«Οι ψηφοφόροι θα έχουν όντως στο μυαλό τους την Ευρώπη όταν θα ψηφίζουν τον Ιούνιο;», αναρωτιέται το Euronews. H ερώτηση που διατυπώνεται στην εισαγωγή ενός ρεπορτάζ για τον γαλλοκεντρικό χαρακτήρα της επερχόμενων ευρωεκλογών στη Γαλλία είναι μάλλον ρητορική. Είναι γιατί μια διαγώνια ματιά στην πολιτική επικαιρότητα πολλών κρατών-μελών αρκεί για να γνωρίζει κανείς πως παρά τους όρκους πίστης στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα και τους πολιτικούς του θεσμούς, τα περισσότερα κόμματα της ηπείρου – σε όποια ευρωομάδα κι αν συμμετέχουν – κάνουν καμπάνια εστιασμένη στα θέματα που απασχολούν τα εθνικά τους ακροατήρια. Η Ελλάδα, λοιπόν, δεν αποτελεί εξαίρεση. Οι ευρωεκλογές χωρίς την Ευρώπη στην προεκλογική ατζέντα είναι ο κανόνας.
Τις μέρες που τα ελληνικά κόμματα παρουσίαζαν τα ευρωψηφοδέλτιά τους, η μεταξύ τους αντιπαράθεση δεν έγινε με αφορμή τις πολιτικές που εισηγούνται για το μέλλον της Ενωσης. Ούτε αναδείχθηκαν τα πρόσωπα τα οποία το καθένα προτείνει στους ψηφοφόρους να στείλουν στις Βρυξέλλες προκειμένου να διεκδικήσουν μεγαλύτερα βήματα ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Αντίθετα, η δημόσια συζήτηση εξαντλήθηκε σε παλαιότερες τοποθετήσεις των τηλεπερσόνων που θα διεκδικήσουν ένα ευρωέδρανο είτε αυτές στρατολογήθηκαν από τη ΝΔ, είτε «εξαιρέθηκαν» τελικά από τη συριζαϊκή λίστα. Κι όχι μόνο. Ο δημοφιλέστερος (με τα μέχρι τώρα δημοσκοπικά δεδομένα) νεοδημοκράτης υποψήφιος υποσχέθηκε να πάει στο Ευρωκοινοβούλιο για να υπερασπιστεί το «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια» παρότι το κόμμα του προσπαθεί να αναδείξει επικοινωνιακά την προσήλωσή του στις μεταρρυθμίσεις που θα φέρουν τη χώρα πιο κοντά στα «δεδομένα των προηγμένων κρατών της Ευρώπης».
Επιλογή πολιτευτών
Η επιλογή πολιτευτών χωρίς βιογραφικό που να υποδηλώνει έστω ότι έχουν τα φόντα για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της κοινοβουλευτικής δουλειάς στο κέντρο της ευρωκρατίας είναι η πιο τρανταχτή απόδειξη της απόπειρας των πολιτικών δυνάμεων να προσαρμόσουν την επικείμενη εκλογική αναμέτρηση στις μικροκομματικές ανάγκες του εθνικού πλαισίου. Υπάρχουν όμως κι άλλες ενδείξεις πως για εκείνες βαραίνει περισσότερο η εγχώρια πολιτική σκηνή.
Ο συριζαίος αρχηγός, π.χ., ζήτησε να στηθούν εθνικές κάλπες και αμφισβήτησε ένα από τα σημαντικότερα κεκτημένα της Μεταπολίτευσης: το αδιάβλητο της εκλογικής διαδικασίας. Επειτα επιχείρησε να εκφράσει την οργή της κοινής γνώμης για τα Τέμπη. Αργότερα μοίρασε υποσχέσεις στους δημοσίους υπαλλήλους για επαναφορά του 13ου και του 14ου μισθού.
Ούτε το κυβερνών κόμμα, πάντως, έχει σχεδιάσει την εκστρατεία του με επίκεντρο την Ευρώπη. Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός αιτήθηκε να μη φουντώσει το «κίνημα της αντισυστημικότητας» και κάδραρε την ψήφο σε νεοδημοκράτες ως μια επιλογή που θα εξασφαλίσει την πολιτική σταθερότητα της χώρας. Παράλληλα, κυβερνητικοί και συμπολιτευόμενοι έχουν εντολή να προβάλλουν το έργο της κυβέρνησης σε τομείς όπως η οικονομία, η ασφάλεια, η υγεία και το κράτος όσο κυνηγούν σταυρούς για τη ΝΔ.
Εκκλησία
Αυτή η προεκλογική περίοδος θα διακοπεί για μερικές μέρες προκειμένου το εκλογικό σώμα να γιορτάσει το Πάσχα. Παρ’ όλα αυτά, στα κομματικά επιτελεία κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης φαίνεται πως η μεγάλη γιορτή της χριστιανοσύνης κρίθηκε ως ιδανική ευκαιρία για να κερδηθεί η στήριξη του χριστεπώνυμου πλήθους.
Το μεν πρώτο, λοιπόν, εξασφάλισε κάποια φωτογραφικά στιγμιότυπα του Πρωθυπουργού με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο ώστε να στείλει το μήνυμα πως «δεν υπάρχει ρηγμάτωση με την Εκκλησία» παρά τη θεσμοθέτηση του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών. Το δε δεύτερο ποντάρει στην επίδειξη του θρησκευτικού φρονήματος του Στέφανου Κασσελάκη για να μπορεί ο αρχηγός να δηλώνει ότι «η καπηλεία του πατριωτισμού, της πίστης και της οικογένειας από τη Δεξιά τελειώνει εδώ» – και να προσεγγίζει έτσι νέα για τον ΣΥΡΙΖΑ ακροατήρια.
Ο,τι θέλει ο λαός
Βέβαια, όσοι έχουν γράψει πολλές εργατοώρες μέσα σε μια κομματική κουζίνα αντιτείνουν ότι πρέπει να βάλει κανείς στην εξίσωση και τις διαθέσεις της κοινής γνώμης. Τον Φεβρουάριο, σε γκάλοπ της Alco, το 38% των ερωτηθέντων δήλωσε πως το βασικό κριτήριο της εκλογικής τους συμπεριφοράς τον Ιούνιο θα είναι οι θέσεις των κομμάτων στα ζητήματα οικονομίας και μόλις 8% πως θα κρίνει ανάλογα με τις υποψηφιότητες. Στα τέλη Μαρτίου, το 36,9% του δείγματος έρευνας της Opinion Poll έλεγε ότι θα ψηφίσει με βάση την εσωτερική επικαιρότητα, 28,2% τις θέσεις των κομμάτων και 16,9% τα ευρωπαϊκά θέματα. Οι δε επαγγελματίες των μετρήσεων επισημαίνουν ότι είθισται οι πολίτες να βλέπουν τις ευρωεκλογές σαν «εκλογές μικρότερης σημασίας από τις εθνικές». Η αποχή είναι πάντα υψηλή, για παράδειγμα – πανευρωπαϊκά κυμαίνεται μεταξύ 50% και 60% την τελευταία 25ετία.
Αρα, για να το πούμε αφιλτράριστα, τα κόμματα δίνουν στον λαό εκείνο που θέλει όταν αποφεύγουν να ιεραρχήσουν την Ευρώπη ως το νούμερο ένα ζήτημα του προεκλογικού τους αγώνα πριν από την ευρωκάλπη. Ισως έχουν δίκιο να καταφεύγουν σε μια τέτοια τακτική. Ωστόσο, ούτε ένα δεν έχει δοκιμάσει να σπάσει αυτή την παράδοση για να δει τι θα γίνει.