Του Desmond Lachman-Αν ποτέ αναζητήσετε παραδείγματα στα οποία η ελπίδα θριάμβευσε έναντι της εμπειρίας, δεν θα χρειαστεί να κοιτάξετε πέρα από τις οικονομίες των αναδυόμενων αγορών.
Ακόμα και τώρα που η Ομοσπονδιακή Τράπεζα σφίγγει τη νομισματική πολιτική των ΗΠΑ, τόσο οι επενδυτές όσο και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε αυτές τις οικονομίες φαίνεται να βρίσκονται σε άρνηση ως προς την ενδεχόμενη επιβράδυνση, μένοντας προσκολλημένοι στην ελπίδα ότι με κάποιο τρόπο ο αντίκτυπος αυτού του γύρου συρρίκνωσης της παγκόσμιας ρευστότητας θα είναι λιγότερο καταστροφικός από ό,τι οι προηγούμενοι αντίστοιχοι γύροι.
Οι ενδείξεις αφθονούν για το θετικό αίσθημα των επενδυτών των αναδυόμενων αγορών. Το spread των επιτοκίων των εταιρικών ομολόγων των αναδυόμενων αγορών έναντι των αμερικανικών κρατικών ομολόγων βρίσκεται κοντά σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο. Παρά την πρόσφατη διεύρυνση, τα spreads των κρατικών χρεογράφων των αναδυόμενων αγορών εξακολουθούν να παραμένουν χαμηλά με βάση τα ιστορικά πρότυπα. Εν τω μεταξύ, οι επενδυτές συνεχίζουν να συρρέουν σε εκδόσεις χρέους από αναδυόμενες χώρες με αδύναμη πιστοληπτική ικανότητα όπως το Ιράκ, η Κένυα, η Μογγολία και το Τατζικιστάν.
Από την πλευρά τους, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των αναδυόμενων αγορών φαίνεται να προετοιμάζονται για μια βροχερή ημέρα. Αντί να χρησιμοποιούν τις καλές περιόδους για να μειώσουν τα επίπεδα του δημόσιου χρέους, εξακολουθούν να εκμεταλλεύονται τις ευνοϊκές συνθήκες παγκόσμιας ρευστότητας για να αντλήσουν κεφάλαια από την αγορά. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκτιμά ότι τα επίπεδα δημόσιου χρέους των αναδυόμενων αγορών σε σχέση με το ΑΕΠ έχουν φθάσει τα επίπεδα που παρατηρήθηκαν τελευταία κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους αναδυόμενων αγορών της δεκαετίας του 1980.
Παράλληλα, οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής στις αναδυόμενες αγορές δεν έκαναν τίποτα για να συγκρατήσουν την έκρηξη δανεισμού πάνω στην οποία θεμελιώθηκαν οι τοπικές επιχειρήσεις. Αυτό συνέβη, παρόλο που οι επιχειρήσεις αυτές σχεδόν τριπλασίασαν το χρέος τους από το 2008.
Οι προηγούμενοι κύκλοι σύσφιξης της Fed δεν ήταν ευχάριστοι για τις οικονομίες των αναδυόμενων αγορών. Τα αυξανόμενα επιτόκια στις ΗΠΑ οδήγησαν γενικά σε έναν επαναπατρισμό μεγάλης κλίμακας των κεφαλαίων που είχαν διοχετευτεί στις αναδυόμενες αγορές, όταν τα επιτόκια των ΗΠΑ ήταν χαμηλά. Με τη σειρά τους, οι ξαφνικές αυτές διακοπές στις ροές κεφαλαίων τείνουν να προκαλέσουν σοβαρές πιέσεις στη χρηματοπιστωτική αγορά και οξείες πιέσεις στο ισοζύγιο πληρωμών για τις οικονομίες των αναδυόμενων αγορών.
Παρά την εμπειρία τους από τους προηγούμενους κύκλους σύσφιξης σε παγκόσμιο επίπεδο, τόσο οι επενδυτές αναδυόμενων αγορών όσο και οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής φαίνεται να αποδίδουν τις σημερινές τους ελπίδες στα ισχυρότερα θεμελιώδη των αναδυόμενων αγορών. Φαίνεται να βασίζονται στην πεποίθηση ότι οι αναδυόμενες θα είναι πιο ανθεκτικές από ό,τι ήταν πριν από τις συνθήκες της μειωμένης παγκόσμιας ρευστότητας.
Ωστόσο, με αυτόν τον τρόπο, οι επενδυτές και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής εθελοτυφλούν όχι μόνο μπροστά στα υψηλά επίπεδα χρέους κρατών και επιχειρήσεων του αναδυόμενου κόσμου, αλλά και ως προς τις μεγάλες ανισορροπίες και πολιτικές προκλήσεις σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες αναδυόμενες οικονομίες. Επίσης, φαίνεται να ξεχνούν τον υπερμεγέθη ρόλο των αναδυόμενων αγορών με πολύ χαμηλές πιστοληπτικές αξιολογήσεις -όπως η Βραζιλία και η Τουρκία, για παράδειγμα- στο “πάρτι” δανεισμού.
Μεταξύ των κυριότερων εξελίξεων που οι επενδυτές των αναδυόμενων αγορών δείχνουν εν πολλοίς να αγνοούν:
Τα δημόσια οικονομικά της Βραζιλίας παραμένουν σε μη βιώσιμο μονοπάτι σε μια εποχή που η χώρα αντιμετωπίζει αμφιλεγόμενες προεδρικές εκλογές τον Οκτώβριο.
Στο Μεξικό, ο προσκείμενος στην αριστερά Andres Manuel Lopez Obrador βρίσκεται σε πορεία να κερδίσει τις προεδρικές εκλογές του Ιουλίου, ενδεχομένως θέτοντας το Μεξικό σε πορεία σύγκρουσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες και υπονομεύοντας τις μεταρρυθμίσεις του ενεργειακού τομέα της χώρας.
Η Κίνα αντιμετωπίζει μια πιστωτική φούσκα επικών διαστάσεων, παρότι κινδυνεύει να διολισθήσει σε εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ.
Η Τουρκία θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπη με μια πλήρη νομισματική κρίση, καθώς ο πρόεδρος Ερντογάν “προγυμνάζει” την οικονομία πριν από τις επικείμενες βουλευτικές εκλογές.
Η Fed είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί σύντομα να αυξήσει τα επιτόκια με ταχύτερο ρυθμό από ό, τι είχε προγραμματιστεί, προκειμένου να αποφευχθεί η υπερθέρμανση της οικονομίας των ΗΠΑ. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, τις πολύ εύκολες χρηματοοικονομικές συνθήκες των ΗΠΑ και την επεκτατική στάση της δημοσιονομικής πολιτικής σε αυτό το τελευταίο στάδιο του οικονομικού κύκλου.
Σε περίπτωση που η Fed συσφίξει την πολιτική της πιο γρήγορα, δεν θα χρειαστεί να περιμένουμε πολύ για να δούμε αν οι αναδυόμενες αγορές θα τα καταφέρουν καλύτερα με τη συρρίκνωση της παγκόσμιας ρευστότητας από ό, τι πριν. Κρίνοντας από τα σημερινά υψηλά επίπεδα χρέους των αναδυόμενων αγορών και τα επιδεινούμενα οικονομικά και πολιτικά θεμελιώδη, δεν θα πόνταρα πολλά στο σενάριο ότι αυτή τη φορά θα είναι διαφορετική.