Θετική συγκυρία για τον περιορισμό των ζημιών που έχουν καταγράψει το προηγούμενο διάστημα από τα χαρτοφυλάκια των ακινήτων τους, καθώς και για μικρότερες απώλειες στις πωλήσεις χαρτοφυλακίων που θα ακολουθήσουν, δημιουργεί για τις τράπεζες η αύξηση των ενοικίων λόγω Airbnb.
Στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών θα βρεθούν 40.000 ακίνητα, εκ των οποίων τα μισά υπάρχουν ήδη στο στοκ των τραπεζών και τα άλλα θα αποκτηθούν από αγορές των τραπεζών στους πλειστηριασμούς.
Το γεγονός αυτό, ωστόσο, δεν είναι αρκετό για “πανηγυρισμούς” από πλευράς τραπεζών δεδομένου ότι δεν μπορεί να υπερκαλύψει τις ζημίες της τάξεως του 30% – 35% που καταγράφουν τα χαρτοφυλάκια ακινήτων. Μόνο η σταθερή και ουσιαστική βελτίωση των μακροοικονομικών συνθηκών μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις αντιστροφής της ζημίας σε κέρδος για τα ακίνητα των τραπεζών.
Πωλήσεις με κέρδος
Η έλλειψη ακινήτων προς μακροχρόνια μίσθωση σε μεγάλα αστικά κέντρα και τουριστικές περιοχές λόγω της συντριπτικής στροφής των ιδιοκτητών ακινήτων στη βραχυχρόνια μίσθωση, όπως αποτυπώνεται σε έρευνα της Grant Thornton, διαφοροποιεί τα δεδομένα και για τις τράπεζες. Μάλιστα, ο θετικός αντίκτυπος για τα ακίνητα των τραπεζών έρχεται σε μία στιγμή που οι τελευταίες καλούνται να υποβάλουν, για πρώτη φορά, στον SSM τον ερχόμενο μήνα, στοχοθεσία και για τα χαρτοφυλάκια ακινήτων τους. Οι στόχοι αυτοί αφορούν τη μεταπώληση και διαχείριση του στοκ των ακινήτων των τραπεζών, αφού ο SSM έχει επιτρέψει μεν στις τράπεζες τις αγορές ακινήτων από πλειστηριασμούς, τις υποχρεώνει δε να μεταπωλούν τα ακίνητα εντός ευλόγου χρόνου.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, συνηγορούντος του κλίματος που έχει διαμορφώσει στη ζήτηση ακινήτων η έξαρση του Airbnb, οι στόχοι αυτοί θα περιλαμβάνουν εκτιμήσεις για περιορισμό των ζημιών από πωλήσεις ακινήτων. Όπως αναφέρουν αρμόδια στελέχη τραπεζών, η φετινή χρονιά θα είναι η πρώτη μετά το 2008 που οι τράπεζες θα πραγματοποιήσουν πωλήσεις ακινήτων με κέρδος. Διευκρινίζουν, ωστόσο, ότι το κέρδος δεν θα είναι ούτε μεγάλο, ούτε γενικευμένο για όλα τα ακίνητα των χαρτοφυλακίων, όπως επίσης ούτε για όλες τις τράπεζες. Και αυτό διότι η κάθε τράπεζα έχει διαφορετική διάρθρωση χαρτοφυλακίου. Άλλη τράπεζα έχει περισσότερα οικιστικά, άλλη περισσότερα επαγγελματικά ακίνητα, η γεωγραφική κατανομή τους είναι διαφορετική, όπως επίσης και το χρονικό διάστημα στο οποίο αποκτήθηκαν τα ακίνητα αυτά. Έτσι, για παράδειγμα, αν μία τράπεζα αγόρασε πολλά ακίνητα την περίοδο του 2008, όταν οι τιμές ήταν στα ύψη, προφανώς έχει γράψει μεγαλύτερες ζημιές, απέχοντας πολύ περισσότερο από κάποια άλλη στο να τις καλύψει. Κατόπιν αυτού, ο θετικός αντίκτυπος λόγω της μόδας του Airbnb δεν μπορεί να είναι ενιαίος για όλες τις τράπεζες, ούτε καν για το ίδιο το χαρτοφυλάκιο της τράπεζας.
Οι τραπεζίτες αναφέρουν στο “Κ” ότι ο απόηχος της ζήτησης για ακίνητα που δημιουργεί το Airbnb, ωθώντας ανοδικά τις τιμές, είναι ορατός στα ακίνητα περιοχών της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, καθώς και σε ακίνητα που βρίσκονται σε φοιτητικές πόλεις ή τουριστικές περιοχές. Στις περιοχές αυτές, οι τράπεζες μπορούν να πουλήσουν τα ακίνητα με κέρδος πάνω από την αξία που τα έχουν εκτιμήσει στα βιβλία τους.
Όπως εξηγούν τα στελέχη των τραπεζών, όταν οι τιμές των ακινήτων υποχωρούν, οι τράπεζες αναπροσαρμόζουν πτωτικά τις αξίες με τις οποίες τα έχουν εγγεγραμμένα στα βιβλία τους. Όταν, όμως, οι τιμές κινούνται ανοδικά, τότε οι τράπεζες δεν γράφουν την υπεραξία, αλλά την παίρνουν ως κέρδος στην πώληση του ακινήτου. Δεδομένου ότι οι τράπεζες δεν έχουν αναμορφώσει αντίστοιχα τις αξίες των ακινήτων στα βιβλία τους από την άνοδο των τιμών που καταγράφεται λόγω Airbnb σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές τα τελευταία 2-3 χρόνια, τώρα θα έχουν την ευκαιρία να αποκομίσουν κέρδος από την υπεραξία των ακινήτων αυτών. Όπως υπολογίζουν, το κέρδος αυτό θα διαμορφωθεί στο 10% – 15% και θα έχει ως τελικό αποτέλεσμα οι τράπεζες να μπορέσουν να περιορίσουν τις ζημίες που καταγράφουν από άλλα ακίνητα.
Τα μακροοικονομικά δεδομένα
Τα στελέχη των τραπεζών αναφέρουν ότι μόνο η βελτίωση των μακροοικονομικών δεδομένων θα οδηγήσει σε σταθερή και γενικευμένη άνοδο τις τιμές των ακινήτων, με θετικές επιπτώσεις στις αποτιμήσεις των χαρτοφυλακίων ακινήτων των τραπεζών. Επί του παρόντος, ο αντίκτυπος στις τιμές από την έξαρση του Airbnb περιορίζεται σε ορισμένες περιοχές και θα αργήσει, όπως εκτιμάται, να μεταδοθεί σε δεύτερες και τρίτες αγορές (π.χ. η άνοδος των τιμών στο κέντρο της Αθήνας θα αργήσει να μεταφερθεί στην Κυψέλη).
Όπως αναφέρουν τα αρμόδια τραπεζικά στελέχη, η ζήτηση για ακίνητα (και άρα η προοπτική κέρδους από την πώλησή τους) καταγράφεται για διαμερίσματα 50-150 τετραγωνικών μέτρων στο κέντρο της Αθήνας, στο Χαλάνδρι, στο Μαρούσι, στα νότια προάστια και γενικότερα όπου υπάρχουν σταθμοί μετρό. Επίσης, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, σε φοιτητουπόλεις, σε νησιά όπως η Κρήτη, η Ρόδος, η Κέρκυρα και γενικότερα όπου το ακίνητο μπορεί να θεωρηθεί ως επενδυτικό προϊόν. Αυξημένο είναι επίσης το ενδιαφέρον για γραφεία (χαρακτηριστικά, στη λεωφόρο Κηφισίας γίνονται πράξεις στα 17-19 ευρώ το τετραγωνικό, όταν το 2015 οι τιμές ήταν στα 11-12 ευρώ/τ.μ.), αλλά και για αυτοτελή κτίρια που μπορούν να μετατραπούν σε μπουτίκ ξενοδοχεία.
Επισημαίνοντας, τέλος, την ανάγκη της βελτίωσης των μακροοικονομικών δεδομένων για την ουσιαστική ανάκαμψη των χαρτοφυλακίων ακινήτων των τραπεζών, τα τραπεζικά στελέχη αναφέρουν ότι αυτή θα επιφέρει και αύξηση της ζήτησης για δανεισμό από τις τράπεζες.