Δεδομένης της «ισχνής» κουλτούρας πληρωμών στην Ελλάδα, οι τραπεζίτες ανησυχούν μήπως η τρέχουσα συγκυρία αποτελέσει αφορμή για παύση πληρωμών από επιχειρήσεις και νοικοκυριά, τα οποία δεν ανήκουν στην κατηγορία όσων πλήττονται άμεσα ή έμμεσα από την πανδημία του κορωνοϊού και τα μέτρα περιορισμού της.
Δεν είναι τυχαίο ότι αντέδρασαν αστραπιαία στην πολιτική συζήτηση, που πήγε να ανοίξει για την ανάγκη λήψης μέτρων αναστολής πληρωμών, επιχειρώντας να σβήσουν γρήγορα κάθε εστία δημόσιας συζήτησης, που μπορεί να οδηγούσε σε γενικευμένη στάση πληρωμών.
Ειδικότερα, ανακοίνωσαν αναστολή καταβολής δόσεων κεφαλαίου μέχρι την 30η Σεπτεμβρίου για επιχειρήσεις κλάδων (μεταφορές, τουρισμός, εμπόριο, εστίαση, ψυχαγωγία κά), που πλήττονται άμεσα από την κρίση. Ακολούθησε η παροχή διευκολύνσεων στην πληρωμή δόσεων ενήμερων δανείων για νοικοκυριά, που αποδεδειγμένα πλήττονται από την κρίση.
Οι αποδοτικές ρυθμίσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων έχουν αποδειχθεί, ως τώρα, η Αχίλλειος Πτέρνα της προσπάθειας μείωσης των NPEs. Οι λόγοι είναι πολλοί και σχετίζονται τόσο με την επί χρόνια αδυναμία των τραπεζών να προσφέρουν μακροχρόνιες αποτελεσματικές ρυθμίσεις, όσο και με τη γενικευμένη αντίληψη ατιμωρησίας, που καλλιεργήθηκε από πολιτικές παρεμβάσεις και συζητήσεις.
Όπως σημειώνει η έκθεση της ΤτΕ, «οι εισπράξεις, μέσω ενεργητικής διαχείρισης, παρέμειναν περιορισμένες» και την περσινή χρονιά, εξέλιξη ανησυχητική καθώς μειώνει τη δυνατότητα ανάκτησης, μέσω οργανικών δράσεων, πιέζοντας τις τράπεζες για μεγαλύτερες πωλήσεις και τιτλοποιήσεις χαρτοφυλακίων.
«Σκάει» το 37% των ρυθμίσεων εντός τριμήνου
Παρά, δε, την αύξηση των ρυθμίσεων μακροπρόθεσμου ορίζοντα (έφθασαν στο 58,3% του συνολικού υπολοίπου των ρυθμισθέντων μη εξυπηρετούμενων δανείων το 2019), το ποσοστό των δανείων, τα οποία ρυθμίζονται και «σκάνε» εκ νέου παραμένει ανησυχητικά υψηλό.
Ειδικότερα, στο 37,3% των μακροχρόνιων ρυθμίσεων και στο 66,5% των βραχυχρόνιων, η καθυστέρηση εμφανίζεται μόλις ένα τρίμηνο, μετά την εφαρμογή της ρύθμισης. Τα εν λόγω ποσοστά αυξάνονται σε 40,2% και 79,3%, αντίστοιχα, σε χρονικό ορίζοντα ενός έτους από την εφαρμογή της ρύθμισης.
Ένας από τους λόγους της παραπάνω κατάστασης, σύμφωνα με την ΤτΕ, είναι η ποιότητα των ρυθμίσεων καθώς στην πλειονότητά τους αφορούν σε επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής. Σπανιότερα, εφαρμόζονται λύσεις μείωσης του επιτοκίου και διαχωρισμού του υπολοίπου οφειλής (split balance).
Υψηλά NPEs για τον τουρισμό παρά την ανοδική πενταετία
Ως προς τις επιμέρους κατηγορίες χαρτοφυλακίων, ο δείκτης NPEs διαμορφώθηκε σε 42,4% για το στεγαστικό, 48,7% για το καταναλωτικό και 37,9% για το επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο.
Εντός του επιχειρηματικού χαρτοφυλακίου, ο δείκτης για το χαρτοφυλάκιο τόσο των ελεύθερων επαγγελματιών και πολύ μικρών επιχειρήσεων όσο και των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων παραμένει ιδιαίτερα υψηλός (62% και 50,6% αντίστοιχα). Καλύτερες επιδόσεις παρατηρούνται στο χαρτοφυλάκιο των μεγάλων επιχειρήσεων (20,6%) και στο χαρτοφυλάκιο των ναυτιλιακών δανείων (15,5%).
Η Τράπεζα της Ελλάδος κάνει ειδική αναφορά στα δάνεια των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων και του ευρύτερου τομέα τουρισμού, σημειώνοντας τον προβληματισμό της για το γεγονός ότι ο κλάδος παρουσιάζει υψηλό ποσοστό NPEs, το οποίο ανήλθε στο τέλος του 2019 σε 27,7%, παρά τον εξωστρεφή χαρακτήρα, την ανοδική πορεία των εργασιών του και τη διευρυνόμενη συμβολή του στο ΑΕΠ.
Όσον αφορά τη διάρθρωση των NPEs, το 50,2% του υπολοίπου αφορά δανειακές συμβάσεις που έχουν ήδη καταγγελθεί από τις τράπεζες, το 29,2% δάνεια αβέβαιης είσπραξης (“unlikely to pay”) και το 20,7% δάνεια σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών, τα οποία δεν έχουν ακόμη καταγγελθεί.
Επισημαίνεται ότι το 59,7% των NPEs, που δεν έχουν ακόμη καταγγελθεί, έχει καθυστέρηση μεγαλύτερη του ενός έτους. Το αντίστοιχο ποσοστό για τα στεγαστικά δάνεια διαμορφώνεται σε 71,8%, για τα επιχειρηματικά σε 46,2%, ενώ για τα καταναλωτικά σε 62,2%.
Υψηλό παραμένει το ποσοστό των δανειοληπτών που έχουν αιτηθεί νομική προστασία (οι οφειλές τους αντιστοιχούν σε 14,8% του συνολικού υπολοίπου των μη εξυπηρετούμενων δανείων). Τα δάνεια αυτής της κατηγορίας αφορούν, είτε σε φυσικά πρόσωπα (νόμος Κατσέλη), είτε σε νομικά πρόσωπα (ν. 4307/2014).
Ειδικότερα, το 29,7% των μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων έχει υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα καταναλωτικά δάνεια είναι 19,2%.
Όσον αφορά την κάλυψη των NPEs από συσσωρευμένες προβλέψεις, ο σχετικός δείκτης ανήλθε σε 43,9%.