Υπάρχει ένα εμφανές άνοιγμα στο βήμα πολλών αξιωματούχων της ΕΕ αυτές τις μέρες. Μαζί με την υγεία της ευρωπαϊκής οικονομίας, οι Βρυξέλλες φαίνεται να επιδιώκουν να καθορίσουν τους κανόνες του διεθνούς εμπορίου μετά από χρόνια που χλευάζονται ως προστατευτική χασομέρης της παγκόσμιας διακυβέρνησης.
Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει αποσυρθεί από τη Δια-Ειρηνική Εταιρική Σχέση μεταξύ 12 χωρών, υπονομεύοντας τον ρόλο των ΗΠΑ ως ηγεμόνα στην πιο εμπορική περιοχή του κόσμου. Τα σχέδια της Κίνας για τις υποδομές και τις εμπορικές συμφωνίες περιορίζονται από το δικό της οικονομικό μοντέλο, προσανατολισμένο στην κατασκευή. Η ΕΕ φαίνεται να έχει μείνει στην πρώτη θέση.
Μετά την περσινή συμφωνία με τον Καναδά, η ΕΕ έφθασε πρόσφατα σε συμφωνία με την Ιαπωνία, τον έκτο σημαντικότερο εμπορικό της εταίρο. Τα κράτη μέλη της επιθυμούν να δείξουν ότι μπορούν να ξεπεράσουν την ασήμαντη ενόχληση του Brexit και να συνεχίσουν να κινούνται προς τα εμπρός, ενώ χώρες όπως η Ιαπωνία, απελπισμένες να βγάλουν οποιοδήποτε νόημα από την Ουάσινγκτον σύντομα, είναι όλο και περισσότερο πρόθυμες να ασχοληθούν με τις Βρυξέλλες.
Είναι λοιπόν απογοητευτικό το γεγονός ότι η ΕΕ φαίνεται επίσης πρόθυμη να προχωρήσει σε συμφωνίες με λίγη ουσία, μόνο για να κερδίσει συμβολικά σημεία. Μια χαρακτηριστική περίπτωση είναι η Mercosur, η τελωνειακή ένωση της Λατινικής Αμερικής, της οποίας τα πλήρη μέλη είναι η Βραζιλία, η Αργεντινή, η Παραγουάη και η Ουρουγουάη, με τα οποία η ΕΕ βρίσκεται σε διαλείπουσες και άκαρπες συνομιλίες από το 1999.
Η Mercosur, μολονότι διατηρεί ένα κοινό εξωτερικό τιμολόγιο, αντιμετωπίζει εσωτερικές διαμάχες και εμπόδια στο εμπόριο μεταξύ των μελών της. Αν και πρωταθλητές στις εξαγωγές γεωργικών προϊόντων, η Βραζιλία και η Αργεντινή είναι συχνά αμυντικές και προστατευτικές σε ορισμένες βιομηχανίες και υπηρεσίες.
Από την πλευρά της Mercosur, έχει ανοίξει ένα παράθυρο ευκαιρίας. Η Βενεζουέλα, η οποία δεν έκανε τίποτα για να ενισχύσει την αξιοπιστία του μπλοκ μετά την ένταξή της το 2012, έχει ανασταλεί λόγω της οικονομικής και πολιτικής κρίσης της χώρας. Η Αργεντινή, η παράδοση της οποίας την έχει κάνει παραδοσιακά καχύποπτη με την ελευθέρωση του εμπορίου, βρίσκεται υπό την ασυνήθιστα υπέρ των ελεύθερων αγορών προεδρία του Μαουρίτσιο Μάκρι. Εάν οι κυβερνήσεις της Mercosur μπορέσουν να συμφωνήσουν σε μια συλλογική προσφορά, η ΕΕ φαίνεται πιθανό να τη δεχτεί και να υπογράψει μια γρήγορη και εύκολη συμφωνία, ίσως ακόμη και φέτος.
Μια τέτοια συμφωνία θα ήταν ασφαλώς πολιτικό πραξικόπημα. Αλλά φαίνεται πολύ πιθανό να είναι μια διακοσμητική συμφωνία με λίγη πραγματική απελευθέρωση. Ο κ. Φιλ Χόγκαν, ο επίτροπος για θέματα γεωργίας της ΕΕ, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η Mercosur δεν θα μπορούσε να αναμένει πολύ μεγαλύτερη πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά βοείου κρέατος ή αιθανόλης από ζαχαροκάλαμο, δύο από τις εξαιρετικά ανταγωνιστικές εξαγωγές του μπλοκ. Με τη σειρά τους, οι χώρες της Mercosur είναι απίθανο να κάνουν πολλά για να ανοίξουν τις προστατευόμενες αγορές βιομηχανικών προϊόντων ή υπηρεσιών τους ή να ενισχύσουν τους κανόνες περί διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για τα φαρμακευτικά προϊόντα.
Αυτή είναι μια σπατάλη ευκαιρία. Εάν η ΕΕ επιθυμεί να κερδίσει την αξιοπιστία της ως παγκόσμιου ρυθμιστή των προτύπων, πρέπει να διασφαλίσει ότι κάθε εμπορική συμφωνία της κάνει μια σημαντική διαφορά. Ειδικότερα, οι Βρυξέλλες θα περιορίσουν σημαντικά τον αντίκτυπό τους εάν δεν συμφωνήσουν ποτέ να υπογράψουν ουσιαστικές συμφωνίες με ανταγωνιστικούς γεωργικούς εξαγωγείς.
Το λεπτομερές και σύνθετο τυποποιημένο μοντέλο των ΗΠΑ για τις εμπορικές συμφωνίες έχει πολλά λάθη, αλλά η ασυνέπεια και η έλλειψη φιλοδοξίας δεν είναι μεταξύ αυτών. Εάν οι Βρυξέλλες θέλουν να αντικαταστήσουν την Ουάσινγκτον ως τον παγκόσμιο εμπορικό ηγεμόνα, πρέπει να εξετάσουν την ποιότητα εκτός από την ποσότητα. Ένα ουσιαστικό σχέδιο που θα επιτρέψει στις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων της Λατινικής Αμερικής στην ΕΕ έναντι των προϊόντων και των υπηρεσιών που θα προέλθουν από την άλλη πλευρά θα ήταν ένα πραγματικά εντυπωσιακό επίτευγμα. Μια ρηχή συμφωνία που υπογράφηκε από δύο εμπορικούς συνασπισμούς που θέλουν να αποφύγουν το ρίσκο, απελπισμένους να σημειώνουν μόνο μια συμβολική επιτυχία, δεν είναι.