Η αισιοδοξία των επενδυτών για τις τράπεζες ίσως είναι πρόωρη….
Οι ελληνικές τράπεζες έχουν επιδοθεί σε ένα θεαματικό ράλι στο χρηματιστήριο φέτος. Οι μετοχές δύο εκ των τεσσάρων μεγαλύτερων τραπεζών της χώρας –της Πειραιώς και της Εθνικής Τράπεζας- έχουν υπερδιπλασιαστεί. Η πιθανότητα αλλαγής της κυβέρνησης έχει δώσει ώθηση στην τελευταία αυτή ανοδική κίνηση, αλλά η αισιοδοξία των επενδυτών ίσως είναι πρόωρη.
Βασικά, ελάχιστα άλλαξαν από πέρυσι. Τότε, οι επενδυτές ανησυχούσαν ότι οι ρυθμιστικές αρχές θα υποχρέωναν τις τράπεζες, που είχαν τεράστια επισφαλή δάνεια, να αντλήσουν κεφάλαια. Η μερική ανάκαμψη των τραπεζικών μετοχών έκτοτε δεν είναι μια ένδειξη ότι έχουν γίνει οι απαιτούμενες διορθωτικές ενέργειες.
Η πρόοδος στη μείωση των επισφαλών δανείων παραμένει οδυνηρά αργή. Στα τέλη του περασμένου έτους οι ελληνικές αρχές παρουσίασαν δύο σχέδια ώστε ο κλάδος να επιταχύνει τις πωλήσεις. Και τα δύο έχουν στο κέντρο τους το να επιστρέψουν οι τράπεζες σε σταθερό έδαφος, αλλά κανένα δεν έχει λάβει τις “ευλογίες” της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο μεταξύ, η οικονομική κατάσταση της χώρας είναι εύθραυστη, στην καλύτερη περίπτωση, αφήνοντας τις τράπεζες ευάλωτες σε μεταβολές στο κλίμα.
Οι μη εξυπηρετούμενες εκθέσεις (NPEs), οι οποίες υποχώρησαν κατά 12,7 δισ. ευρώ το 2018 σε περίπου 82 δισ. ευρώ, και πάλι ανέρχονται στο ήμισυ των συνολικών δανείων, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι πιο κοντά στο 3%. Οι ελληνικές τράπεζες δεν θα είναι σε θέση να λειτουργήσουν κανονικά μέχρι αυτό το βουνό να γίνει μικρός λόφος.
Υπάρχουν άλλα δύο δυνητικά συμπληρωματικά σχέδια για να επισπευστεί η εκκαθάριση του κλάδου. Το ΤΧΣ έχει επιδιώξει την έγκριση της ΕΕ για να χρησιμοποιήσει κυβερνητικές εγγυήσεις ώστε να στηρίζει τα ασφαλέστερα τμήματα τιτλοποιημένων δανείων. Το καθεστώς προστασίας asset (APS), θα τα καθιστούσε πιο ελκυστικά σε άλλους επενδυτές.
Ξεχωριστά, η κεντρική τράπεζα εργάζεται σε μια λύση η οποία θα αντιμετωπίσει τόσο τον όγκο των μη εξυπηρετούμενων δανείων αλλά και θα βελτιώσει την ποιότητα του κεφαλαίου των τραπεζών. Με βάση αυτή το πρόγραμμα, οι αναβαλλόμενες φορολογικές πιστώσεις των τραπεζών θα μεταβιβαστούν σε ένα όχημα ειδικού σκοπού (SPV). Αυτό με τη σειρά του θα πουλήσει ομόλογα για να αντλήσει κεφάλαια και να αγοράσει το ήμισυ σχεδόν των επισφαλών δανείων της χώρας. Θα αποτελούσε game changer.
Οι προσδοκίες ότι τα προγράμματα θα είναι έτοιμα και θα “τρέξουν” αυτόν τον χρόνο ή τον επόμενο, μπορεί να αποδειχθούν υπερβολικά αισιόδοξες. Η Ελλάδα οδηγείται σε εθνικές εκλογές, ενώ η Κομισιόν θα δει αλλαγές στην ηγεσία της. Κατανοώ ότι η Κομισιόν είναι σε προκαταρκτικές συζητήσεις για το APS, αλλά όχι ακόμη για το προτεινόμενο SPV της κεντρικής τράπεζας.
Στη διάρκεια της εβδομάδας μέχρι τις 7 Μαΐου, αναλυτές της UBS Group παρουσίασαν τις απόψεις τους για τις ελληνικές τράπεζες. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το βασικό τους ζήτημα ήταν οι προοπτικές για την πώληση των επισφαλών δανείων, και μετά ερχόταν η κατάσταση της οικονομίας. Αλλά πιο χαρακτηριστικό ήταν η συνολική αξιολόγησή τους για το κλίμα. Το 44% το αξιολογούσε ως “ουδέτερο”, υποδεικνύοντας την επιλογή τους να τηρήσουν στάση αναμονής, έναντι του 37% που δήλωσε πως οι συνθήκες ήταν bullish. Έκτοτε, ο Γενικός Δείκτης στο Χρηματιστήριο Αθηνών έχει σημειώσει άνοδο 14%. Μπορεί να υπάρξουν λιγότεροι “ταύροι” τώρα.
Βεβαίως, οι προοπτικές για την οικονομία της Ελλάδας έχουν βελτιωθεί. Το 2018, η ανάπτυξη ήταν η υψηλότερη της δεκαετίας, και τα 10ετή ομόλογα τώρα εμφανίζουν απόδοση 3,18%, πολύ χαμηλότερα από ό,τι ήταν στο peak της κρίσης.
Και οι τράπεζες δεν μπορούν όλες να αντιμετωπίζονται εξίσου. Η Eurobank Ergasias συγχωνεύεται με τη Grivalia Properties σε μια συμφωνία που θα μειώσει τα επισφαλή δάνεια και θα ενισχύσει το κεφάλαιο. Παίρνοντας τα πράγματα στα χέρια της, η εταιρεία πιθανώς θα δει τη μείωση των επισφαλών της δανείων σε λιγότερο από 15% των δανείων της μέχρι το 2020, ανεξαρτήτως του τι θα συμβεί με το σχέδιο της Τράπεζας της Ελλάδας για το SPV. Αντιθέτως, εάν τα σχέδια αποτύχουν, το ποσοστό των NPEs για την Εθνική θα διαμορφωθεί στο 26% μέχρι το 2020, και στο 31% για την Alpha Bank, σύμφωνα με τη UBS. Επιπλέον, η ρευστότητα στις τράπεζες παραμένει αδύναμη και ευάλωτη σε κρίσεις εμπιστοσύνης, τόνισε η Fitch αυτή την εβδομάδα.
Οι αποτιμήσεις των τραπεζών, που κυμαίνονται από το χαμηλό 16% του ενσώματου book value στην Πειραιώς, στο 39% στην Εθνική Τράπεζα, ίσως να μην φαίνονται απαιτητικές. Αλλά οι προοπτικές σίγουρα μοιάζουν.