Είκοσι μέρες πριν από την κάλπη που θα καθορίσει ποιος είναι ο επόμενος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, η προεκλογική περίοδος άνοιξε και επισήμως: σε μια ανοιχτή στο κοινό συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος, οι έξι υποψήφιοι ξεδίπλωσαν τα χαρτιά τους – ανεβαίνοντας με αλφαβητική σειρά στο βήμα, ο Νίκος Ανδρουλάκης, ο Παύλος Γερουλάνος, η Νάντια Γιαννακοπούλου, η Αννα Διαμαντοπούλου, ο Χάρης Δούκας και ο Μιχάλης Κατρίνης ξεδίπλωσαν τον πυρήνα της υποψηφιότητάς τους, χωρίς να χαριστούν στους αντιπάλους τους. Σε ένα, πάντως, σίγουρα όλοι συμφώνησαν: σ’ αυτήν τη χρονική συγκυρία, με την κυβέρνηση της ΝΔ σε φθορά και τον ΣΥΡΙΖΑ σε παρατεταμένη αποσταθεροποίηση, ίσως είναι η τελευταία ευκαιρία του ΠΑΣΟΚ για την ολική επαναφορά του. Ο τρόπος αλλά και το πρόσωπο που θα τον υπηρετήσει είναι τα δύο βασικά ζητήματα που τίθενται επί τάπητος.
Αν σ’ αυτήν τη συνεδρίαση μπορούμε να μιλάμε για παρουσίες από τον στενό οργανωτικό πυρήνα του ΠΑΣΟΚ, τότε σ’ αυτόν σχηματίστηκε ένα συγκεκριμένο σχήμα: ο Νίκος Ανδρουλάκης και ο Χάρης Δούκας απευθύνθηκαν με αιχμές σχεδόν αποκλειστικά ο ένας στον άλλο, ενώ και οι δύο εισέπραξαν «συντροφικά μαχαιρώματα» από τους υπόλοιπους συνυποψήφιούς τους. Αυτή η επιλογή μπορεί να ερμηνευθεί ως στρατηγική δεύτερου γύρου, αλλά στην ουσία είναι στρατηγική πρώτου – τουλάχιστον από Γερουλάνο και Διαμαντοπούλου. Εύλογα, λόγω των αποτελεσμάτων των δημοσκοπήσεων, των ακροατηρίων που μοιράζονται με τον έναν ή τον άλλον, οι δύο πρώην υπουργοί επέλεξαν πάντως δύο διαφορετικούς δρόμους: ο Γερουλάνος σήκωσε τους τόνους απέναντι σε Ανδρουλάκη – Δούκα, ενώ η Διαμαντοπούλου αποφάσισε να προσεγγίσει ένα πιο ευρύ κοινό και από αυτό που βρέθηκε χθες στο ΣΕΦ – και πιο απομακρυσμένους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ.
Οι «διαχειρίσιμοι» και οι «πρωθυπουργίσιμοι»
Ο Ανδρουλάκης έριξε τα βέλη του στα πρόσωπα που τον αμφισβήτησαν από το βράδυ των ευρωεκλογών, αποδίδοντάς τους επί της ουσίας προσωπικές φιλοδοξίες που είχαν ξεκινήσει να ξεδιπλώνονται πριν από το αποτέλεσμα του Ιουνίου – αυτή την οπτική υπηρετεί και η φράση του Ανδρουλάκη, πριν από λίγες μέρες, πως η επιλογή του να προκηρύξει πρόωρες εκλογές για προσφυγή στη βάση ήρθε ως προσπάθεια αποφυγής της «συριζοποίησης». Σε συμβολικό επίπεδο, ο Ανδρουλάκης μπήκε στην αίθουσα «Μελίνα Μερκούρη» υπό τους στίχους «Αντε να σταθώ στα πόδια μου / μετά από τόσα χτυπήματα / έχω ξεχάσει τα βήματα / μα δεν με παίρνει να πω δεν μπορώ / πρέπει να μπω στον χορό» του Λεωνίδα Μπαλάφα και το σύνθημα «Το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ / με τον Νίκο αρχηγό». Με σημαίες του ΠΑΣΟΚ και το σύνθημα «Οπως στην Αθήνα, σε κάθε γειτονιά / Χάρη, γερά, να πέσει η Δεξιά», υποδέχτηκαν τον Χάρη Δούκα οι υποστηρικτές του – από τη μεριά του, ο δήμαρχος Αθηναίων απέρριψε τον τρόπο λειτουργίας του κόμματος υπό τη σημερινή του ηγεσία θέτοντας επίμονα το ζήτημα της συμμετοχικότητας και των καθαρών θέσεων στην πορεία επιστροφής του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία.
Τα αφηγήματα όλων των υποψηφίων, σε κάθε περίπτωση, ξεδιπλώθηκαν τόσο σε επίπεδο προγράμματος όσο και εσωκομματικό: ο Ανδρουλάκης έκανε ειδική αναφορά στη συνδιαμόρφωση του προγράμματος του ΠΑΣΟΚ, το οποίο παρουσίασε πριν από λίγες μέρες στη ΔΕΘ και το οποίο προκρίνει ως προγραμματική βάση για τη διακυβέρνηση της χώρας, ενώ παράλληλα έκανε και έναν διαχωρισμό υποψηφίων «που είναι διαχειρίσιμοι» από εκείνους που είναι «πρωθυπουργίσιμοι», ξεκαθαρίζοντας πως ο ίδιος δεν είναι σε καμία περίπτωση το πρώτο και αφήνοντας υπόνοιες για επιλογές παρασκηνίου. Ο Δούκας έθεσε 11 προγραμματικούς στόχους, για τους οποίους, όπως είπε, δούλεψε μια ομάδα είκοσι επιστημονικών συνεργατών, έθεσε επί τάπητος τις επιθέσεις που δέχεται προσωπικά από το Μέγαρο Μαξίμου περιγράφοντάς τες ως ένδειξη φόβου, ενώ παράλληλα περιέγραψε την επόμενη ημέρα του κόμματος ως προσπάθεια ένωσης «όλων των προοδευτικών δυνάμεων, με ξεκάθαρη προοδευτική ταυτότητα και πολιτική αυτονομία (…) με συγκρούσεις, με ρίξεις, με τομές, με γωνίες, χωρίς συμβιβασμούς και στρογγυλέματα».
Το «Big Bang» και η «Αναγέννηση»
«Χρειάζεται ένα Bing Bang, χρειάζεται προγραμματική κατεύθυνση. Χρειάζεται ένα ανοιχτό κόμμα. Χρειάζεται μια νέα ηγεσία», ανέφερε η Αννα Διαμαντοπούλου, χωρίς να διστάζει να τοποθετηθεί και επί θεμάτων που αφορούν περισσότερο τους ψηφοφόρους του προοδευτικού Κέντρου, όπως το Μεταναστευτικό και τα εθνικά θέματα, με αντιμετώπιση της αναθεωρητικής πολιτικής της Τουρκίας, αλλά μπαίνοντας και σε ζητήματα που αφορούν το παραγωγικό μοντέλο και ασκώντας κριτική στην κυβέρνηση για «υποσχέσεις που δεν τηρήθηκαν» από το 2019. Ο Γερουλάνος, που βασίζει την καμπάνια του στο πρόγραμμα «Αναγέννηση» και προσβλέπει στην ανάδειξη του ΠΑΣΟΚ σε βασική προοδευτική δύναμη, επέμεινε στην ανάγκη ο επόμενος πρόεδρος του κόμματος όχι απλώς να είναι «αποκλειστικής απασχόλησης», αλλά να είναι και βουλευτής – «έχω παρουσιάσει, εδώ και χρόνια, το πολιτικό μου σχέδιο με τίτλο “Αναγέννηση”. Το επικαιροποιώ συνεχώς. Δεν το έγραψε άλλος. Δεν γράφτηκε στο πόδι το καλοκαίρι», ανέφερε, στοχεύοντας τόσο στην πλευρά Ανδρουλάκη όσο και στην πλευρά Δούκα.
«Ζητώ να είμαι η επιλογή αυτών που θέλουν ένα ισχυρό ΠΑΣΟΚ που θα αναλάβει την πρωτοβουλία για τη δημιουργία της Μεγάλης Παράταξης», ανέφερε ο Μιχάλης Κατρίνης, που επιμένει στην ανάγκη σύγκλισης των προοδευτικών δυνάμεων, ανοιχτά, ενώ η Νάντια Γιαννακοπούλου, στον αντίποδα, ζήτησε από τους συνυποψήφιούς της να πάρουν ξεκάθαρη θέση όσον αφορά τις συνεργασίες με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Επόμενο ραντεβού των έξι; Στο ντιμπέιτ, που ενδεχομένως να πραγματοποιηθεί στις αρχές της επόμενης εβδομάδας.
Πήγαν… Είδαν… Είπαν…
ΝΙΚΟΣ ΑΝΔΡΟΥΛΑΚΗΣ
«Αν κάτι μας έδειξε η εμπειρία άλλων κομμάτων είναι ότι η προοπτική δεν βρίσκεται στους ”μεσσίες” και στα περιτυλίγματα, αλλά στη συνέπεια, τη σοβαρότητα, την αξιοπιστία, τη μεθοδικότητα (…) Κι αν κάτι με στεναχωρεί, όχι μόνο πολιτικά αλλά και ανθρώπινα, είναι η επιμονή και η ευκολία κάποιων να απαξιώνουν τα όσα πετύχαμε. Χωρίς επιχειρήματα. Επειδή έχουν απλώς τις δικές τους φιλοδοξίες (…) Στις 7 έκλεισαν οι κάλπες των ευρωεκλογών και στις 7:10 είχαν θέσει θέμα ηγεσίας».
ΠΑΥΛΟΣ ΓΕΡΟΥΛΑΝΟΣ
«Ο στόχος της πρωτιάς είναι λοιπόν σαφής. Σε περίπτωση, λοιπόν, μη επίτευξής του δεσμεύομαι από τώρα ότι θα εκκινήσω το ίδιο βράδυ τη διαδικασία εκλογής αρχηγού από τη βάση. Γιατί, ένας στόχος που τίθεται, αφορά πάνω και πρώτα από όλους εκείνον που τον θέτει. Δεν κρύβεται από την ευθύνη (…) Το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να κυβερνά διά αντιπροσώπου. Ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ πρέπει να είναι εντός της Βουλής (…) και πρέπει να είναι αποκλειστικής απασχόλησης».
ΑΝΝΑ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ
«Παλιά στο ”δεν πάει άλλο” υπήρχε μια εναλλακτική. Σήμερα δεν υπάρχει. Ο ΣΥΡΙΖΑ διαλύεται στις οθόνες μας ως μια μικρή οπερέτα. Το ΠΑΣΟΚ είναι ένα σοβαρό κόμμα. Με 15% και 16% δεν είναι όμως εναλλακτική πρόταση (…) Εκλογικές συμπράξεις κορυφής και κομματικές συγχωνεύσεις αποπροσανατολίζουν, είναι αυτοκτονική επιλογή. Είναι ηττοπαθής η προσέγγιση πως είμαστε ή δεκανίκι της Δεξιάς ή της Αριστεράς (…) Εαν εκλεγώ θα τους καλέσω όλους. Εάν δεν εκλεγώ θα είμαι εκεί με το κεφάλαιό μου».
ΧΑΡΗΣ ΔΟΥΚΑΣ
«Οραματίζομαι ένα ΠΑΣΟΚ μεγάλο, ανοιχτό, με ανθρώπους με νέες ιδέες και αντιλήψεις, και όχι ένα μικρομάγαζο μικροσυμφερόντων, με μισόλογα, παρωχημένες προτάσεις και αμήχανες στιγμές σιωπής μπροστά στα προβλήματα (…) Με ρωτούν θα διπλασιάσετε τα ποσοστά μας; Αυτά τα ρωτούν όσοι αρκούνται στην πρόοδο με το σταγονόμετρο. Οσοι επαναπαύονται στις δάφνες ενός μικρού διψήφιου ποσοστού, της πρώτης πίστας που πήγε καλά, λες και δεν γνωρίζουν ότι το παιχνίδι έχει πολλές ακόμη πίστες μέχρι τη νίκη».
ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΤΡΙΝΗΣ
«Το ΠΑΣΟΚ δεν είναι ένα κόμμα με πρίγκιπες, τζάκια ή επιλογές που τις καθορίζουν συστήματα συμφερόντων», ανέφερε ο Μιχάλης Κατρίνης, σχολιάζοντας πως «κάποιοι να λένε ότι θα κερδίσουν τον κ. Μητσοτάκη. Να θυμίσω ότι τα ίδια έλεγε και ο κ. Κασσελάκης και είδαμε ποια ήταν η εξέλιξη». Η Νάντια Γιαννακοπούλου ανέφερε πως «ξέρετε πολύ καλά ότι το κόμμα δεν λειτούργησε όπως έπρεπε και ότι απέκοψε δυνάμεις. Θέλουμε ένα ανοιχτό, όχι ένα φοβικό κόμμα μηχανισμών και παρεών».