Γύρω από τις λέξεις «ταχύτητα» και «σχέδιο τετραετίας» που άκουσαν οι υπουργοί από τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην πρώτη συνεδρίαση της σεζόν διαμορφώνεται, κατά πληροφορίες, το γαλάζιο σύνθημα για τη φετινή ΔΕΘ. Το Μέγαρο Μαξίμου θέλει να αποτυπώσει σε ένα μότο δύο δεσμεύσεις. Πρώτον, ότι θα ανεβάσει ρυθμούς για να απαντήσει στις ανησυχίες των πολιτών – στην ανάγνωσή του άλλωστε αυτό ήταν το μήνυμα της ευρωκάλπης, παρότι παραμένουν νεοδημοκράτες που διαφωνούν. Δεύτερον, ότι θα θέσει ορόσημα έως το 2027 και θέλει να κριθεί από την υλοποίηση του κυβερνητικού προγράμματος. Με όποιον τρόπο κι αν έχει επιλέξει η κυβέρνηση για να σταθεί στην πολιτική αφετηρία, η πραγματικότητα είναι ότι βρίσκεται σε καμπή και ο Μητσοτάκης οδεύει στην έκτη του ΔΕΘ ως Πρωθυπουργός με περισσότερες από ποτέ επείγουσες ασκήσεις ισορροπίας, με έναν κλοιό πίεσης που έσφιξε απότομα στην αρχή του καλοκαιριού και με ζωντανή την απειλή για συνεχιζόμενη φθορά και δυσκολία ανάκτησης δυνάμεων. Παρότι η υπεροχή της δεν αμφισβητείται ακόμα, εν αναμονή της διαμόρφωσης του αντιπολιτευτικού πεδίου τον Οκτώβριο, δεδομένων των εσωκομματικών διαδικασιών σε ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ, η κυβέρνηση παλεύει με τα δικά της αγκάθια που τραυματίζουν την εικόνα της. Και, πάντως, δυσκολεύουν την επιχείρηση ανάταξης.
1
Η μη αναμενόμενη αποτυχία
Για πρώτη φορά επί Μητσοτάκη η ΔΕΘ θα ανοίξει με τη ΝΔ να έχει «γράψει» τη μη αναμενόμενη αποτυχία του 28%. Τρεις μήνες μετά, η κυβέρνηση αγωνιά να βελτιώσει την εικόνα της, προσπαθώντας να διαχειριστεί ταυτόχρονα εσωτερικές αναταράξεις (ιδίως την ισχυροποίηση της φωνής της δεξιότερης πτέρυγας της ΝΔ) και άλυτα προβλήματα στην καθημερινότητα των πολιτών. Προς το παρόν το αντίδοτο των κυβερνητικών είναι το εξής: η πεποίθησή τους ότι η αλλαγή κλίματος μπορεί να έρθει εφόσον η κυβέρνηση δείχνει «παρούσα» ανά την επικράτεια. Εξού και προγραμματίζεται μπαράζ εξορμήσεων – και του Μητσοτάκη – από το τέλος του Σεπτεμβρίου με υλοποίηση όσων έχει δεσμευτεί προεκλογικά.
2
Μια βαριά σκιά
Πριν από τη Θεσσαλονίκη, ο Μητσοτάκης θα μεταβεί στη Θεσσαλία. Ο προγραμματισμός δείχνει εκτός απροόπτου την ερχόμενη Δευτέρα, μερικά 24ωρα πριν από τη συμπλήρωση ενός έτους από την κακοκαιρία «Ντάνιελ» που διέλυσε τον Κάμπο. Αργότερα στη ΔΕΘ θα υπάρχει η βαριά σκιά μιας νέας εκτεταμένης φυσικής καταστροφής, μαρτυρώντας ότι οι παθογένειες για τις οποίες μιλούν οι κυβερνώντες δεν έχουν πάρει ακόμα δραστική απάντηση. Οσο κι αν η κυβέρνηση θα θελήσει ξανά να ρίξει το βάρος στην επόμενη μέρα, στις πρωτοβουλίες στήριξης των πληγέντων και στη μεγάλη εικόνα της αντιπυρικής περιόδου, το προφίλ της πληγώθηκε στη Βορειοανατολική Αττική και τις αρνητικές εντυπώσεις που άφησε η διαχείριση της φωτιάς από τη στιγμή που έφτασε στο Χαλάνδρι. Στο κυβερνητικό στρατόπεδο αναγκάζονται να αναζητήσουν νέες γραμμές άμυνας σε οποιοδήποτε ερώτημα αφορά τη διαχειριστική επάρκειά του με έκδηλη αμηχανία. Φαίνεται στις αποστροφές ότι «μας προβληματίζει» το γεγονός ότι μια φωτιά προχώρησε «για χιλιόμετρα» στην Αττική, ενόσω εξελίσσεται προετοιμασία για τη σχετική μάχη στη Βουλή (κατόπιν αιτήματος του ΠΑΣΟΚ) που η κυβέρνηση επέλεξε να δώσει μετά τη ΔΕΘ.
3
Το ταβάνι
Το «απαγορευτικό» στην παροχολογία μπήκε εδώ και καιρό. Πρωθυπουργικοί συνεργάτες μιλούν μονότονα για «ΔΕΘ δουλειάς» και όχι «καλάθι παροχών». Οσο κι αν είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει μια σειρά από – έστω συγκρατημένες – παροχές (αναζητείται άλλωστε χώρος και για έκπληξη), το… ταμείο δύσκολα αντέχει οτιδήποτε οριζόντιο. «Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τις δημοσιονομικές παραμέτρους» λέει κυβερνητική πηγή, επιβεβαιώνοντας ότι το «ταβάνι» πιέζει το Μαξίμου: κοινώς, οι αυστηροί κανόνες πειθαρχίας που επιστρέφουν στην ΕΕ. Οι δαπάνες του 2025 μπορεί να αυξηθούν κατά 3 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2024, όμως ήδη υπάρχουν προγραμματισμένα βάρη, που αναγκάζουν το Μαξίμου και το οικονομικό επιτελείο να ψάχνουν έως την τελευταία στιγμή για πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο που θα επέτρεπαν επιπλέον πρωτοβουλίες – πέραν εκείνων για την άμυνα, την υγεία, την παιδεία και τις συντάξεις.
4
Το ναρκοπέδιο
Ηταν αδιαμφισβήτητο «κάστρο» και, παρότι κρατούνται εκεί οι γαλάζιες δυνάμεις, είναι διαρκής η επιχείρηση ανάκτησης του χαμένου εδάφους και αναχαίτισης της δυναμικής των κομμάτων εκ δεξιών της ΝΔ. Η Θεσσαλονίκη και πολλοί νομοί στη Βόρεια Ελλάδα λειτουργούν πια ως ναρκοπέδιο. Τα ποσοστά της ΝΔ άλλωστε βρέθηκαν σε… ελεύθερη πτώση: ο μέσος όρος των απωλειών στους νομούς της κεντρικής Μακεδονίας ξεπέρασε το ποσοστό της πανελλαδικής πτώσης της παράταξης στην τελευταία κάλπη. Οι απαιτήσεις του παραδοσιακά δεξιού ακροατηρίου «ακούγονται» από εκεί εντονότερα και μένει να φανεί, μέσα από τις τοποθετήσεις του Μητσοτάκη στο Βελλίδειο, κατά πόσο αυτές οι πιέσεις θα ρυμουλκήσουν περαιτέρω την κυβερνητική ατζέντα και ρητορική σε συντηρητικά μονοπάτια. Και εάν ο Μητσοτάκης θα βρει ισορροπία: την επανασύνδεση με ακροατήρια της περιοχής χωρίς να δυσαρεστήσει τους μετριοπαθέστερους κεντρώους.
5
Οι δύσπιστοι
Για πρώτη φορά η κυβέρνηση αντικρίζει δύσπιστους σε μέχρι πρότινος προνομιακές δεξαμενές. Η προσοχή παραμένει στο μέγεθος της αποστασιοποίησης από τη ΝΔ συγκεκριμένων επαγγελματικών ομάδων και στους τρόπους επαναπροσέγγισής τους. Το πλέον ενδεικτικό είναι το θέμα της φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών, αφού είχε σαφές εκλογικό κόστος (μόνο το 28,2% εμπιστεύθηκε τη ΝΔ στις ευρωεκλογές από 44,7% τον Ιούνιο του 2023), και αποτελεί μία από τις κρίσιμες εξισώσεις της ΔΕΘ: το πώς θα γίνουν «διορθώσεις» και αν θα είναι ικανές να περιορίσουν το μέτωπο με τον συγκεκριμένο κλάδο. Ταυτόχρονα υπάρχουν οι μισθωτοί που σηκώνουν βάρη και διεκδικούν «δίκαιες» κυβερνητικές αποφάσεις, ενώ σταθερά στο ραντάρ είναι ο αγροτικός κόσμος για τον οποίο προεξοφλούνται ανακοινώσεις σχετικά με το πετρέλαιο και τα κόκκινα δάνεια και, ως προς τις ηλικίες, πρωτίστως οι παραγωγικές.
6
Χωρίς συνοχή
Ισως το κρισιμότερο που αναμένεται από τον Μητσοτάκη αφορά το αφήγημα με το οποίο θα βγει μπροστά. Αυτό, όπως αναγνωρίζουν γαλάζια στελέχη, χρειάζεται να συμπυκνώνει το «πού» θέλει η κυβέρνηση να βρίσκεται η χώρα το 2027 και το «πώς» θα τη φτάσει ως εκεί. Ακόμα και οι νεοδημοκράτες παραδέχονται ότι απουσιάζει μια πειστική κεντρική… ιδέα τριετίας, που θα κινείται πέρα από την έως τώρα χιλιοειπωμένη «σταθερότητα» ή «συνέπεια». Ο προβληματισμός υπάρχει εδώ και μήνες. Ηδη από την τελική ευθεία προς την ευρωκάλπη διαπιστωνόταν ότι το κόμμα ξέμενε σε αφήγημα χωρίς συνοχή. Προσώρας ο Μητσοτάκης εμπλουτίζει το λεξικό της διακυβέρνησής του με τη φράση «διπλή σύγκλιση» (Ελλάδας – Ευρώπης και περιφέρειας – Αττικής).