Αν μια χώρα έχει πρόβλημα με τις τράπεζές της, αυτό που πρέπει να κάνει είναι να καταλήξει σε μια στρατηγική και να την εκτελέσει γρήγορα. Το πρόβλημα με την Ελλάδα είναι ότι έχει πολλά σχέδια –και αργεί να επιλέξει ένα από αυτά.Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι φορτωμένο με έναν πολύ μεγάλο αριθμό μη εξυπηρετούμενων δανείων, μια κληρονομιά της παρατεταμένης ύφεσης. Σχεδόν τα μισά δάνεια έχουν καταστεί επισφαλή, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, και αυτό είναι οριακά μόνο καλύτερο από το ναδίρ στο οποίο βρισκόταν πριν από ενάμιση έτος.
Η ποιότητα του κεφαλαίου των τραπεζών είναι επίσης αμφίβολη. Περισσότερο από το 50% του συγχωνευμένου κεφαλαίου των τεσσάρων μεγαλύτερων τραπεζών της χώρας αποτελείται από τις αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις (εκπτώσεις επί των μελλοντικών φορολογικών λογαριασμών που συσσωρεύονται μετά από χρόνια ζημιών). Προβλήματα αντιμετωπίζουν επίσης και με την κερδοφορία: η απόδοση ιδίων κεφαλαίων είναι αρνητική, καθώς οι τράπεζες έχουν να αντιμετωπίσουν το πολύ υψηλό κόστος και μια οικονομία που έχει ακόμη προβλήματα.
Οι ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές φαίνεται να κάνουν τα στραβά μάτια σε ό,τι συμβαίνει. Την περασμένη Άνοιξη, η ΕΚΤ “πέρασε” τις τέσσερις μεγαλύτερες τράπεζες της Ελλάδας σε ένα προσαρμοσμένο stress test. Ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός της ΕΚΤ (SSM)-η τραπεζική εποπτική αρχή της περιοχής- έχει εκπονήσει σειρά κριτηρίων για τη μείωση των επισφαλών δανείων, τα οποία οι ελληνικές τράπεζες τηρούν σε γενικές γραμμές. Αλλά οι επενδυτές είναι σκεπτικοί. Από τη στιγμή που ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των stress tests, ο δείκτης των τραπεζικών μετοχών έχει χασεί το ήμισυ της αξίας του.
Καθυστερημένα, οι ελληνικές αρχές είναι πιο αποφασιστικές. Δυστυχώς, στερούνται συντονισμού. Πρώτον, το ΤΧΣ –το ταμείο διάσωσης των τραπεζών της Ελλάδας- πρότεινε ένα σχέδιο για την χρήση κρατικών εγγυήσεων για την διευκόλυνση της διάθεσης των πακέτων επισφαλών δανείων. Οι τράπεζες θα τα τιτλοποιήσουν, και το δημόσιο θα εγγυηθεί την ασφαλέστερη δόση, αυξάνοντας τον αριθμό των πιθανών επενδυτών. Αλλά στη συνέχεια η Τράπεζα της Ελλάδας δημοσίευσε μια διαφορετική στρατηγική. Αυτή θα περιλαμβάνει το δημόσιο να επιτρέπει στις τράπεζες να μεταφέρουν τις αναβαλλόμενες φορολογικές τους απαιτήσεις σε ένα όχημα ειδικού σκοπού (SPV). Το SPV στη συνέχεια θα αποκτούσε περί τα 40 δισ. ευρώ σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια, μειώνοντας το ποσό στο σύστημα κατά το ήμισυ σχεδόν.
Δεν είναι σαφές εάν κάποιο από αυτά τα σχέδια θα προσέλκυε από μόνο του αρκετό ενδιαφέρον από τους επενδυτές. Το πιο σημαντικό, το να υπάρχουν δύο σχέδια, δεν δίνει την εντύπωση μιας χώρας που έχει επιλέξει ποια πορεία θα ακολουθήσει για να αντιμετωπίσει ένα από τα μεγαλύτερα οικονομικά της προβλήματα. Θα ήταν πολύ καλύτερο να ανακοινωθεί ένα και μόνο σχέδιο –το οποίο θα συνδυάζει στοιχεία των προαναφερθέντων σχεδίων- και στη συνέχεια να εφαρμοστεί. Αυτό θα μπορούσε να παρακινήσει τους επενδυτές να αλλάξουν άποψη για τον κλάδο.
Ενώ η κυβέρνηση αποφασίζει τι θα κάνει, οι τράπεζες θα συνεχίζουν την πορεία τους. η Eurobank έχει ανακοινώσει συγχώνευση με τη Grivalia Properties, μια εταιρεία επενδύσεων real estate, η οποία αναμένεται να παράσχει στη νέα συγχωνευμένη οντότητα, μια σημαντική κεφαλαιακή ενίσχυση. Η Eurobank σχεδιάζει τώρα να αφαιρέσει περίπου 7 δισ. ευρώ σε επισφαλή δάνεια από τον ισολογισμό της, και στοχεύει σε στο να μειωθεί το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο 15% μέχρι το τέλος του 2019. Αυτό είναι μακράν το πιο υποσχόμενο που έχει συμβεί στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα φέτος. Αλλά ίσως να είναι δύσκολο να επαναληφθεί, από τη στιγμή που εξαρτάται από την ύπαρξη μιας εταιρείας που είναι πρόθυμη να εξαγοραστεί. Βοήθησε επίσης ότι η Grivalia και η Eurobank έχουν έναν μεγάλο μέτοχο από κοινού.
Επομένως, όσο οι αρχές της Ελλάδας δεν κατορθώνουν να βρουν μια κοινή λύση στα προβλήματα των τραπεζών τους, ακόμη και έξυπνα σχέδια όπως αυτό της Eurobank, ίσως να μην είναι αρκετά. Είναι δύσκολο να δούμε πώς μπορεί να ανακάμψει δυναμικά η Ελλάδα μετά από μια τόσο μεγάλη ύφεση, έχοντας ένα προβληματικό τραπεζικό σύστημα. Η Αθήνα χρειάζεται ένα σχέδιο, όχι ένα πλήθος ιδεών.