟ ΜΕΤΩΠΟ. Δημιουργώντας, επί της ουσίας, διπλό μέτωπο: από τη μια με τη ΝΔ του Μητσοτάκη και από την άλλη με την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, στη λογική πως αυτή δεν λογίζεται ως «προοδευτική δύναμη». Τα δεδομένα, βέβαια, με το ΠΑΣΟΚ στην τρίτη θέση, είναι διαφορετικά – και δεν αποκλείεται να φανούν στο περιεχόμενο του καλέσματος.
Παρότι συζητήσεις για συγκλίσεις μεταξύ των δύο πλευρών υπάρχουν, αν και όχι σε ανώτατο επίπεδο, οι προθέσεις των δύο αρχηγών επιτρέπουν την πρόβλεψη πως η μάχη στον προοδευτικό χώρο θα έχει ακόμα έναν γύρο, χωρίς εθνική εκλογική κάλπη σύντομα ενόψει, ώστε το ξεκαθάρισμα των λογαριασμών να γίνει «ενδοπαραταξιακά». Γι’ αυτό ο χρόνος δεν πιέζει, αν και ο εορτασμός για τα 50 χρόνια από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ τον ερχόμενο Σεπτέμβριο δίνει σε όλους ένα σημείο αναφοράς και ένα άτυπο εναρκτήριο λάκτισμα.
Με δεδομένα αυτά τα σενάρια, ωστόσο, πόσες πιθανότητες υπάρχουν η Κεντροαριστερά να περάσει όντως ένα ήρεμο καλοκαίρι; Σίγουρα δεν είναι απίθανο, ειδικά αν τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ είναι τέτοια που μπορούν να θεωρηθούν νίκη τόσο για τον Κασσελάκη όσο και για τον Ανδρουλάκη. Η πιθανότητα η κάλπη να μη βγάλει σίγουρο νικητή σ’ αυτόν τον γύρο για τα ηνία του προοδευτικού χώρου, με μία καθαρή διαφορά δηλαδή μεταξύ των δύο κομμάτων, μπορεί να γυρίσει και μπούμερανγκ για τον έναν, για τον άλλο ή και για τους δύο μαζί. Βασικός παράγοντας είναι η ερμηνεία που θα δοθεί στο αποτέλεσμα από την εσωκομματική αντιπολίτευση κάθε πλευράς, η συζήτηση που θα γίνει στις διαδικασίες απολογισμού, αλλά και από την παρουσία επίδοξων δελφίνων – με δεδομένο πως στην πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ υπάρχει ένας πόλος που συσπειρώνεται γύρω από τον πρώην πρόεδρό του (ακόμα κι αν αυτός κρατάει αποστάσεις) και στο ΠΑΣΟΚ με βάση το καταστατικό η εκλογή προέδρου ορίζεται το φθινόπωρο του 2025.