Ένας τρόπος να δούμε την κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ είναι ως ένα εξαιρετικά δαπανηρό μάθημα οικονομίας για τον πρόεδρο και τους κορυφαίους αξιωματούχους του.
Ο κ. Τραμπ ανέφερε ότι το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ – τόσο συνολικά με τον υπόλοιπο κόσμο όσο και διμερώς με μεμονωμένες χώρες – αποδεικνύει ότι η Αμερική γίνεται θύμα εκμετάλλευσης από τους εμπορικούς εταίρους της. Η διατήρηση ενός φιλελεύθερου εμπορικού καθεστώτος αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα δασμούς και άλλα εμπόδια στις εξαγωγές τους, κυρίως στην Κίνα, εμπόδιζε την ανάπτυξη και την απασχόληση στις ΗΠΑ. Αυτό ήταν το αφήγημα.
Τόσο θεωρητικά όσο και εμπειρικά, αυτό είναι ανοησία. Τα ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών επηρεάζονται κυρίως από μια ποικιλία κυρίως μακροοικονομικών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης της δημοσιονομικής πολιτικής, των δημογραφικών στοιχείων και των συναλλαγματικών ισοτιμιών, και όχι από τους δασμούς και τους εμπορικούς κανονισμούς. Διαφορετικά, το συμπέρασμα θα ήταν ότι μια χώρα όπως η Ινδία πρέπει να έχει ένα πολύ ανοιχτό εμπορικό καθεστώς, καθώς έχει χρόνιο εμπορικό έλλειμμα. Όποιος επιχείρησε να εξάγει στην Ινδία, θα επιβεβαιώσει ότι εμφανώς δεν είναι έτσι.
Την Τρίτη αποκαλύφθηκε ότι το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ διευρύνθηκε κατά 12,1%, στο υψηλότερο επίπεδο μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση. Όλως τυχαίως, οι ενέργειες του κ. Τραμπ πιθανώς το καθιστούν μεγαλύτερο, αντί να το μειώσουν. Απειλώντας με περιορισμούς έκτακτης ανάγκης στις εισαγωγές χάλυβα, η κυβέρνηση μόνο ενθάρρυνε τους αμερικανούς κατασκευαστές και τις κατασκευαστικές εταιρείες να αγοράσουν γρήγορα περισσότερα προϊόντα από το εξωτερικό, πριν επιβληθούν οι περιορισμοί. Και οι μεγάλες φορολογικές περικοπές που εγκρίθηκαν πρόσφατα από το Κογκρέσο, με την επιτάχυνση της ζήτησης, θα απορροφήσουν περισσότερες εισαγωγές.
Υπάρχουν, ευτυχώς, σημάδια ότι ο παραλογισμός της άποψης του Τραμπ έχει αναγνωριστεί ακόμη και εντός της κυβέρνησης. Την Τρίτη, ο Γουίμπουρ Ρος, ο υπουργός του εμπορίου και ο γεράκι ελλειμμάτων, παραδέχτηκε ότι δεν ήταν πρακτικό να οριστεί ακριβής προθεσμία για την εξάλειψη της ανισορροπίας των ΗΠΑ με την Κίνα.
Αυτό αντιπροσωπεύει, ελπίζει κανείς, ένα ακόμη βήμα στη διαδικασία του Λευκού Οίκου να κάνει πίσω από τις πιο ακραίες θέσεις που έχει πάρει για το εμπόριο. Ο κ. Τραμπ έχει ήδη αρνηθεί τις υποσχέσεις να ονομάσει την Κίνα ως χειραγωγό νομισμάτων και να επιβάλει τιμολόγια που αντισταθμίζουν την υποτίμηση του γιουάν.
Οι ενέργειες που έχει αναλάβει η κυβέρνηση, παρ’ ότι δεν υπήρξαν σωστές, δεν έχουν αποδειχτεί ακόμη καταστροφικές. Ο κ. Τραμπ επέμεινε σε μια επαναδιαπραγμάτευση της Συμφωνίας Ελεύθερων Συναλλαγών της Βόρειας Αμερικής (Nafta), αλλά δεν απέρριψε απλώς τη συμφωνία όπως είχε απειλήσει. Οι συνομιλίες συνεχίζονται, αν και με δυσκολία. Τον περασμένο μήνα έβαλε τα λεγόμενα τιμολόγια διασφάλισης στις εισαγωγές πλυντηρίων ρούχων και ηλιακών κυττάρων, χρησιμοποιώντας ένα σπάνια χρησιμοποιούμενο τμήμα του αμερικανικού εμπορικού δικαίου. Αλλά οι δασμοί δεν έχουν τεθεί σε καταστροφικά επίπεδα και θα μειωθούν με την πάροδο του χρόνου.
Εξακολουθεί να υπάρχει κίνδυνος οι ενέργειές του να κλιμακωθούν. Τις προσεχείς εβδομάδες και μήνες, ο κ. Τραμπ θα έχει την ευκαιρία να κάνει ευρύτερες ζημιές. Θα λάβει απόφαση για αντίποινα εναντίον της Κίνας για την κατάχρηση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Ξεχωριστά, θα μπορούσε να αποφασίσει να περιορίσει τις εισαγωγές αλουμινίου υπό το πρόσχημα των εθνικών ανησυχιών για την ασφάλεια. Η τελευταία αυτή περίπτωση, ειδικότερα, θα μπορούσε να αποτελέσει αιτιολόγηση για πολύ ευρύτερο προστατευτισμό.
Αντίθετα, η εμπορική πολιτική των ΗΠΑ βρίσκεται σε πολύ πιο υγιή κατάσταση από ό, τι θα μπορούσαμε να φοβόμαστε πριν από έναν χρόνο. Η αμερικανική οικονομία αναπτύσσεται έντονα και δημιουργεί απασχόληση, καθιστώντας πιο δύσκολο το επιχείρημα ότι οι θέσεις εργασίας αποστέλλονται στο εξωτερικό.
Ο κ. Τραμπ, όπως και άλλοι πρόεδροι πριν από αυτόν, ανακαλύπτει ότι η εμπορική πολιτική είναι πολύ πιο πολύπλοκη από ό, τι φαίνεται. Είναι ένα κακό εργαλείο για τη διόρθωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών που έχουν πολύ βαθύτερες ρίζες.