Την τελευταία εβδομάδα της προεκλογικής περιόδου, οι εκτιμήσεις των δημοσκόπων που υποστήριζαν ότι η αποχή θα έχει 6 μπροστά ακούγονταν τρομολαγνικές. Εκλογολόγοι, επαγγελματίες και χομπίστες φοβόντουσαν πως το νούμερό της θα είναι μεγάλο, αλλά στα κομματικά επιτελεία δεν παραδέχονταν ούτε στους ίδιους τους τούς εαυτούς πόσες πιθανότητες υπήρχαν να σπάσει το ρεκόρ των ευρωεκλογών του 2009 – το 47,46%, που ήταν μέχρι να ανοίξουν οι προχθεσινές κάλπες το υψηλότερο καταγεγραμμένο στα μεταπολιτευτικά χρονικά. Τελικά, μπροστά έγραψε 5. Ωστόσο, η απόσταση του 59,5% από το 60% είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Το ψυχολογικό όριο πέρα απ΄ το οποίο κανείς στο πολιτικό σύστημα δεν νομιμοποιείται να αγνοεί το μήνυμα απαξίωσης που έστειλαν οι πολίτες, ξεπεράστηκε.
Το ερώτημα που απασχολεί τα κόμματα από εδώ και πέρα, λοιπόν, είναι πώς ψυχογραφείται το ποσοστό εκείνων που επέλεξαν να απέχουν; Ποια είναι τα κίνητρά τους, δηλαδή; Και τι θέλησαν να πετύχουν ως απόντες από την εκλογική διαδικασία;
Χειρότερες από τις προβλέψεις
Από το σύνολο των 9.605.244 εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους έφτασαν πίσω απ’ τα παραβάν μόλις 3.891.466. Οι χειρότερες από τις προβλέψεις των ειδικών στα εκλογικά νούμερα έκαναν λόγο για προσέλευση 4,5 εκατ. ψηφοφόρων. Το μεγαλύτερο ποσοστό αποχής καταγράφηκε στην εκλογική περιφέρεια της Φλώρινας, 74,61%. Ακολουθούν ο Νομός Κεφαλληνίας με 72,06% και η Λακωνία με 70,55%.
Εκτός, όμως, από τους τρεις νομούς που αναδείχθηκαν πρωταθλητές, υπάρχουν άλλες 22 εκλογικές περιφέρειες όπου όσοι δεν άσκησαν το εκλογικό τους δικαίωμα είναι πάνω από 60%. Στα Δωδεκάνησα απείχαν 68,08% των εκλογέων. Στην Ευρυτανία 67,34%. Στην Αρκαδία 66,81%. Στη Λέσβο 66,55%. Στην Κέρκυρα 66%. Στη Θεσπρωτία 65,59%. Στις Σέρρες 65,05%. Στη Ροδόπη 64,91%. Στη Δράμα 64,85%. Στην Ξάνθη 64,73%. Στη Μεσσηνία 64,63%. Στη Χίο 64,58%. Στη Ζάκυνθο 64,37%. Στη Λευκάδα 64,35%. Στη Σάμο 63,79%. Στην Ηλεία 63,28%. Στην Καστοριά 63,18%. Στη Δυτική Αττική 62,94%. Στην Καβάλα 62,53%. Στο Κιλκίς 61,87%. Στον Εβρο 61,58% και στις Κυκλάδες 60,90%. Οι αναλύσεις που ήδη γίνονται ποικίλλουν. Υπάρχουν εκείνοι οι οποίοι αποδίδουν το φαινόμενο στη διαχρονική τάση των πολιτών να αδιαφορούν για την ανάδειξη των εκπροσώπων τους στην Ευρωβουλή. Υπάρχουν και οι άλλοι που προτάσσουν μια σειρά από γραφειοκρατικά ζητήματα ως παράγοντες της αποχής.
Τα υψηλά ποσοστά της σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις, λένε για παράδειγμα, προκύπτουν και εξαιτίας της μη εκκαθάρισης των εκλογικών καταλόγων από μόνιμους κατοίκους του εξωτερικού, οι οποίοι πιθανόν έχουν πεθάνει και δεν έχει καταγραφεί ο θάνατός τους σε ελληνικό ληξιαρχείο. Μια τρίτη ανάγνωση εστιάζει στο γεγονός πως αυτές οι ευρωκάλπες στήθηκαν χωρίς άλλη κάλπη δίπλα – υπενθυμίζοντας ότι το 2019 και το 2014 η αποχή ήταν 41,3% και 40,67% αντίστοιχα επειδή οι ψηφοφόροι ψήφισαν ταυτόχρονα και στις αυτοδιοικητικές εκλογές.
Στις έδρες των δύο μεγαλύτερων κομμάτων της αντιπολίτευσης, πάλι, θεωρούν ότι το ιστορικό της νούμερο οφείλεται στη δυσαρέσκεια για την κυβέρνηση και εικάζουν ότι το επόμενο χρονικό διάστημα θα αναπτυχθούν φυγόκεντρες τάσεις στη ΝΔ. Βέβαια, όσοι παρατηρούν τη μεγάλη εικόνα συμπληρώνουν ότι το 59,5% σε συνδυασμό με το 14,92% και το 12,79% υποδηλώνουν πως ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε το ΠΑΣΟΚ κατάφεραν να καρπωθούν τις γαλάζιες απώλειες. Σύμφωνα δε με την κρατούσα υπόθεση, η πλειονότητα της βάσης της ΝΔ το 2023 που δεν ψήφισε φέτος είναι κεντρώοι. Οι νεοδημοκράτες, πάντως, επιμένουν πως οι απέχοντες «δεν πήγαν να ψηφίσουν άλλα κόμματα, δεν έκαναν άλλη πολιτική επιλογή» γιατί «δεν θεωρούν τα άλλα κόμματα αξιόπιστη λύση» – και πιστεύουν ότι έχουν τη δυνατότητα να τους διεκδικήσουν ξανά.