Μετά από πολύωρη σύσκεψη, η οποία ξεκίνησε στις 10 το πρωί, ολοκληρώθηκε με επιτυχία ομόφωνα το πλαίσιο της νέας ρύθμισης για την προστασία της πρώτης κατοικίας, σύμφωνα με συνεργάτες του Αλ. Φλαμπουράρη.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές άμεσα θα γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες για να εισαχθεί προς ψήφιση το νέο πλαίσιο από το ελληνικό κοινοβούλιο και στη συνέχεια θα ακολουθήσει η επεξεργασία για τη συνολική αναθεώρηση των πλαισίων ρύθμισης των ιδιωτικών χρεών.
Σύμφωνα με άλλες αρμόδιες πηγές, μέσα στον επόμενο έναν χρόνο, η κυβέρνηση θα αλλάξει και τα υπόλοιπα άρθρα του νόμου Κατσέλη, ο οποίος ουσιαστικά αποτελεί τον πτωχευτικό κώδικα της χώρας. Συγκεκριμένα, οι αλλαγές – σε βάθος χρόνου- αναμένεται να περιλαμβάνουν ρυθμίσεις για ολόκληρο το πλέγμα οφειλών των ιδιωτών στο Δημόσιο, ακόμη και για τις ΔΕΚΟ, όπως υποστηρίζουν οι ίδιες πηγές.
Η συμφωνία θα αντικαταστήσει από την 01/03/2019 το άρθρο 9 του ν.3869/10.
Σημειώνεται πως στην πολύωρη σύσκεψη συμμετείχαν εκπρόσωποι της κυβέρνησης, συγκεκριμένα ο υπουργός Επικρατείας Αλέκος Φλαμπουράρης και ο υφυπουργός Επικρατείας Δημήτρης Λιάκος, στελέχη των νομικών υπηρεσιών των Υπουργείων Οικονομίας & Ανάπτυξης, Οικονομικών, Δικαιοσύνης και οι εκπρόσωποι της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών κ. Καλαντώνης και κα. Απαλαγάκη.
Στις συναντήσεις των προηγούμενων ημερών είχε συμφωνηθεί ότι ο νέος νόμος Κατσέλη θα παρέχει προστασία στους δανειολήπτες με δυο βασικά κριτήρια: το ύψος του συνολικού δανεισμού τους και την αντικειμενική αξία του ακινήτου που συνιστά την πρώτη κατοικία. Ειδικότερα, για υπαγωγή στο νέο προστατευτικό πλαίσιο, τα βασικά κριτήρια θα είναι ύψος δανεισμού του οφειλέτη έως 130.000 ευρώ (σύνολο δανείων με εξασφάλιση την πρώτη κατοικία) και αντικειμενική αξία της πρώτης κατοικίας του έως 250.000 ευρώ. Παράλληλα, θα ισχύουν εισοδηματικά κριτήρια, με το ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα για τον άγαμο να διαμορφώνεται στα 12.500 ευρώ και για το ζευγάρι στα 21.000 ευρώ, προσαυξανόμενο κατά 5.000 για κάθε παιδί μέχρι τα τρία (δηλ. συνολική ανώτατη κάλυψη στα 36.000 ευρώ).
Το νέο νομοθετικό πλαίσιο προστασίας των αδύναμων δανειοληπτών θα προβλέπει και επιδότηση της μηνιαίας δόσης, όπως αυτή θα διαμορφώνεται κατόπιν του “κουρέματος” και της ρύθμισης της αρχικής οφειλής που θα λαμβάνει ο δανειολήπτης από την τράπεζα. Το ύψος της επιδότησης θα κρίνεται από τα συνολικά οικονομικά και περιουσιακά δεδομένα του δανειολήπτη, τα οποία θα επανεξετάζονται ανά τριετία.
Κομβική για την εφαρμογή του νέου νόμου προστασίας αδύναμων δανειοληπτών θα είναι η λειτουργία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών φυσικών προσώπων. Η πλατφόρμα εκτιμάται ότι θα είναι έτοιμη να ξεκινήσει στα μέσα Απριλίου. Από τη στιγμή της έναρξης λειτουργίας της, θα ξεκινήσει να μετρά και ο ένας χρόνος που προβλέπεται για την ισχύ του νέου νόμου.
Η ρύθμιση της οφειλής του δανειολήπτη θα περιλαμβάνει “κούρεμα”, επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής μέχρι 25 έτη, επιτόκιο euribor τριμήνου συν περιθώριο 2% και κρατική επιδότηση της μηνιαίας δόσης.
Οι θεσμοί ωστόσο και ο τράπεζες διατύπωναν σοβαρές ενστάσεις για το κατά πόσο ο νέος νόμος θα μπορούσε να καταστείλει το φαινόμενο των στρατηγικών κακοπληρωτών. Κι αυτό διότι όπως επισημαίνει και η Κομισιόν στην έκθεσή της:
1) Το πεδίο εφαρμογής και η περίμετρος του νέου προστατευτικού πλαισίου καλύπτει όχι μόνο τα δάνεια των νοικοκυριών αλλά επεκτείνεται και στα επιχειρηματικά δάνεια που έχουν ως εξασφάλιση την πρώτη κατοικία.
2) Δημιουργεί ένα πρόσθετο καθεστώς προστασίας που θα εφαρμόζεται παράλληλα με τον υφιστάμενο μηχανισμό αναδιάρθρωσης δανείων για την αφερεγγυότητα των νοικοκυριών.
3) Το καθεστώς προστασίας που θα αντικαταστήσει το υπάρχον θα απαιτήσει από τις τράπεζες να αποδεχθούν υποχρεωτικά προκαθορισμένες αναδιαρθρώσεις χρεών για μια μεγάλη ομάδα επιλέξιμων δανειοληπτών, ανεξάρτητα από τις μεμονωμένες οικονομικές τους συνθήκες και την πραγματική ικανότητα αποπληρωμής.
4) Η πρόταση δεν απευθύνεται επαρκώς στους πιο ευάλωτους οφειλέτες. Τα προτεινόμενα όρια για τα κριτήρια του εισοδήματος και του πλούτου πρέπει να βαθμονομηθούν προσεκτικά και να ενημερώνονται συχνά και οι οφειλέτες πρέπει να αξιολογούνται σε ετήσια βάση ως προς τη συνεχιζόμενη επιλεξιμότητά τους. Επιπλέον, η πρόταση για το νέο πλαίσιο προστασίας αλληλεπιδρά άμεσα με διάφορες άλλες διαδικασίες, όπως αυτές του πτωχευτικού δικαίου, τον εξωδικαστικό μηχανισμό και τους τους νόμους για τις πωλήσεις και τις τιτλοποιήσεις NPLs.
5) Υπάρχει κίνδυνος να δημιουργηθούν περαιτέρω καθυστερήσεις για τους οφειλέτες με εκκρεμείς αιτήσεις στο πλαίσιο της υφιστάμενης προστασίας, οι οποίοι θα επιλέξουν να υποβάλουν αίτηση στο πλαίσιο του νέου καθεστώτος προστασίας, με αποτέλεσμα να “παγώσουν” οι διαδικασίες που θα “έτρεχαν” με τον υφιστάμενο νόμο.
6) Δεν δόθηκε, συνοδευτικά με το σχέδιο, αξιολόγηση της επίπτωσης που θα έχει, για παράδειγμα σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις στην κεφαλαιακή βάση των τραπεζών.
7) To ευρύ πεδίο εφαρμογής του νέου προστατευτικού πλαισίου, θέτει σε κίνδυνο την υλοποίηση της δέσμευσης των αρχών να έχουν μηδενίσει όλες τις υποθέσεις αιτήσεων αφερεγγυότητας νοικοκυριών μέχρι το τέλος του 2021.
8) Τα κριτήρια του νέου προστατευτικού πλαισίου αναμένεται να επηρεάσουν τις διαδικασίες κατασχέσεων και πλειστηριασμών.
9) Απαιτείται πρόσθετη σαφήνεια σχετικά με τις δημοσιονομικές πτυχές της πρότασης.
Σημειώνεται ότι οι τράπεζες είχαν σοβαρές ενστάσεις για τον χειρισμό των εκκρεμών υποθέσεων του νόμου Κατσέλη. Πρόκειται για περίπου 160.000 υποθέσεις ενώ όπως σημειώνει και η Κομισιόν στη σημερινή έκθεσή της παρατηρήθηκε υπερδιπλασιασμός των αιτήσεων για υπαγωγή σε καθεστώς προστασίας μόνο το δ’ τρίμηνο του 2018 έναντι του γ’ τριμήνου του 2018, γεγονός που δημιούργησε τις ανησυχίες για την αποτελεσματικότητα του νέου πλαισίου.