Η βουτιά στα δημοσκοπικά ποσοστά του Σίνζο Άμπε ήταν ξαφνική αλλά δεν προκαλεί έκπληξη.
Τις τελευταίες πέντε εβδομάδες, ο βαθμός έγκρισης του ιάπωνα πρωθυπουργού μειώθηκε από πάνω από 50% σε 34%, οδηγώντας συγχρόνως το μέλλον του και το οικονομικό του πρόγραμμα – γνωστό ως Abenomics – σε σύγχυση. Ωστόσο, οι Abenomics πρέπει να συνεχιστούν, με ή χωρίς τον Άμπε.
Η πτώση του κ. Άμπε έχει ελάχιστη σχέση με την οικονομία, η οποία έχει καλές επιδόσεις. Αντιθέτως, αντικατοπτρίζει ένα ζευγάρι καταστροφικά παρόμοιων σκανδάλων. Σε μια περίπτωση ένας ιδιωτικός σχολικός φορέας που ονομάζεται Moritomo Gakuen αγόρασε με έκπτωση δημόσια γη. Στην άλλη, ένας φορέας που ονομάζεται Kake Gakuen πήρε άδεια να ανοίξει ένα νέα κτηνιατρική σχολή σε μια ειδική οικονομική ζώνη. Και οι δύο εταιρείες συνδέονται με τον κ. Άμπε. Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι αξιωματούχοι ενήργησαν, ίσως απρόκλητα, για να ευχαριστήσουν το αφεντικό.
Αυτά τα σκάνδαλα υπονόμευσαν καταστροφικά την εμπιστοσύνη του κόσμου στον κ. Άμπε. Ο ίδιος αρνείται οποιαδήποτε άμεση εμπλοκή, αλλά ως πρωθυπουργός είναι υπεύθυνος για τις πράξεις της κυβέρνησής του, και η απαξιωτική του απάντηση έδωσε την εντύπωση ότι δεν βλέπει κανένα πρόβλημα. Και στις δύο περιπτώσεις, πρέπει να υπάρχει πλήρης και διαφανής καταγραφή του τρόπου με τον οποίο λήφθηκαν οι αποφάσεις. Αυτό απαιτεί ο κόσμος.
Αν υποθέσουμε ότι δεν αποκαλυφθεί καμία διαφθορά, ο κ. Άμπε έχει το δύσκολο καθήκον να ανοικοδομήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών πριν τη διεξαγωγή των εκλογών το προσεχές φθινόπωρο. Υπάρχουν δύο τρόποι να προσπαθήσει να το κάνει αυτό. Ο ένας είναι ένας ριζοσπαστικός ανασχηματισμός του γραφείου του και μια μετατόπιση από τα Abenomics, σηματοδοτώντας την αλλαγή. Ένας άλλος είναι να διπλασιάσει τις προσπάθειές του στην οικονομία – και μόνο στην οικονομία – σηματοδοτώντας αποφασιστικότητα. Αυτή η τελευταία πορεία είναι η σωστή.
Ο κ. Άμπε έχει ευημερήσει ως πρωθυπουργός για περισσότερα από τέσσερα χρόνια επειδή προσφέρει οικονομική υπόσχεση. Είναι αλήθεια ότι οι μισθοί αυξήθηκαν ελάχιστα. Όμως, το κοινό της Ιαπωνίας μπορεί να νιώσει τη στενότερη αγορά εργασίας, να ακούσει την εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και να δει την άνοδο των τιμών των μετοχών. Μπορεί να μην αγαπούν τις συνέπειες του χαμηλού επιτοκίου από τη μαζική ενίσχυση από την Τράπεζα της Ιαπωνίας, αλλά κερδίζει εύκολα τα χρόνια στασιμότητας.
Εκεί που έχει κάνει λάθος ο κ. Άμπε είναι να απομακρυνθεί από την οικονομία για να επικεντρωθεί σε ζητήματα συνταγματικής και εξωτερικής πολιτικής. Αυτές είναι πολύ σημαντικές για τον ίδιο, αλλά λίγο για τον μέσο ψηφοφόρο.
Ένα νομοσχέδιο ασφάλειας του 2015 και ένας νόμος περί συνωμοσίας αυτό το καλοκαίρι τον έβλαψαν στις δημοσκοπήσεις. Τώρα έχει υποσχεθεί να αναθεωρήσει το σύνταγμα της Ιαπωνίας μέχρι το 2020. Η αναθεώρηση που επιθυμεί είναι απολύτως λογική, αλλά εξαιρετικά χαμηλή προτεραιότητα σε κάθε αντικειμενικό κατάλογο θεμάτων που αντιμετωπίζει η χώρα.
Αντί αυτού, ο κ. Άμπε θα πρέπει να επικεντρωθεί στην ευημερία, και όχι στον επιφανειακό τρόπο που χαρακτήρισε προηγούμενες αναβαθμίσεις των Abenomics. Αυτό σημαίνει τον επαναδιορισμός του Χαρουχίκο Κουρόντα ως κυβερνήτη της Τράπεζας της Ιαπωνίας ή, εάν ο κ. Κουρόντα δεν είναι διατεθειμένος, την επιλογή ενός υποψηφίου εξίσου αποφασισμένου να τερματίσει τον αποπληθωρισμό.
Σημαίνει επίσης την αντίσταση στις απαιτήσεις για αύξηση των φόρων, ενώ ο πληθωρισμός παραμένει αδύναμος. Και ενώ η σημασία των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων είναι μεγαλοποιημένη, είναι απαραίτητες σοβαρές αλλαγές στην αγορά εργασίας και όχι μόνο προσπάθειες ευχαρίστησης του πλήθους μειώνοντας ώρες εργασίας για τον μισθωτό.
Το τέλος της εποχής του Άμπε είναι στο προσκήνιο. Μερικές φορές, φαίνεται ότι ο κ. Άμπε ενδιαφέρεται για την οικονομική πολιτική μόνο ως μέθοδο για να κρατήσει την εξουσία. Πρέπει να αναγνωρίσει ότι η κληρονομιά του δεν εξαρτάται από μια μικρή συνταγματική μεταρρύθμιση. Θα βασιστεί, αντίθετα, στο αν θα είναι ο άνθρωπος που έδωσε τέλος σε δύο δεκαετίες αποπληθωρισμού.
Το μεγαλύτερο ευεργέτημα που μπορεί να κάνει τώρα ο κ. Άμπε είναι να πείσει το κόμμα του και το κοινό του ότι οι Abenomics πρέπει να συνεχιστούν, ακόμα και όταν ο δικός του χρόνος στην εξουσία φτάσει στο τέλος του.