Του Κώστα Ράπτη
Η ουσία συνοψίζεται σε τρεις λέξεις: “Για όσο χρειαστεί”. Οι ηγέτες των χωρών του ΝΑΤΟ επιβεβαίωσαν, κατά την Ατλαντική Σύνοδο που διεξήχθη την εβδομάδα αυτή στην Ουάσινγκτον, τη δέσμευσή τους στη στήριξη της Ουκρανίας απέναντι στην επιτιθέμενη Ρωσία, με τον Εμανουέλ Μακρόν να συμπυκνώνει το νόημα των αποφασισθέντων με χαρακτηριστικό τρόπο. “Θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την Ουκρανία για όσο χρειαστεί. Σε αυτό το πνεύμα λήφθηκαν σημαντικές αποφάσεις εδώ στην Ουάσινγκτον, ώστε η υποστήριξή μας να έχει διάρκεια και να προχωρήσουμε προς την ένταξη της Ουκρανίας στο NATO”, τόνισε ο Γάλλος πρόεδρος στη συνέντευξη Τύπου μετά το πέρας της συνόδου.
Το γιατί οι Ατλαντικοί Σύμμαχοι τηρούν αυτή τη στάση δεν είναι δύσκολο να ερμηνευθεί. Ο πόλεμος στην Ουκρανία πρέπει να συνεχισθεί, διότι σε αυτόν αναγνωρίζουν μια πρόκληση για την “αξιοπιστία” του ΝΑΤΟ, και δη της υπερατλαντικής ηγέτιδάς του. Σε ελεύθερη μετάφραση, αυτό σημαίνει ότι τυχόν συνθηκολόγηση αναμένεται να έχει μοιραίες επιπτώσεις τόσο ως προς την πλανητική ηγεμονία της Δύσης όσο και ως προς την εσωτερική της συνοχή.
Δεν είναι τυχαία η δήλωση του Τζο Μπάιντεν, κατά τη συνέντευξη Τύπου μετά τη λήξη της συνόδου, ότι οι ΗΠΑ “δεν μπορούν να αποσυρθούν από τον κόσμο”.
Κρίνεται η “φιλελεύθερη τάξη”
Ήδη ήταν ενός είδους αποτυχία, ως προς την ικανότητα της Συμμαχίας να ασκεί αποτροπή στην εγγύς περιφέρειά της, το γεγονός ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν δίστασε να διατάξει το 2022 την έναρξη αυτού που ο ίδιος αποκαλεί “ειδική στρατιωτική επιχείρηση”. Και, επιπλέον, ο ένοικος του Κρεμλίνου έχει δηλώσει σαφώς ότι δεν ενδιαφέρεται για “πάγωμα” της σύγκρουσης, παρά για τερματισμό της με μια “οριστική διευθέτηση”. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό όταν ο ίδιος έχει προσδιορίσει ως στόχους την “αποστρατιωτικοποίηση” και “αποναζιστικοποίηση” της Ουκρανίας;
Το να επιτρέψει η Δύση μια διά της βίας “αλλαγή καθεστώτος” σε φίλια χώρα, αλλά και την ακύρωση, λόγω της ρωσικής ένοπλης αντίδρασης, της εξαγγελθείσας επέκτασης του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς, θα αποτελούσε ήττα απροσμέτρητων διαστάσεων. Πόσω μάλλον το να γίνει ανεκτή η αλλαγή συνόρων, όταν μάλιστα ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, προσδιορίζει ως στόχο της πολεμικής προσπάθειας της χώρας του την επιστροφή στα σύνορα του 1991 και τίποτε λιγότερο. Οι ανατολικοευρωπαϊκές χώρες με παρελθόν στο σοβιετικό μπλοκ σημαίνουν τον συναγερμό ότι χωρίς ανάσχεση της Ρωσίας θα είναι οι επόμενες στη σειρά.
Σε μια φάση κατά την οποία, για πρώτη φορά στην 75χρονη ιστορία του, το ΝΑΤΟ κοιτάζει όλο και εντονότερα προς την κατεύθυνση της Ασίας και του Ειρηνικού, με σαφή την πρόθεση “κύκλωσης” του έτερου μεγάλου “αναθεωρητή” της δυτικοκεντρικής τάξης πραγμάτων, ήτοι της Κίνας, τυχόν άδοξη ολοκλήρωση της ουκρανικής περιπέτειας θα δρομολογούσε, όλως αντιθέτως, φυγόκεντρες τάσεις εντός της Συμμαχίας. Η “φιλελεύθερη τάξη πραγμάτων”, την οποία επαγγέλλεται η Δύση, θα υπέκυπτε και εσωτερικά στον “ευρασιατικό αυταρχισμό”.
Αυτόκλητοι ειρηνοποιοί
Όμως αυτή η ένθοδεν αμφισβήτηση είναι ήδη παρούσα! Την ώρα που οι ατλαντικοί σύμμαχοι παρέβλεπαν ευγενικά τις νέες φραστικές γκάφες ενός Μπάιντεν που είναι αμφίβολο αν θα καταφέρει να φτάσει μέχρι τη διεκδίκηση δεύτερης θητείας στην κάλπη, η βαριά σκιά του απόντος (αλλά πιθανότατα επερχόμενου) Ντόναλντ Τραμπ παρότρυνε τους συμμετέχοντες να βιαστούν. Πόσω μάλλον που ένας από τους παρισταμένους, ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν, σε ρόλο αυτόκλητου ειρηνοποιού, έσπευδε αμέσως μετά να συναντήσει στη Φλόριντα τον Ρεπουμπλικανό μεγιστάνα, ο οποίος κατά τη γνώμη του είναι σε θέση να “επιλύσει” το ουκρανικό.
Δύο περιορισμοί
Αυτές οι (προς το παρόν μικρές) πολιτικές ρωγμές υπενθυμίζουν δύο άλλους σοβαρούς περιορισμούς που αντιμετωπίζει το “για όσο χρειαστεί” κατά Μακρόν.
Ο πρώτος είναι οι υστερήσεις των συμμάχων, ιδίως των Ευρωπαίων, σε ό,τι αφορά τους εξοπλισμούς και τη δυνατότητα ταχείας παράταξης αποτελεσματικών στρατιωτικών δυνάμεων και ο δεύτερος είναι τα απροσμέτρητα ρίσκα της δικής τους διολίσθησης σε μια αμεσότερη εμπλοκή στις εχθροπραξίες. Η προειδοποίηση της Μόσχας ότι κάτι τέτοιο δεν θα μείνει αναπάντητο, στον βαθμό μάλιστα που συνοδεύεται από κλιμάκωση των πληγμάτων εντός της ρωσικής επικράτειας, μοιάζει να υποτιμάται.
Στη σύνοδο του NATO ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ζήτησε να αρθούν όλοι οι περιορισμοί στη χρήση δυτικού οπλισμού, οι οποίοι έχουν επιβληθεί από τους ίδιους τους παρέχοντες. Όμως, εάν εισακουσθεί, θα έχει γίνει ακόμα ένα βήμα για τη μετατροπή της σύγκρουσης (που μέχρι τώρα δίδεται βασικά “δι’ αντιπροσώπου”) σε άμεση αναμέτρηση Ρωσίας και ΝΑΤΟ. Νόμιζε κανείς ότι η πυρηνική “ισορροπία του τρόμου” είχε διαγράψει για πάντα μια τέτοια πιθανότητα…