Αν και περίπου 360 εκατ. πολίτες της ΕΕ προσέρχονται κάθε πέντε χρόνια για να ψηφίσουν τους 720 νομοθέτες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δίνοντας το πολιτικό στίγμα για την πορεία της Ευρώπης αυτές οι εκλογές έχουν κάτι διαφορετικό. Έναν πόλεμο που διεξάγεται στα σύνορα της, έχοντας ήδη αλλάξει και την πολιτική ατζέντα στις χώρες μέλη της ΕΕ, την όξυνση του ανταγωνισμού με την Κίνα και το ενδεχόμενο της εκλογής του Τραμπ στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ.
Οι ηγέτες της ΕΕ ζήτησαν τον περασμένο μήνα μια «επείγουσα αλλαγή παραδείγματος» για την αντιμετώπιση των γεωπολιτικών εντάσεων και των πιο δυναμικών δράσεων από χώρες εκτός του μπλοκ, όπως αναφέρει το Bloomberg. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν χαρακτήρισε τις εκλογές ως έναν υπαρξιακό αγώνα για την ήπειρο αλλά και κομβικό γεγονός για τη μάχη της Ουκρανίας κατά του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Τα ακροδεξιά κόμματα, παρά μια σειρά πρόσφατων αποτυχιών, στοχεύουν σε εκλογικά κέρδη που θα μπορούσαν να φέρουν το μεταναστευτικό στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας και να περιπλέξουν την πρόοδο όσον αφορά τους φιλόδοξους κλιματικούς στόχους της ΕΕ. Οι προβλέψεις δείχνουν ότι οι εθνικιστικές ομάδες θα κερδίσουν έδρες σε σύγκριση με τις προηγούμενες εκλογές αλλά ο κατακερματισμός μεταξύ των κομμάτων δεν βοηθάει στη δημιουργία ενός ενιαίου δεξιού μπλοκ.
Το διακύβευμα αυτής της εκλογικής αναμέτρησης είναι κρίσιμα ζητήματα που πρέπει να αποφασιστούν κατά τη διάρκεια της επόμενης κοινοβουλευτικής περιόδου, όπως το πώς θα γίνουν οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες πιο ανταγωνιστικές, πώς θα ενισχυθούν οι αμυντικές δυνατότητες της ΕΕ και πώς θα ανταγωνιστεί την Κίνα. Οι μελλοντικές δαπάνες για την Ουκρανία είναι ένα ζήτημα για το οποίο μπορεί να κληθεί να αποφασίσει το κοινοβούλιο.
Οι ευρωεκλογές ξεκίνησαν την Πέμπτη. Η πλειονότητα των 27 χωρών της ΕΕ θα διεξαγάγει τις ψηφοφορίες την Κυριακή, ενώ τα αποτελέσματα θα ανακοινώνονται κατά τη διάρκεια της βραδιάς.
Τα κυριότερα ζητήματα αυτής της εκλογικής αναμέτρησης, σύμφωνα με το Bloomberg, είναι τα ακόλουθα:
Κερδισμένοι και χαμένοι
Το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα αναμένεται να κερδίσει και μαζί με τους κεντροαριστερούς Σοσιαλιστές & Δημοκράτες και τους κεντρώους Φιλελεύθερους να αποκτήσουν μια άνετη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο.
Το ΕΛΚ αναμένεται να λάβει 180 έδρες, οι Σοσιαλδημοκράτες 138 και οι Φιλελεύθεροι 86, σύμφωνα με τον μέσο όρο των δημοσκοπήσεων που διενεργεί η Europe Elects. Αυτό θα δώσει στην συμμαχία 404 έδρες στο κοινοβούλιο των 720 εδρών και κάποια περιθώρια ανάσας. Ωστόσο θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο από ένα ισχυρό αποτέλεσμα των εθνικιστικών ομάδων.
Οι Πράσινοι διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις για την υιοθέτηση του πρώτου πακέτου πολιτικής της ΕΕ για την κλιματική ουδετερότητα, αλλά οι φιλοδοξίες τους κατέρρευσαν με την ενεργειακή κρίση που ακολούθησε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την αύξηση του κόστους ζωής. Προβλέπεται να εξασφαλίσουν 56 έδρες, από 72 στο απερχόμενο κοινοβούλιο
Ακροδεξιά
Παρόλο που η ακροδεξιά αναμένεται να κερδίσει έδρες την Κυριακή, οι εσωτερικές διαμάχες και τα σκάνδαλα έχουν αφήσει κάποιες εθνικιστικές ομάδες σε σύγχυση, περιορίζοντας ενδεχομένως την πολιτική τους επιρροή. Η γερμανική Εναλλακτική για τη Γερμανία έχει πληγεί ιδιαίτερα σκληρά, με τον επικεφαλής υποψήφιό της Maximilian Krah να έχει αποχωρήσει από την προεκλογική εκστρατεία εν μέσω ενός σκανδάλου κατασκοπευτικής υπόθεσης.
Το AfD αποβλήθηκε τελικά από την πανευρωπαϊκή πολιτική ομάδα της «Ταυτότητα και Δημοκρατία», αφού ο Krah δήλωσε ότι δεν ήταν όλα τα μέλη της παραστρατιωτικής οργάνωσης SS των Ναζί εγκληματίες.
Χωρίς το AfD, το ID προβλέπεται να κερδίσει 68 έδρες , σύμφωνα με το Europe Elects. Ο αριθμός είναι μειωμένος σε σχέση με την πρόβλεψη του Δεκεμβρίου, όταν φαινόταν ότι θα κέρδιζε 93. Η δεξιά συμμαχία των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών -στην οποία συμμετέχουν και οι Αδελφοί της Ιταλίας της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι- αναμένεται να συγκεντρώσει 75 έδρες.
Οι δημοσκοπήσεις μέχρι τώρα
Οι φετινές εκλογές, όπως επίσης τονίζει το CNCB, διεξάγονται σε ένα πλαίσιο αυξανόμενης υποστήριξης για τα ακροδεξιά κόμματα στην Ευρώπη, πολλά από τα οποία έχουν επίσης αυξανόμενη επιτυχία στο εσωτερικό της χώρας.
Αυτό περιλαμβάνει το αντιμεταναστευτικό κόμμα του Ολλανδού εθνικιστή Geert Wilders, το οποίο κατέγραψε σημαντικά κέρδη στις ευρωεκλογές της Πέμπτης στην Ολλανδία, σύμφωνα με τα τελευταία exit polls. Οι οκτώ έδρες που αναμένονται για τα αριστερά κόμματα των Εργατικών και των Πρασίνων της χώρας τους δίνουν ένα μικρό μόνο προβάδισμα έναντι των επτά εδρών του Κόμματος για την Ελευθερία (PVV) του Βίλντερς. Ο Βίλντερς εξασφάλισε επίσης μια αποφασιστική νίκη στις ολλανδικές εθνικές εκλογές τον περασμένο Νοέμβριο.
Εκτός από τις Κάτω Χώρες, η ψηφοφορία έχει ήδη ολοκληρωθεί και στην Τσεχική Δημοκρατία, τη Μάλτα, τη Λετονία, τη Σλοβακία και την Ιρλανδία.
Oι εκτιμήσεις των αναλυτών
Οι αναλυτές αναμένουν ότι οι πολιτικές της ΕΕ θα γίνουν πιο προστατευτικές μετά τις εκλογές, με την άμυνα πιθανότατα ανεβαίνει στην κορυφή της ατζέντας ενώ οι κλιματικές και περιβαλλοντικές πολιτικές θα κατέβουν πιο χαμηλά.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εγκρίνει και παρακολουθεί τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, και εκλέγει τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έναν από τους βασικούς ρόλους εντός της ΕΕ
Η μάχη για την προεδρία της Κομισιόν
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χρειάζεται την έγκριση του κοινοβουλίου για να σφραγίσει την υποψηφιότητά της για δεύτερη θητεία. Την προηγούμενη φορά, όπως αναφέρει το Bloomberg, εξασφάλισε την υποστήριξη του Κοινοβουλίου με μόλις εννέα ψήφους. Έχοντας χάσει την υποστήριξη αρκετών βουλευτών από τις τελευταίες εκλογές, ενδέχεται να χρειαστεί να συνεργαστεί με τα κόμματα του ΕΛΚ που προηγουμένως αρνήθηκε να συνεργαστεί. Έχει προτείνει ένα άνοιγμα για συνεργασία με τμήματα της ομάδας ECR.
Ωστόσο υπάρχουν αντιδράσεις. Ο Γερμανός καγκελάριος Σολτς, την έχει προειδοποιήσει να μην αναζητήσει την υποστήριξη των λαϊκιστών, διακινδυνεύοντας τη διάσπαση του συνασπισμού. «Δεν πρέπει να υπάρξουν ακροδεξιά ή δεξιά λαϊκιστικά κόμματα», δήλωσε σε κομματική εκδήλωση την περασμένη εβδομάδα στο Βερολίνο. Ο κορυφαίος υποψήφιος των Σοσιαλιστών Νίκολας Σμιτ προχώρησε ακόμη παραπέρα, προειδοποιώντας τη φον ντερ Λάιεν να μην συνεργαστεί με το κόμμα Αδελφοί της Ιταλίας του Μελόνι.
Η φον ντερ Λάιεν προσπάθησε να περιορίσει τη διαμάχη κατά τη διάρκεια του προεκλογικού ταξιδιού την περασμένη εβδομάδα. «Για να οικοδομήσουμε μια ισχυρή Ευρώπη χρειαζόμαστε μια ισχυρή πλειοψηφία στο πολιτικό κέντρο – αυτό είναι υπέρ της ΕΕ, υπέρ της Ουκρανίας, υπέρ του κράτους δικαίου», δήλωσε σε δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια προεκλογικής εκστρατείας στο Πόρτο της Πορτογαλίας. «Οι εξτρεμιστές από την άκρα αριστερά και την άκρα δεξιά προσπαθούν να μας διχάσουν, δεν θα το αφήσουμε να συμβεί αυτό».
Τα exit polls
Τα πρώτα μεγάλα εθνικά exit polls, μεταξύ άλλων και στη Γερμανία, θα ανακοινωθούν την Κυριακή γύρω στις 6 μ.μ. τοπική ώρα. Οι πρώτες προβλέψεις για τη σύνθεση του κοινοβουλίου αναμένονται στις 8:15 μ.μ., με βάση ένα μείγμα exit polls και δημοσκοπήσεων σε μέρη όπου η ψηφοφορία βρίσκεται σε εξέλιξη. Η πληρέστερη προβολή θα γίνει γύρω στις 11:15 μ.μ.
- ΟΤ