Εάν υπάρχει Άγιος Βασίλης στην Ευρωζώνη, αυτός είναι ο Mario Draghi. Καθ ‘όλη τη διάρκεια της θητείας του, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έδωσε στη νομισματική ένωση πλούσια δώρα, τα οποία απέτρεψαν την κατάρρευση του ευρώ, κράτησαν τις τράπεζες εν ζωή και διευκόλυναν την οικονομική ανάκαμψη.
Καθώς πλησιάζει η εορταστική περίοδος – και η Ευρώπη είναι κακοδιάθετη από τα πρώτα σημάδια επιβράδυνσης- το ερώτημα είναι εάν ο Draghi θα φέρει νέα δώρα στην επόμενη συνέντευξη Τύπου του στις 13 Δεκεμβρίου. Δυστυχώς, η ΕΚΤ είναι απίθανο να ανεβάσει τη διάθεση αυτή τη φορά. Οι οικονομικοί και πολιτικοί προβληματισμοί υποδεικνύουν ότι η κεντρική τράπεζα θα προτιμήσει να περιμένει προτού προσφέρει οποιαδήποτε νέα στήριξη.
Η επόμενη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ πιθανότατα θα σηματοδοτήσει το τέλος της ποσοτικής χαλάρωσης όπως την ξέρουμε. Από τον Ιανουάριο, η ΕΚΤ αναμένεται να σταματήσει να ενισχύει τα πάγια αξίας 2,6 τρισ. ευρώ που έχει αγοράσει από τον Μάρτιο του 2015 και θα επανεπενδύει μόνο τα έσοδα από τα ομόλογα που ωριμάζουν.
Η συλλογιστική είναι απλή. Υιοθέτησε το QE για να αποσοβήσει τον κίνδυνο να εγκλωβιστεί η ευρωζώνη σε μια παρατεταμένη περίοδο αποπληθωρισμού. Ο πληθωρισμός είναι 2%, οριακά πάνω από τον στόχο της κεντρικής τράπεζας. Οι πιο γενναιόδωρες μισθολογικές συμφωνίες, ιδίως στη Γερμανία, εξασφαλίζουν ότι το επίπεδο τιμών δεν είναι πολύ πιθανό να μειωθεί σύντομα. Ως εκ τούτου, η ΕΚΤ μπορεί να βάλει στο συρτάρι το ισχυρό της εργαλείο, το οποίο έχει επικριθεί έντονα στη Γερμανία και σε άλλες βόρειες χώρες. Η πολιτική επανεπένδυσης θα παράσχει άφθονη στήριξη, σύμφωνα με τον Draghi.
Παρόλο που ο τερματισμός των αγορών περιουσιακών στοιχείων είναι πολύ κοντά, οι επενδυτές εξακολουθούν να αναρωτιούνται εάν ο Draghi έχει άλλα μυστικά δώρα να προσφέρει. Άλλωστε, ο δομικός πληθωρισμός -ο οποίος εξαιρεί τα ευμετάβλητα στοιχεία όπως η τιμή του πετρελαίου – υποχώρησε στο μόλις 1% το Νοέμβριο. Η οικονομία της Ευρωζώνης “έτρεξε” με ρυθμό μόλις 0,2% το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, καθώς η Γερμανία και η Ιταλία συρρικνώθηκαν. Αυτό αποδόθηκε σε έκτακτους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της προσωρινής αναστάτωσης της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας. Αλλά τι γίνεται αν είναι η αρχή για κάτι χειρότερο; Ο άνεμος του προστατευτισμού που πνέει από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού και η προσπάθεια της Ιταλίας για οικονομικό αυτοτραυματισμό, σίγουρα απαιτούν σύνεση.
Υπάρχουν δύο πιθανοί τρόποι με τους οποίους η ΕΚΤ θα μπορούσε να απαντήσει. Ο πρώτος θα ήταν να καθορίσει μια μεταγενέστερη ημερομηνία για τo guidance σχετικά με το πότε θα μπορούσε να αυξήσει τα επιτόκια, το οποίο επί του παρόντος προορίζεται για το επόμενο φθινόπωρο. Ο δεύτερος θα ήταν να παράσχει έναν νέο γύρο φθηνών δανείων προς τις τράπεζες. Τέτοιες “πράξεις μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης” δεν θα ήταν αμφιλεγόμενες στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ. Θα επέτρεπαν στις τράπεζες να συνεχίσουν να διοχετεύουν φθηνή πίστη στην οικονομία, βοηθώντας τη νομισματική πολιτική.
Ωστόσο, η ΕΚΤ βλέπει τον κίνδυνο για την οικονομία της ζώνης του ευρώ ως “γενικά ισορροπημένο”, που σημαίνει ότι, ενώ αναγνωρίζει ορισμένους κινδύνους, βλέπει και θετικά στοιχεία. Το βασικό έρεισμα για την αισιοδοξία της είναι η πτώση της τιμής του πετρελαίου, η οποία έχει προσγειωθεί κοντά στα $50 δολάρια το βαρέλι. Αυτό θα μπορούσε να ενισχύσει τις εταιρείες και τους καταναλωτές. Μία άλλη πιθανή πηγή τόνωσης είναι τα βήματα που κάνουν οι ΗΠΑ και η Κίνα για να αποφύγουν την κλιμάκωση της εμπορικής τους διαμάχης. Εάν η εκεχειρία παραμείνει, θα ωφελήσει τις εξαγωγές.
Επιπλέον, η χρονική στιγμή οποιωνδήποτε νέων υποστηρικτικών μέτρων θα προκαλούσε αμηχανία. Ο Draghi αποχωρεί στα τέλη Οκτωβρίου, οπότε κάθε μελλοντικό guidance που τοποθετεί τον ορίζοντα της πρώτης αύξησης των επιτοκίων πολύ πέρα από αυτή την ημερομηνία δεν είναι εύκολο να πείσει. Ο αντικαταστάτης του θα έχει τις δικές του σκέψεις. Και εάν η ΕΚΤ ξεκινούσε μια νέα μακροπρόθεσμη επιχείρηση αναχρηματοδότησης για τις τράπεζες αυτή τη στιγμή, θα θεωρούνταν ευρέως ως ένα δώρο μόνο για τις τράπεζες της Ιταλίας, δεδομένου του πόσο ακριβό είναι για αυτές να πωλούν ομόλογα.
Η σιγουριά της ΕΚΤ μπορεί να αποδειχθεί τελείως λανθασμένη, φυσικά, αν η οικονομία της Ευρωζώνης επιβραδυνθεί σημαντικά τους επόμενους μήνες. Ωστόσο, για την ώρα, μην περιμένετε γενναιόδωρα Χριστούγεννα. Ακόμη και ο Άγιος Βασίλης πρέπει να ξεκουράζεται πότε πότε.