Όλοι γνωρίζουμε ότι η επόμενη κρίση της Ιταλίας έρχεται, απλώς είναι ζήτημα του πότε. Το έλλειμμα προϋπολογισμού της χώρας ξεφεύγει από τον έλεγχο και οι Βρυξέλλες θα πρέπει σε κάποιο βαθμό να αντιμετωπίσουν την αυξανόμενη πιθανότητα παραβίασης των δημοσιονομικών τους κανόνων (ακόμη και αν η ΕΕ κλείνει τα μάτια και οι ευρωεκλογές έρχονται σε περίπου έναν μήνα). Η αγορά ομολόγων αρχίζει να κρούει των κώδωνα του κινδύνου.
Οι πιθανότητες να επιτύχει η Ιταλία τον αρχικό της στόχο για έλλειμμα 2,04% του ΑΕΠ για το 2019 -που έχει ήδη αναθεωρηθεί προς τα πάνω στο 2,4%- ήταν πάντα εξωπραγματικές. Όμως, καθώς η οικονομία διολισθαίνει σε ύφεση, αυτό το νέο ποσοστό δείχνει επίσης παράτολμο. Η αστοχία μπορεί να είναι υπερβολικά μεγάλη για να την κρύψει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάτω από το χαλί.
Δεν είναι μόνο το ετήσιο έλλειμμα που κατευθύνεται προς τη λάθος κατεύθυνση. ο συνολικός λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ (που βρίσκεται σήμερα στο 130%) μπορεί επίσης να αυξηθεί. Η Ιταλία έχει ήδη τη δεύτερη χειρότερη επίδοση στην Ευρωζώνη στο μέτρο αυτό μετά την Ελλάδα και οποιαδήποτε επιδείνωση θα προκαλέσει σοβαρή ταραχή στις Βρυξέλλες. Η χώρα είναι ο μεγαλύτερος οφειλέτης της περιοχής, με περισσότερα από 1,6 τρισεκατομμύρια ευρώ χρέους. Είναι πραγματικά “too big to fail”.
Οι βιομηχανικές παραγγελίες της Ιταλίας μειώθηκαν κατά 2,7% τον Μάρτιο και υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις για ανάκαμψη στο μέλλον. Η κυβέρνηση έχει υποβαθμίσει την πρόβλεψή της για το ρυθμό ανάπτυξης το τρέχον έτος σε μόλις 0,2%, πλησιάζοντας πολλές ανεξάρτητες εκτιμήσεις. Αυτό και πάλι εξακολουθεί να φαίνεται ελπιδοφόρο. Δεν προκαλεί έκπληξη που ορισμένοι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αναρωτιούνται εάν η οικονομία της Ευρωζώνης μπορεί να ανακάμψει στο δεύτερο εξάμηνο.
Ο επικεφαλής οικονομολόγος της Τράπεζας της Ιταλίας λέει ότι το έλλειμμα προϋπολογισμού του έθνους για το 2020 θα διογκωθεί στο 3,4%, παραβιάζοντας το όριο της ΕΕ, εκτός εάν αυξηθεί ο φόρος προστιθέμενης αξίας. Όταν παρολ’αυτά ο υπουργός Οικονομικών Giovanni Tria έκανε παρόμοιες παρατηρήσεις σχετικά με την επισφαλή κατάσταση των οικονομικών της Ρώμης, ξαναμπήκε γρήγορα στο κουτί του από τους λαϊκιστές ηγέτες της χώρας. Αυτή η κατάσταση άρνησης από το συνασπισμό Κινήματος Πέντε Αστέρων και Λέγκας δεν πρόκειται να έχει καλό τέλος. Η κυβέρνηση θα πρέπει να αντιμετωπίσει τα οικονομικά της με πειστικό τρόπο μετά τις ευρωπαϊκές εκλογές, προκειμένου να αποφύγει άλλη μία κατρακύλα στα ομόλογα.
Οι αγορές έχουν αρχίσει να δίνουν προσοχή. Τα ιταλικά 10ετή ομόλογα ήταν πολύ δημοφιλή φέτος, αλλά οι αποδόσεις τους διευρύνθηκαν την περασμένη εβδομάδα. Για να είμαστε δίκαιοι, δεν απέχουν πολύ από αυτές του χρέους άλλων χωρών και είναι πολύ χαμηλότερα σε σχέση με τα υψηλά που άγγιξαν πέρυσι μετά το ξέσπασμα της πολιτικής κρίσης της χώρας. Δεν βρισκόμαστε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Οι επενδυτές, ωστόσο, αρχίζουν να τοποθετούνται για αυτό που θεωρείται αναπόφευκτη επανάληψη της διαμάχης για τον προϋπολογισμό που είδαμε το περασμένο φθινόπωρο μεταξύ των Βρυξελλών και της Ρώμης, η οποία ώθησε τις αποδόσεις των 10ετών ιταλικών ομολόγων σε πάνω από 3,5%. Ορισμένες τράπεζες όπως η Citigroup Inc. συστήνουν προσοχή.
Παρότι μπορεί να δείχνει πολύ μακρινό, η Moody’s Investors Service θα επαναξιολογήση το “Baa3” της πιστοληπτικής ικανότητας της Ιταλίας τον Σεπτέμβριο. Αυτή είναι ήδη η χαμηλότερη βαθμίδα της επενδυτικής κλίμακας και έαν ο οίκος αξιολόγησης υποβαθμίσει την ιταλική αξιολόγηση σε “junk”, οι επιπτώσεις θα είναι συνταρακτικές. Θα αποτρέψει πολλά ομολογιακά funds από τη διακράτηση ιταλικού χρέους.
Οι μεγαλύτερες αποδόσεις που λαμβάνει κανείς για να διακρατά ιταλικό χρέος έναντι του χρέους άλλων βασικών χωρών της Ευρωζώνης υπάρχουν για έναν λόγο. Όσο αυξάνεται ο κίνδυνος, τόσο αυξάνεται και το spread.