Εσπασε το σύστημα του ενάμισι κόμματος;
Προφανώς όχι. Η κυριαρχία της Νέας Δημοκρατίας διατηρήθηκε παρά τις απώλειες του γαλάζιου στρατοπέδου και το αποτέλεσμα δεν οδήγησε σε μια ανασύνταξη του δικομματισμού με δεύτερη δύναμη μια κραταιά κεντροαριστερή δύναμη. Η όλη πολιτική πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί έτσι από το 2020 και δεν φαίνεται να μεταβάλλεται, ενέχει τον κίνδυνο όπως σημειώνουν βετεράνοι της Αριστεράς να κανονικοποιηθεί κι άλλο στη συνείδηση των πολιτών ή ο δεύτερος πόλος να διεκδικηθεί από τα δεξιά της Νέας Δημοκρατίας. Αυτό που έχει ονομαστεί και καχεκτικός δικομματισμός, σήμερα φοβίζει και το επιτελείο του ΣΥΡΙΖΑ και το αντίστοιχο του ΠΑΣΟΚ. Και η αναδιαμόρφωση του πολιτικού συστήματος που ούτε τώρα καταγράφηκε, προφανώς περνά από ένα πειστικό σχέδιο που πάντως προς στιγμήν αναζητείται.
Γιατί δεν πήγαν οι πολίτες μαζικά στον ΣΥΡΙΖΑ αλλά δεν πήγαν και στο ΠΑΣΟΚ;
Η απάντηση τέμνεται με το πυρηνικό πρόβλημα και των δύο. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν φαίνεται να έχει ξεπεράσει τον κύκλο κρίσης και στρατηγικής που για τους αναλυτές έχει ρίζες ήδη στο 2019. Τότε που υπέστη και εκλογική και πολιτική ήττα και σε αντίθεση με το 2015 που είχε κερδίσει εκλογικά αλλά φαίνεται πως πολιτικά είχε χάσει. Το ΠΑΣΟΚ επίσης παγιώνεται περισσότερο ως ένα μεσαίο κόμμα παρά ως δύναμη με πρόταση εξουσίας. Και στις δύο περιπτώσεις, παρά τις διακριτές διαφορές, το πόσο πειστικός είσαι, φάνηκε πως ήταν καθοριστικό στις ευρωκάλπες της 9ης Ιουνίου. Ο ΣΥΡΙΖΑ ακόμη έχει θέμα αξιοπιστίας ενώ η μη επιδοκιμασία του ΠΑΣΟΚ έχει να κάνει με την έλλειψη προοπτικής κάποιου είδους κυβερνησιμότητας. Ρωτήστε και τη βάση του κόμματος.
Μια συζήτηση σύγκλισης θα μπορούσε μετεκλογικά να αλλάξει το σκηνικό;
Για πολλούς είναι μονόδρομος η σύγκλιση στην περιοχή της Κεντροαριστεράς – Αριστεράς. Σύμφωνα όμως με έναν από τους νόμους του Μέρφι. «Κάθε λύση γεννάει ένα καινούργιο πρόβλημα». Εδώ το νόημα δεν έχει μια συζήτηση, μια συγκόλληση, μια άσκηση αθροίσματος δυνάμεων – αφήστε που και ο νέος εκλογικός νόμος έχει παγίδες για το μπόνους ενός συνασπισμού. Προφανώς σήμερα η όλη κουβέντα άνοιξε άγαρμπα και οριοθετείται σε αμφισβήτηση των στόχων των ηγετικών ομάδων και στο ΠΑΣΟΚ και στον ΣΥΡΙΖΑ. Λέξεις επανέρχονται ως φάρσα – π.χ. το ιστορικό Επινέ του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Γαλλίας –, πρόσωπα επίσης πάνε κι έρχονται ως δελφίνοι σε μικρή (κεντροαριστερή) πισίνα, παλιοί λογαριασμοί μοιάζουν να εξοφλούνται στο μετεκλογικό τοπίο. Το αποτέλεσμα δε της κάλπης που φέρνει πολύ κοντά τους δύο χώρους της Κεντροαριστεράς δυσκολεύει ακόμη περισσότερο τη σύγκλιση. Ο Κασσελάκης δεν θέλει να μιλήσει απευθείας με τον Ανδρουλάκη. Ο Ανδρουλάκης δεν θέλει να πράξει το ίδιο. Σενάρια για συμπόρευση ΠΑΣΟΚ και Νέας Αριστεράς διαψεύστηκαν. Ο Κασσελάκης δεν θέλει καν μια κουβέντα με το κόμμα «των αποστατών» όπως τους λέει. Κανείς δεν μιλάει με κανέναν με οδικό χάρτη τη συμπόρευση. Ολοι μιλούν υπογείως με όλους, μέχρι η βεντάλια να ανοίξει ή να υπάρξει καταλυτικό γεγονός στην όλη διεργασία. Θα περιμένουν πολλοί να σημειολογήσουν τις παρουσίες – απουσίες από τη διεθνή διάσκεψη του Ινστιτούτου Αλέξη Τσίπρα αυτή την εβδομάδα στο Ωδείο Αθηνών.
Πού εντοπίζονται οι αδυναμίες των ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ;
Ο ΣΥΡΙΖΑ σκανάρει τα ποιοτικά στοιχεία της κάλπης, όπως όλες οι δυνάμεις. Προφανώς και τα φημολογούμενα νέα ακροατήρια δεν πήγαν, παρά τη διατηρημένη του ισχύ στους νέους, και η στρατηγική του πρόεδρου δεν πέρασε ακριβώς σε δυσκολότερες κοινωνικές ομάδες, όπως οι ελεύθεροι επαγγελματίες. Οι τελευταίοι μπορεί να έδωσαν ένα ράπισμα στη ΝΔ, δεν επέλεξαν όμως και μαζικά κάποιον άλλο πόλο. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες ψήφισαν ΝΔ σε ποσοστό 28,2%, ΠΑΣΟΚ 11,6%, ΣΥΡΙΖΑ 11,2%. Προφανώς το κυβερνών κόμμα διατηρεί την πρωτοκαθεδρία στον εν λόγω χώρο. Το ΠΑΣΟΚ πάλι μοιάζει να έχει μετατραπεί σε κόμμα της επαρχίας. Σταθερά δεν ψηφίζεται στα μεγάλα αστικά κέντρα και αυτό, ναι, είναι ένα θέμα για το ιστορικό κόμμα της Μεταπολίτευσης, των πόλεων και της άλλοτε κοινωνικής κινητικότητας.
Τι ακριβώς δεν πήγε καλά με τη Νέα Αριστερά;
Και εδώ σκανάρουν αιτίες και λόγους της μη καν εκλογής ευρωβουλευτή/τριας. Τα μέλη και τα στελέχη είχαν πάρει ζεστά τον αγώνα αν και τις τελευταίες ημέρες πριν από την κάλπη μάλλον έγειραν την πολεμική τους προς τον Κασσελάκη δίδοντας ένα χρώμα «εσωτερικής συριζαϊκής διευθέτησης», παρά ένα μήνυμα αυτοτελούς και εξωστρεφούς στρατηγικής. Ο ζωτικός χώρος υπάρχει, εκτιμούν τα στελέχη της Νέας Αριστεράς αλλά και η όλη τάση έχει πάει «δεξιά», και οι ίδιοι πρέπει να διανύσουν απόσταση μέχρι τη συγκρότηση πόλου – το συνέδριο θα είναι τον φθινόπωρο. Εδώ οι συγκλίσεις συζητούνται αλλά με προσοχή και αστερίσκους. Πώς θα προσέλθεις σε ένα τραπέζι με κάποιον που λες Τραμπ ή με κάποιον που θα πει ναι στην αναθεώρηση του άρθρου 16;