Απόδοση – επιμέλεια: Γιώργος Δ. Παυλόπουλος
Η μικρή ομάδα οικονομολόγων, η οποία υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ μπορούν να αποφύγουν μια ύφεση, παρά την πιο επιθετική νομισματική σύσφιξη από πλευράς Federal Reserve εδώ και δεκαετίες, αρχίζει να αναπνέει πιο άνετα.
Πολλοί από τους ομολόγους τους περίμεναν ότι η αύξηση των επιτοκίων –έως και 5 ποσοστιαίες μονάδες σε περίπου έναν χρόνο– θα έβαζε μεγαλύτερα εμπόδια στις προσλήψεις και στην ατομική κατανάλωση μέχρι τώρα. Αντίθετα, το ποσοστό ανεργίας κυμαίνεται σε χαμηλό πάνω από πέντε δεκαετιών, οι καταναλωτές εξακολουθούν να ξοδεύουν και η αγορά κατοικίας αρχίζει να σταθεροποιείται.
Ταυτόχρονα, ο πληθωρισμός έχει επιβραδυνθεί αισθητά. Αυτός ο συνδυασμός αναζωογονεί τις ελπίδες μεταξύ των “πιστών”, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου της Fed, Jerome Powell, σε ένα σενάριο “ήπιας προσγείωσης”, στο οποίο οι πιέσεις στις τιμές εξαφανίζονται χωρίς τεράστιες απώλειες θέσεων εργασίας ή οικονομική ύφεση.
Πρόκειται ακόμη για μια υπόθεση που δε συγκεντρώνει γενική συναίνεση. Από τους 27 οικονομολόγους που ερωτήθησαν από το Bloomberg στις αρχές Μαΐου, μόνο πέντε ανέφεραν ότι δεν περίμεναν η αμερικανική οικονομία να διολισθήσει σε ύφεση κάποια στιγμή μέσα στο επόμενο έτος. Ωστόσο, το σημείο εκκίνησης συνεχίζει να πηγαίνει όλο και αργότερα, καθώς μια εύρωστη αγορά εργασίας διατηρεί την αύξηση των μισθών σε υψηλά επίπεδα και οι πλεονάζουσες αποταμιεύσεις της πανδημίας συνεχίζουν να αιμοδοτούν την καταναλωτική ισχύ των αμερικανικών νοικοκυριών.
“Δεν έχουμε ξαναδεί τέτοια τάση”, δηλώνει η Ellen Zentner, επικεφαλής οικονομολόγος για τις ΗΠΑ στη Morgan Stanley. “Είναι μοναδική περίπτωση”.
Η Zentner, εκ των λίγων αισιόδοξων στη Wall Street, σπεύδει να επισημάνει τους αντίρροπους ανέμους που αντιμετωπίζει μια οικονομία η οποία “πετάει επικίνδυνα χαμηλά, κοντά στο έδαφος”. Η χρεοκοπία αρκετών περιφερειακών τραπεζών που λύγισαν κάτω από το βάρος των αυξανόμενων επιτοκίων συνεχίζει να αντηχεί και οι αναθεωρήσεις μακροοικονομικών δεδομένων –ειδικά στους αριθμούς θέσεων εργασίας– θα μπορούσαν να διαφοροποιήσουν τις προοπτικές.
Στοιχεία
Το τελευταίο διάστημα, πάντως, τα στοιχεία στηρίζουν τη λογική των αισιόδοξων. Οι προσλήψεις αυξήθηκαν τον Απρίλιο, ωθώντας το ποσοστό ανεργίας στο 3,4%. Η συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό, επίσης, έχει αυξηθεί – ειδικά στην ηλικιακή κατηγορία 25-54 ετών που αναφέρεται ως “εργασιακή ηλικία ακμής”. Έφτασε σε υψηλό 15 ετών τον περασμένο μήνα, μετριάζοντας ορισμένους από τους περιορισμούς από την πλευρά της προσφοράς που μαστίζουν την αγορά εργασίας, ενώ ο μειωμένος αριθμός ανοικτών θέσεων εργασίας υποδηλώνει σταδιακή μείωση της ζήτησης για εργαζομένους.
Επιπλέον, οι πωλήσεις αυτοκινήτων αυξήθηκαν τον Απρίλιο στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δύο ετών, καθώς τα προβλήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας υποχωρούν. Οι λιανικές πωλήσεις σημείωσαν γενικότερη αύξηση τον περασμένο μήνα, ενώ και η εργοστασιακή παραγωγή ανέβασε ταχύτητα.
Στο μέτωπο του πληθωρισμού, οι τιμές των υπηρεσιών –εξαιρουμένων ενέργειας και κατοικιών– αυξήθηκαν τον Απρίλιο με τον χαμηλότερο ρυθμό των τελευταίων εννέα μηνών. Δεδομένου ότι οι αξιωματούχοι της Fed ανησυχούσαν ιδιαίτερα για τις πιέσεις σε αυτό το τμήμα της οικονομίας, η συγκράτηση αυτή μειώνει τις πιθανότητες πρόσθετων αυξήσεων επιτοκίων.
Ο David Mericle, επικεφαλής οικονομολόγος για τις ΗΠΑ στην Goldman Sachs, είναι ακόμη ένας από τους λίγους που επιμένουν στο σενάριο της μη ύφεσης. Ήταν μια μοναχική διαδρομή, αλλά έχει αρχίσει να αποδίδει, λέει.
“Κάναμε πολλή, καλή έρευνα και καταλήξαμε σε πολλά μη προφανή συμπεράσματα που οι άνθρωποι δεν πρόσεξαν και τα οποία οδήγησαν σε αυτή την άποψη”, λέει ο Mericle. “Ήμασταν στο αισιόδοξο άκρο αυτής της συζήτησης και από ορισμένες απόψεις τα πράγματα πήγαν ακόμη καλύτερα απ’ όσο ονειρευόμουν”.
Η συντριπτική πλειονότητα των αναλυτών εξακολουθεί να θεωρεί μια ύφεση ως πολύ πιθανή. Ωστόσο η πρόσφατη δέσμη καλών μακροοικονομικών δεδομένων κάνει ορισμένους να επανεξετάζουν το χρονοδιάγραμμα των πιθανών εξελίξεων.
Οι οικονομολόγοι της Wells Fargo αναμένουν τώρα ότι η ύφεση θα ξεκινήσει το δ’ τρίμηνο του τρέχοντος έτους, αντί για το γ’ τρίμηνο. Ο Jean-François Perrault, επικεφαλής οικονομολόγος της Scotiabank, λέει ότι ενώ η ομάδα του αναμένει ότι η οικονομία θα περιπέσει σε ύφεση το τρέχον τρίμηνο, “ίσως να την ωθήσουν παρακάτω”, στο γ’ τρίμηνο, στην επόμενη πρόβλεψη. Η Kathy Bostjancic στην Nationwide, η οποία βλέπει μια ύφεση να ξεκινά το γ’ τρίμηνο, λέει ότι η συνεχιζόμενη ανθεκτικότητα στην αγορά εργασίας θα μπορούσε να καθυστερήσει την έναρξή της για αργότερα μέσα στο έτος.
“Η συναινετική πρόβλεψη για τουλάχιστον έναν χρόνο ήταν ότι βρισκόμασταν κάθε φορά τρεις μήνες μακριά από μια ύφεση”, λέει ο Stephen Stanley, ο επικεφαλής οικονομολόγος για τις ΗΠΑ στην Santander US Capital Markets. “Κι όμως, οι καταναλωτικές δαπάνες συνεχίζουν να αυξάνονται”.
Η άλλη όψη
Ενώ η “σφιχτή” αγορά εργασίας παραμένει βασικό στήριγμα για τις δαπάνες, η δυναμική αρχίζει να υποχωρεί. Και οι ισολογισμοί των νοικοκυριών –ενώ εξακολουθούν να είναι γεμάτοι από πανδημικές αποταμιεύσεις– αρχίζουν να εμφανίζουν πρώιμα σημάδια καταπόνησης. Άλλωστε, το πλήρες βάρος της νομισματικής σύσφιξης της Fed ως πλήγμα στην οικονομία δεν έχει ακόμη φτάσει στο αποκορύφωμά του.
O Stanley και η Sarah House, ανώτερη οικονομολόγος στη Wells Fargo, προειδοποιούν επίσης για την άλλη όψη των ανθεκτικών καταναλωτικών δαπανών: ενδέχεται να κρατήσουν τον πληθωρισμό υπερβολικά υψηλό σε σχέση με τους στόχους της Fed. “Τελικά, θα χρειαστεί να δούμε μια υποχώρηση της ζήτησης για να τεθεί υπό έλεγχο ο πληθωρισμός, κάνοντας μια ύφεση να φαντάζει ακόμη αρκετά αναπόφευκτη”, λέει η House.
Ενώ η τελική ετυμηγορία για τον μεταπανδημικό οικονομικό κύκλο μπορεί να μην γραφτεί παρά μετά από αρκετά χρόνια, οι απόψεις θα συνεχίσουν να μετασχηματίζονται καθώς θα συσσωρεύονται νέα δεδομένα και θα αλλάζουν οι προσδοκίες.