ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 19:30
Ογδόντα χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας, και τέσσερα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα υπέγραψαν το τελικό κοινό ανακοινωθέν της ειρηνευτικής συνόδου κορυφής της Ελβετίας στις 16 Ιουνίου, σύμφωνα με το Kyiv Independent.
Οι χώρες που απείχαν από τον κατάλογο των υπογραφόντων είναι οι εξής: η Ινδία, η Αρμενία, η Σαουδική Αραβία, η Λιβύη, η Ινδονησία, το Μπαχρέιν, η Κολομβία, η Νότια Αφρική, η Ταϊλάνδη, το Μεξικό και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Εκπρόσωποι περίπου 100 χωρών και οργανώσεων συγκεντρώθηκαν στο θέρετρο Μπούργκενστοκ της Ελβετίας στις 15-16 Ιουνίου για να συζητήσουν μια πιθανή διέξοδο προς την ειρήνη και άλλες βασικές ανησυχίες που σχετίζονται με τον συνεχιζόμενο πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.
Η Ρωσία δεν είχε προσκληθεί να συμμετάσχει.
Η Βραζιλία, η οποία είναι παρούσα ως παρατηρητής στον κατάλογο των 92 επιβεβαιωμένων συμμετεχόντων που μοιράστηκε το ελβετικό υπουργείο Εξωτερικών στις 14 Ιουνίου, επίσης δεν υπέγραψε το ανακοινωθέν. Ωστόσο, η Τουρκία – η οποία προσπάθησε να διαδραματίσει ρόλο διαμεσολαβητή μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας – υπέγραψε.
Οι οργανισμοί που υπέγραψαν το έγγραφο είναι το Συμβούλιο της Ευρώπης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Η Βιόλα Άμχερντ, η Πρόεδρος της Ελβετίας που φιλοξένησε την εκδήλωση, δήλωσε στην τελευταία συνέντευξη Τύπου ότι το γεγονός ότι η “μεγάλη πλειοψηφία” των συμμετεχόντων συμφώνησε στο τελικό κείμενο “δείχνει τι μπορεί να επιτύχει η διπλωματία”.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι χαιρέτισε τα “πρώτα βήματα για την ειρήνη” στη συνάντηση και δήλωσε ότι το κοινό ανακοινωθέν παραμένει “ανοιχτό για προσχώρηση από όλους όσους σέβονται τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ”.
Το Κίεβο θα διεξάγει ειρηνευτικές συνομιλίες με τη Ρωσία από αύριο, εάν η Μόσχα αποχωρήσει από όλα τα ουκρανικά εδάφη, δήλωσε ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Όμως, μιλώντας στο κλείσιμο της συνόδου κορυφής για την ειρήνη, είπε ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δεν θα τερματίσει τον πόλεμο και πρέπει να τον σταματήσουμε “με όποιον τρόπο μπορούμε”, είτε με στρατιωτικά είτε με διπλωματικά μέσα.
“Συμφωνήσαμε να ξεκινήσουμε να εργαζόμαστε σε ειδικές μετά τη σύνοδο ομάδες πάνω σε συγκεκριμένες ιδέες, προτάσεις και αναπτύξεις που μπορούν να αποκαταστήσουν την ασφάλεια σε διάφορες πλευρές” δήλωσε ο Ουκρανός ηγέτης σε κοινή συνέντευξη Τύπου.
“Όταν τα σχέδια δράσης για την ειρήνη ετοιμαστούν, θα ανοίξει ο δρόμος για τη δεύτερη σύνοδο κορυφής για την ειρήνη”, είπε.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της εκτελεστικής επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δήλωσε ότι η διάσκεψη είχε “δικαίως” τον τίτλο “Δρόμος προς την ειρήνη”, διότι η ειρήνη δεν θα επιτευχθεί με ένα μόνο βήμα.
“Δεν πρόκειται για μια ειρηνευτική διαπραγμάτευση, διότι ο Πούτιν δεν είναι αποφασισμένος να τερματίσει τον πόλεμο, επιμένει στη συνθηκολόγηση, επιμένει στην παραχώρηση ουκρανικών εδαφών — ακόμη και εδαφών που δεν είναι σήμερα κατεχόμενα”, είπε. “Επιμένει στον αφοπλισμό της Ουκρανίας, αφήνοντάς την ευάλωτη σε μελλοντικές επιθέσεις. Καμία χώρα δεν θα δεχόταν ποτέ αυτούς τους εξωφρενικούς όρους”.
Η Σύνοδος προσπάθησε επίσης να επαναφέρει στο προσκήνιο τον πόλεμο σε μια εποχή που η σύγκρουση στη Γάζα, οι εθνικές εκλογές και άλλες ανησυχίες έχουν καταλάβει την παγκόσμια προσοχή.
Το ανακοινωθέν ζητούσε, μεταξύ άλλων, να τεθεί υπό τον πλήρη έλεγχο της Ουκρανίας το κατεχόμενο από τη Ρωσία πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια, να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη παραγωγή και προμήθεια τροφίμων στην Ουκρανία, να απελευθερωθούν όλοι οι αιχμάλωτοι πολέμου και να επιστραφούν όλα τα απελαθέντα παιδιά της Ουκρανίας. Η πρωθυπουργός της Ιταλία, Τζόρτζια Μελόνι, δήλωσε ότι αποτελούν “ελάχιστες προϋποθέσεις” για διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία, υπονοώντας ότι πολλοί άλλοι τομείς διαφωνίας μεταξύ Κιέβου και Μόσχας θα είναι πιο δύσκολο να ξεπεραστούν.
Ο πρωθυπουργός του Κατάρ, ο σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν Αλ Θάνι, σημείωσε μια ημέρα νωρίτερα πώς η πλούσια χώρα του Κόλπου φιλοξένησε συνομιλίες τόσο με ουκρανικές όσο και με ρωσικές αντιπροσωπείες για την επανένωση των ουκρανικών παιδιών με τις οικογένειές τους, οι οποίες έχουν μέχρι στιγμής οδηγήσει στην επανένωση 34 οικογενειών.
Ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου, Τζέικ Σάλιβαν, μιλώντας σε δημοσιογράφους το Σάββατο, δήλωσε ότι “θα χρειαστεί δουλειά” και ότι πρέπει να ενισχυθούν οι προσπάθειες χωρών όπως το Κατάρ.
“Θα χρειαστεί προβολή από τη διεθνή κοινότητα, όχι μόνο από μεμονωμένες φωνές από τις Ηνωμένες Πολιτείες ή την Ευρώπη, για να πούμε ότι αυτό που έκανε η Ρωσία εδώ είναι κάτι παραπάνω από καταδικαστέο και πρέπει να ανατραπεί”, είπε.
Η ουκρανική κυβέρνηση πιστεύει ότι 19.546 παιδιά έχουν απελαθεί ή εκτοπιστεί με τη βία, και η Ρωσίδα Επίτροπος για τα δικαιώματα των παιδιών Μαρία Λβόβα-Μπέλοβα έχει επιβεβαιώσει στο παρελθόν ότι τουλάχιστον 2.000 παιδιά πάρθηκαν από ουκρανικά ορφανοτροφεία.
Ο πρωθυπουργός του Μαυροβουνίου Μιλόικο Σπάιτς δήλωσε στη σύνοδο της Κυριακής: “Ως πατέρας τριών παιδιών, ανησυχώ βαθύτατα για τα χιλιάδες παιδιά της Ουκρανίας που μεταφέρθηκαν βίαια στη Ρωσία ή στα κατεχόμενα από τη Ρωσία εδάφη της Ουκρανίας”.
“Όλοι σε αυτό το τραπέζι πρέπει να κάνουμε περισσότερα ώστε τα παιδιά της Ουκρανίας να επιστρέψουν στην Ουκρανία”, πρόσθεσε.
Ακολουθούν τα κύρια σημεία του τελικού ανακοινωθέντος:
– Ένας ρωσικός πόλεμος –
Η Ρωσία θεωρείται υπεύθυνη ότι άρχισε αυτό τον πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας το Φεβρουάριο 2022 και το τελικό έγγραφο της συνόδου κορυφής αναφέρεται στις καταστροφικές συνέπειες της σύγκρουσης και καλεί για τη “συνολική” διευθέτησή της.
“Ο πόλεμος της Ρωσικής Ομοσπονδίας εναντίον της Ουκρανίας, που βρίσκεται σε εξέλιξη, συνεχίζει να προκαλεί βάσανα στους ανθρώπους και καταστροφές σε μεγάλη κλίμακα, ενώ δημιουργεί επίσης κινδύνους και κρίσεις με παγκόσμιο αντίκτυπο”, αναφέρεται στο ανακοινωθέν.
– Εδαφική ακεραιότητα –
Οι υπογράφουσες χώρες δηλώνουν ότι “επαναλαμβάνουν την υποστήριξή τους στις αρχές της κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας όλων των κρατών, περιλαμβανομένης της Ουκρανίας, μέσα στα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορά τους”.
Η Ρωσία ελέγχει αυτή τη στιγμή σχεδόν 20% του ουκρανικού εδάφους, περιλαμβανομένης της Κριμαίας την οποία προσάρτησε το 2014.
– Παιδιά και αιχμάλωτοι –
Το έγγραφο περιλαμβάνει επίσης έκκληση για πλήρη ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου και για την επιστροφή στην Ουκρανία χιλιάδων παιδιών που μεταφέρθηκαν στη Ρωσία και τα εδάφη που αυτή ελέγχει.
Το Κίεβο έχει κατηγορήσει τη Μόσχα ότι έχει απαγάγει σχεδόν 20.000 παιδιά από την αρχή της εισβολής της. Το Κρεμλίνο υποστηρίζει ότι τα μετέφερε για να τα προστατεύσει.
“Όλοι οι αιχμάλωτοι πολέμου πρέπει να απελευθερωθούν μέσω μιας πλήρους ανταλλαγής”, αναφέρεται στο τελικό ανακοινωθέν.
“Όλα τα παιδιά της Ουκρανίας, που απελάθηκαν και μεταφέρθηκαν παρανόμως, και όλοι οι άλλοι ουκρανοί άμαχοι, που συνελήφθησαν παρανόμως, πρέπει να σταλούν πίσω στην Ουκρανία”, προστίθεται.
– Πυρηνική ασφάλεια –
Η σύνοδος κορυφής ζητεί να τεθεί υπό τον “πλήρη και κυρίαρχο” έλεγχο της Ουκρανίας ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια, ο μεγαλύτερος στην Ευρώπη, που βρίσκεται αυτή τη στιγμή υπό ρωσικό έλεγχο.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει για τον κίνδυνο ενός μείζονος πυρηνικού ατυχήματος αφότου οι ρώσοι στρατιωτικοί κατέλαβαν αυτό το σταθμό στην αρχή του πολέμου.
“Οι ουκρανικοί πυρηνικοί σταθμοί και εγκαταστάσεις, περιλαμβανομένου του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, πρέπει να λειτουργούν με τρόπο ασφαλή υπό τον πλήρη έλεγχο της Ουκρανίας”, αναφέρεται στο τελικό ανακοινωθέν.
Οι υπογράφουσες χώρες εξέφρασαν επίσης την ανησυχία τους όσον αφορά το ενδεχόμενο προσφυγής στα πυρηνικά όπλα.
“Κάθε απειλή προσφυγής και κάθε προσφυγή στα πυρηνικά όπλα μέσα στο πλαίσιο του πολέμου που βρίσκεται σε εξέλιξη εναντίον της Ουκρανίας είναι απαράδεκτες”, αναφέρεται στο κείμενο.
– Επισιτιστική ασφάλεια –
“Η επισιτιστική ασφάλεια δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να χρησιμοποιείται σαν όπλο. Τα ουκρανικά αγροτικά προϊόντα πρέπει να παραδίδονται ελεύθερα και με ασφάλεια στις ενδιαφερόμενες τρίτες χώρες”, αναφέρεται στο έγγραφο.
Η Ουκρανία είναι ένας από τους κύριους εξαγωγούς σιτηρών στον κόσμο, όμως η ρωσική εισβολή έχει εμποδίσει τις εξαγωγές της μέσω της Μαύρης Θάλασσας, η οποία έχει γίνει πολεμική ζώνη.
“Έχουν ουσιώδη σημασία η ελεύθερη εμπορική ναυσιπλοΐα, πλήρης και ασφαλής, όπως και η πρόσβαση στα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας και της Θάλασσας του Αζόφ”, αναφέρεται.
“Οι επιθέσεις σε εμπορικά πλοία μέσα στα λιμάνια και κατά τον πλου τους, καθώς και εναντίον πολιτικών λιμανιών και των υποδομών τους, είναι απαράδεκτες”, προστίθεται επίσης στη διακήρυξη.
– Να περιληφθεί η Ρωσία –
Στο έγγραφο αναφέρεται επίσης πως μελλοντικές διαπραγματεύσεις για ένα ειρηνευτικό σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνουν τη Ρωσία.
“Έχουμε την πεποίθηση ότι, για να φθάσουμε στην ειρήνη, χρειάζονται η συμμετοχή και ο διάλογος όλων των μερών”, αναφέρουν οι υπογράφουσες χώρες.
Οι συμμετέχοντες στη σύνοδο κορυφής “αποφάσισαν να αναλάβουν στο μέλλον συγκεκριμένα διαβήματα στους προαναφερθέντες τομείς, με τη συμμετοχή εκπροσώπων όλων των μερών”.