Του Κώστα Ράπτη
“Δεν είναι μπλόφα”. Η αξιολόγηση της πραγματικής ισχύος αυτού του μηνύματος αποτελεί το κρισιμότερο ερώτημα των ημερών, καθώς οι πυρηνικές απειλές που εκτοξεύει η Ρωσία απέναντι στην απόφαση της Δύσης να ενισχύσει την Ουκρανία με πυραύλους οι οποίοι θα μπορούν να πλήττουν σε βάθος τη ρωσική επικράτεια ανεβάζουν το θερμόμετρο διεθνώς στο υψηλότερο επίπεδο μετά την “κρίση των πυραύλων της Κούβας” το 1962.
Ο πρώην πρόεδρος της Ρωσίας (και νυν αντιπρόεδρος του πανίσχυρου Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας) Ντμίτρι Μεντβέντεφ με ανάρτησή του χθες στο επίσημο κανάλι του στο Telegram σημείωσε ότι η σύγκρουση της Μόσχας με τη Δύση εξελίσσεται σύμφωνα με το χειρότερο δυνατό σενάριο και ότι “κανένας δεν μπορεί να αποκλείσει κλιμάκωσή της στο τελικό στάδιο”.
Επρόκειτο για την πρώτη, ημιεπίσημη ρωσική αντίδραση στις πληροφορίες που πρώτο μετέδωσε το Politico και επιβεβαίωσαν Αμερικανοί αξιωματούχοι στο Reuters, ότι ο ένοικος του Λευκού Οίκου Τζο Μπάιντεν επέτρεψε σιωπηρά στο Κίεβο να χρησιμοποιήσει όπλα που του προμήθευσαν οι ΗΠΑ εναντίον στρατιωτικών στόχων εντός της Ρωσίας, οι οποίοι υποστηρίζουν μια επίθεση κατά της βορειοανατολικής ουκρανικής πόλης Χάρκοβο.
Είχε προηγηθεί η προειδοποίηση του ίδιου του Πούτιν, ότι “οι χώρες του ΝΑΤΟ πρέπει να συνειδητοποιήσουν τι είδους παιχνίδι παίζουν. Θα πρέπει να θυμούνται ότι, κατά κανόνα, πρόκειται για μικρές, πολύ πυκνοκατοικημένες χώρες. Αυτός είναι ο παράγοντας που πρέπει να έχουν κατά νου πριν μιλήσουν για πλήγμα σε ρωσικό έδαφος”.
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, θερμός υποστηρικτής της παροχής πυραύλων στο Κίεβο, φάνηκε να προσχωρεί στη θεωρία της “μπλόφας” δηλώνοντας, πριν από την έναρξη της συνεδρίασης των υπουργών Εξωτερικών των χωρών-μελών της Συμμαχίας στην Πράγα, ότι δεν διακρίνει “τίποτα καινούργιο” πέρα από τις προσπάθειες του προέδρου Πούτιν να εμποδίσει τους συμμάχους του ΝΑΤΟ να στηρίξουν την Ουκρανία. Υποβαθμίζοντας δε την όλη εξέλιξη, υπενθύμισε ότι “η Βρετανία, για παράδειγμα, προσφέρει ήδη εδώ και καιρό πυραύλους Storm Shadow χωρίς κανέναν περιορισμό”.
Ευρωπαϊκό πανδαιμόνιο
Ωστόσο, αυτό το οποίο κατεξοχήν απασχολούσε τους συνεδριάζοντες στην
Πράγα ήταν ακριβώς οι διαφωνίες τους ως προς την αναβάθμιση του παρεχόμενου οπλισμού προς την Ουκρανία.
Πρόκειται για ένα άκρως ευρωπαϊκό πανδαιμόνιο: Οι Ιταλοί αντιτίθενται στην ιδέα, όπως και οι Βέλγοι ή οι Ισπανοί, όμως οι Σουηδοί την επικροτούν, όπως οι Πολωνοί, οι Ολλανδοί και οι Εσθονοί. Οι Λετονοί είναι ακόμη πιο θερμοί υπερασπιστές της ιδέας, όμως συμβαίνει να μην κατέχουν τέτοια όπλα. Ο Εμανουέλ Μακρόν με πολύ γαλλικό τρόπο εξήγησε ότι η Ουκρανία έχει το δικαίωμα να πλήττει ρωσικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις, από τις οποίες εξαπολύονται επιθέσεις εναντίον του εδάφους της, αλλά ασφαλώς όχι πολιτικούς στόχους. Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς αναγνώρισε το δικαίωμα της Ουκρανίας να αποκτήσει όπλα μεγάλου βεληνεκούς, όμως ο ίδιος δεν προτίθεται να επιτρέψει τη μεταφορά γερμανικών συστημάτων Taurus. Όπως άλλωστε ομολόγησε, η λειτουργία τέτοιων συστημάτων, και μάλιστα άμεσα, δεν είναι εφικτή δίχως την αποστολή γερμανικού προσωπικού, την οποία (σε αντίθεση με τους Γάλλους και τους Βρετανούς, όπως του ξέφυγε) ο ίδιος δεν είναι διατεθειμένος να ρισκάρει. Δεν θα στείλουμε ούτε έναν Ιταλό στρατιώτη, γιατί δεν είμαστε σε πόλεμο με τη Ρωσία, επανέλαβε από την πλευρά του και ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών Αντόνιο Ταγιάνι.
Ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Τζον Κίρμπι, δήλωσε την Τετάρτη ότι παρόλο που η υποστήριξη των ΗΠΑ προς το Κίεβο έχει εξελιχθεί, “αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχει επίσης καμία αλλαγή στην πολιτική μας”. Ωστόσο, την ίδια ημέρα ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Άντονι Μπλίνκεν ανέφερε ότι η στάση της Ουάσιγκτον για το θέμα θα “προσαρμοστεί” με βάση τις μεταβαλλόμενες συνθήκες στο πεδίο της μάχης. Προϊδέασε έτσι για την μερική άρση των περιορισμών από τον Μπάιντεν.
“Ο πρόεδρος πρόσφατα έδωσε εντολή στην ομάδα του να διασφαλίσει ότι η Ουκρανία είναι σε θέση να χρησιμοποιεί αμερικανικά όπλα για τον σκοπό της αντεπίθεσης στο Χάρκοβο, ώστε η Ουκρανία να μπορεί να απαντήσει στις ρωσικές δυνάμεις που την πλήττουν ή που προετοιμάζονται να την πλήξουν”, δήλωσε ένας από τους Αμερικανούς αξιωματούχους στους οποίους στηρίχθηκε το Politico. Ωστόσο ο ίδιος τόνισε ότι “δεν έχει αλλάξει” η πολιτική των ΗΠΑ, βάσει της οποίας δεν επιτρέπεται στο Κίεβο να χρησιμοποιεί πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς για πλήγματα βαθιά εντός της Ρωσίας, πόσο μάλλον σε μη στρατιωτικούς στόχους.
Δύο μοιραία πλήγματα
Και τα πράγματα γίνονται πολύ χειρότερα μετά τους ισχυρισμούς της Ουκρανίας (τους οποίους ασφαλώς δεν θα παραδεχόταν ποτέ η Ρωσία) ότι την εβδομάδα που προηγήθηκε δέχθηκαν ουκρανικά πλήγματα δύο από τα δέκα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας για εισερχόμενους πυραύλους.
Με άλλα λόγια, όχι μόνο αντικαθίσταται το δόγμα της στρατηγικής σταθερότητας από το chicken game του “ποιος μπλοφάρει”, αλλά ενθαρρύνεται η Μόσχα να συμπεράνει ότι κινδυνεύει να μείνει ανοχύρωτη έναντι πυρηνικής απειλής και άρα να πάρει την πρωτοβουλία να κάνει πρώτη χρήση ενός τακτικού πυρηνικού όπλου, ώστε να περιθωριοποιηθεί πολιτικά.
Πόσο μπορεί να μείνει οριοθετημένο αυτό το παιχνίδι; Μόνο ο (απομονωμένος και στιγματισμένος) Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν μοιάζει μέσα στη Δύση να θέτει αυτό το ερώτημα. Το NATO “πλησιάζει όλο και περισσότερο σε έναν πόλεμο κάθε εβδομάδα”, δήλωσε ο Όρμπαν και πρόσθεσε: “Είναι παράλογο για το NATO, αντί να μας υπερασπίζεται, να σύρει εμάς, ένα κράτος-μέλος, σε έναν παγκόσμιο πόλεμο. Αυτό είναι τόσο παράλογο όσο το να αποφασίζει ένας πυροσβέστης να πάει να σβήσει μια πυρκαγιά με φλογοβόλο”.
Μακρινή κάθε προοπτική ειρήνευσης
Ωστόσο, οι επιτυχίες που καταγράφει από τη μία η ρωσική πλευρά, αφότου άνοιξε δεύτερο μέτωπο στην επαρχία του Χαρκόβου (ο νέος υπουργός Άμυνας της Ρωσίας, Αντρέι Μπελοούσοφ, έκανε λόγο για κατάληψη συνολικά 800 τετραγωνικών χιλιομέτρων εδάφους εντός του έτους), αλλά και ο πολλαπλασιασμός των ουκρανικών “φθηνών” πληγμάτων με drones σε υποδομές σε όλη την ευρωπαϊκή Ρωσία (μόλις χθες έκλεισαν επί ώρες για λόγους ασφαλείας δύο αεροδρόμια στο Ταταρστάν) απομακρύνουν κάθε προοπτική άμεσης ειρήνευσης.
Χαρακτηριστική είναι και η επιλογή της Κίνας να μην παραστεί στη διεθνή ειρηνευτική διάσκεψη για την Ουκρανία, που θα συγκληθεί σε δύο εβδομάδες στην Ελβετία, χωρίς να έχει προσκληθεί η Ρωσία.
“Η Κίνα πάντα επέμενε ότι η Διεθνής Διάσκεψη για την Ειρήνη θα πρέπει να αναγνωριστεί από τη Ρωσία και από την Ουκρανία, να επιτρέψει την ίση συμμετοχή όλων των πλευρών και μια δίκαιη συζήτηση όλων των ειρηνευτικών σχεδίων”, τόνισε η Μάο Νινγκ, εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, για να προσθέσει: “Θα συνεχίσουμε να προωθούμε τις ειρηνευτικές συνομιλίες με τον δικό μας τρόπο, θα παραμείνουμε σε επικοινωνία με όλες τις πλευρές και θα εργαστούμε από κοινού για μια πολιτική διευθέτηση της ουκρανικής κρίσης”.