Η πιο κρίσιμη συνεδρίαση για το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ ξεκινάει σήμερα: η αίθουσα ενός ξενοδοχείου στο Μεταξουργείο, όπου τα στελέχη συγκεντρώνονται από το πρωί για να παραστούν στην Κεντρική Επιτροπή, δεν θα γίνει μόνο το φόντο μιας πολιτικής συζήτησης για τις καταστατικές αλλαγές στο κόμμα, από το οργανόγραμμα έως το όνομα, αλλά κυρίως μιας απόπειρας καθαίρεσης. Ο πρόεδρος του κόμματος, Στέφανος Κασσελάκης, γνωρίζει πως εκτός απροόπτου θα έρθει αντιμέτωπος με μια πρόταση μομφής, την οποία επεξεργάζεται όχι μόνο μια πλευρά της εσωκομματικής του αντιπολίτευσης, αλλά δύο – τόσο οι «87», στελέχη με αναφορές στον Αλέξη Τσίπρα, όσο και ο Παύλος Πολάκης έχουν ήδη κάνει γνωστές τις προθέσεις τους, ζητώντας του να αναλάβει ο ίδιος πρωτοβουλία για προσφυγή στην κάλπη. Από τη στιγμή που ο Κασσελάκης αρνήθηκε, η μόνη θεσμική διαδικασία που μπορεί να ακολουθηθεί είναι η μομφή, η οποία, σύμφωνα με το καταστατικό, για να περάσει πρέπει να υπερψηφιστεί από το 50% 1 της Κεντρικής Επιτροπής.
Αν η μομφή απορριφθεί…
Δύο είναι τα βασικά σενάρια γι’ αυτό το διήμερο. Το πρώτο είναι η πρόταση μομφής να απορριφθεί καθαρά από το σώμα – «καθαρά», δηλαδή χωρίς να χρειάζεται να συζητηθεί αν το αποτέλεσμα θα κριθεί επί των παρόντων, όπως συνήθως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, ή επί των μελών του οργάνου, όπως αναφέρει το καταστατικό του ΣΥΡΙΖΑ. Μέχρι πρότινος, στην Κουμουνδούρου εμφανίζονταν σίγουροι πως έχουν τον απαιτούμενο αριθμό για ένα τέτοιο αποτέλεσμα – επισημαίνεται πως μετά τις αποχωρήσεις των μελών που έφυγαν με τη διάσπαση που γέννησε τη Νέα Αριστερά πέρυσι, οι θέσεις αναπληρώθηκαν με μέλη που πρόσκεινται στη σημερινή ηγεσία.
Αν υπερψηφιστεί…
Το δεύτερο σενάριο είναι η πρόταση μομφής να υπερψηφιστεί από την πλειοψηφία που απαιτείται από το καταστατικό: αν περάσει η μομφή, τότε ο Κασσελάκης καθαιρείται και ο ΣΥΡΙΖΑ προσφεύγει σε Εκτακτο Συνέδριο που θα εγκρίνει τις υποψηφιότητες για την ηγεσία του κόμματος – μια διαδικασία στην οποία ο νυν πρόεδρος θα λάβει κανονικά μέρος. Αν κάτι τέτοιο συμβεί, θα είναι η πρώτη φορά στη Μεταπολίτευση που στελέχη ενός εν δυνάμει κυβερνητικού κόμματος καθαιρούν πρόεδρο με καταστατική διαδικασία. Οι «87» από μόνοι τους δεν έχουν τον αριθμό για να φτάσουν στην απαιτούμενη πλειοψηφία, ωστόσο τα στελέχη τους εκτιμούν πως αν τελικά χάσουν τη μομφή, αυτό θα γίνει για μερικές ψήφους. Στον δικό τους αριθμό ενδεχομένως θα προστεθεί και η πλευρά Πολάκη, με τον πρώην αναπληρωτή υπουργό Υγείας να έχει ήδη εξαγγείλει τις προθέσεις του, τόσο δημόσια όσο και στα όργανα – κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει με μια κοινή πρόταση μομφής που δεν θα έχει πολιτικό περιεχόμενο και θα μπορεί να ψηφιστεί και από στελέχη που διαφωνούν μεταξύ τους. Σε κάθε περίπτωση, οι λεπτομέρειες της κατάθεσης δεν έχουν γίνει απολύτως γνωστές, ώστε η εσωκομματική αντιπολίτευση να κρατήσει για τον εαυτό της το χαρτί του αιφνιδιασμού. Επισημαίνεται ότι συνήθως οι ψηφοφορίες σε πρόταση μομφής δεν είναι φανερές, αλλά μυστικές – αν και το καταστατικό του ΣΥΡΙΖΑ δεν ορίζει καθαρά τρόπο ψηφοφορίας και η διαδικασία, αν τα πράγματα φτάσουν στα άκρα, θα μπορούσε να γίνει και αιτία πόλωσης.
Σε περίπτωση οριακού αποτελέσµατος
Υπάρχει και ένα τρίτο σενάριο, που ωστόσο απομακρύνεται όσο ο Κασσελάκης επιμένει πως ο μόνος τρόπος να προσφύγει το κόμμα σε κάλπη για ανάδειξη νέας ηγεσίας είναι η καταστατική διαδικασία που προβλέπει η μομφή – συζητείται όμως για την περίπτωση που το αποτέλεσμα είναι οριακό υπέρ του. Αν η παραμονή του στην ηγεσία του κόμματος κριθεί σε λίγες ψήφους, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ θα έχει απέναντί του ένα ρήγμα που στην ακραία μορφή του θα μπορούσε ακόμα και να οδηγήσει σε διάσπαση λόγω της αυξημένης αμφισβήτησης, καθώς ήδη τον χαρακτήριζαν «πρόεδρο χωρίς πλειοψηφία» με το αποτέλεσμα στην Κοινοβουλευτική Ομάδα. Σε μια τέτοια περίπτωση οριακού αποτελέσματος, μπορεί ο ίδιος ο Κασσελάκης να αποφασίσει να σηκώσει το γάντι, με στόχο να δεσμεύσει τους εσωκομματικούς του αντιπάλους πως αν κερδίσει θα παραμείνουν στο κόμμα – πράγμα απολύτως αναγκαίο αν ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να διατηρήσει τον ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης: μόλις πέντε βουλευτές να αποχωρήσουν (7 βουλευτές ανήκουν στους «87», 12 καταψήφισαν την πρότασή του για αλλαγή του Σωκράτη Φάμελλου από τη θέση του επικεφαλής της ΚΟ), το κόμμα χάνει τον ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που θα ανήκει πλέον στο ΠΑΣΟΚ.
Σε αυτό το κλίμα αναμένεται να συζητηθούν και οι καταστατικές αλλαγές πάνω στις προτάσεις Κασσελάκη για το οργανόγραμμα του κόμματος, αλλά και την αλλαγή του ονόματος – που ωστόσο δεν αποτελεί ένα από τα σημεία αιχμής, καθώς το προτεινόμενο συναντάει οριζόντιες αντιδράσεις. Συζήτηση που, ωστόσο, δεν θα έχει νόημα, αν τελικά περάσει η πρόταση μομφής και το κόμμα οδηγηθεί σε κάλπες για την ηγεσία.