Το γεγονός που προκάλεσε την προσοχή των ανθρώπων αυτές τις ημέρες ήταν τόσο η ανάρτηση συγκεκριμένων έργων στην έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης, όσο και οι βίαιες ενέργειες βουλευτού που ενοχλήθηκε από το γεγονός αυτό.
Και τα δύο γεγονότα ξεφεύγουν από τα όρια σε μια ευνομούμενη δημοκρατική πολιτεία και δεν μπορεί να θεωρηθούν ως πρότυπα ενεργειών στην εποχή μας που χαρακτηρίζεται ως εποχή σεβασμού των δημοκρατικών θεσμών και «της κάθε ετερότητας».
Από τη μια πλευρά η Εθνική Πινακοθήκη πρέπει να προβάλλει τον πολιτισμό κάθε Εθνους, την παράδοσή του, την τέχνη του σε όλες τις εκφράσεις της. Φυσικά η ελευθερία της τέχνης πρέπει να γίνεται σεβαστή, αλλά και η κάθε ελευθερία έχει τα όριά της.
Είναι βασικός κανόνας ότι η ελευθερία εκφράζεται μέσα στην ενότητα του συνόλου, γιατί διαφορετικά είναι αναρχία, και η ενότητα του συνόλου πρέπει να λειτουργή με σεβασμό στην ελευθερία του κάθε ατόμου.
Πάντως, όταν η τέχνη γίνεται κατά κάποιον τρόπο άλλοθι για την αποδόμηση της προσωπικότητας κάποιου, πρέπει να κρίνεται. Τα συγκεκριμένα έργα που παρουσιάστηκαν στην Εθνική Πινακοθήκη δεν επανερμηνεύουν απλώς ορισμένα «σύμβολα», αλλά αποδομούν συγκεκριμένα πρόσωπα, με έναν σουρεαλιστικό μανδύα και ανατρέπουν την εικονογραφική παράδοση απεικόνισής τους με προκλητικό τρόπο.
Τα έργα αποδίδονται αυτά ονομαστικά σε συγκεκριμένους αγίους, που σημαίνει ότι για ένα μεγάλο μέρος τουλάχιστον του κοινωνικού συνόλου και της πολιτισμικής τους παραδόσεως η αποδόμησή τους είναι προσβλητική.
Μου άρεσε η τοποθέτηση του καταξιωμένου αγιογράφου – καλλιτέχνη Γιώργου Κόρδη που έγραψε αυτές τις ημέρες: «Οι εικόνες δείχνουν συγκεκριμένα πρόσωπα και όχι νοήματα ή έννοιες. Συνεπώς δεν επιδέχονται ερμηνεία. Είναι αυτό που είναι. Και επομένως δεν μπορεί κανείς να τις αλλοιώνει κατά βούληση. Εάν το κάνει πρέπει να δηλώσει πως αυτό δεν είναι η εικόνα του συγκεκριμένου αγίου αλλά κάτι άλλο διαφορετικό. Πράγμα θεμιτό».
Από την άλλη πλευρά οι αντιδράσεις απέναντι σε εκφράσεις «νεοπαγανιστικές», αφού άλλωστε δηλώθηκε ότι «η θρησκεία (και η Εκκλησία;) αποτελεί το πιο κιτς στοιχείο της λαογραφίας μας, γεμάτη θαύματα, τραγωδίες και κατάρες, είναι η σύγχρονη μυθολογία μας», πρέπει να γίνονται μέσα από τις δημοκρατικές διαδικασίες. Ζούμε σε δημοκρατική κοινωνία που αποδέχεται την δημόσια κριτική, έχουμε μια εκπληκτική γλώσσα που μας δίνει την δυνατότητα να εκφράζουμε τις απόψεις μας πολύ κριτικά με τις κατάλληλες λέξεις, μέσα στα όρια της ευπρέπειας και της ευγένειας.
Οι προκλήσεις δεν διορθώνονται με άλλες προκλήσεις. Σε τέτοια περίπτωση το πρόβλημα διαιωνίζεται. Η Εκκλησία δεν υιοθετεί βιαιότητες, άλλωστε η ίδια δέχθηκε τέτοιες βίαιες πράξεις από τους Βανδάλους, στην Ιταλία και την Ευρώπη στο παρελθόν, εξ ου και ο όρος «βανδαλισμός» με την κατεδάφιση Ναών, έργων πολιτισμού. Ο Απόστολος Παύλος είναι σαφής: «Μη νικώ υπό του κακού, αλλά νίκα εν τω αγαθώ το κακόν» (Ρωμ. 12, 21).
Στην κοινωνία που ζούμε η οποία είναι τραυματισμένη, πληγωμένη και εν πολλοίς διχασμένη, η Εκκλησία και οι δυνάμεις αυτού του τόπου που έχουν ευθύνη, πρέπει να ενεργούν συντονισμένα, ενωτικά, θεραπευτικά σε όλα τα επίπεδα. Και οι διαφορές πρέπει να επιλύονται με νόμιμο και πολιτισμένο τρόπο και βεβαίως να αποστασιοποιούμαστε από ακραίες καταστάσεις, διότι ισχύει ο γενικός κανόνας: «οι ακρότητες είναι ισότητες».