Όπως μεταδίδουν οι Financial Τimes, το σχέδιο για τη διαχείριση του χρέους που συνεχίζει να βαραίνει τα τραπεζικά ιδρύματα από την περίοδο της παγκόσμιας κρίσης του 2008 προωθείται από υψηλόβαθμους αξιωματούχους της ΕΚΤ, οι οποίοι ανησυχούν ότι η πανδημία θα πυροδοτήσει νέο άλμα στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και θα περιορίσει τη δυνατότητα χορήγησης δανείων σε μια κρίσιμη περίοδο για την οικονομία.
Ωστόσο, η ιδέα δέχεται πόλεμο από το εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς αξιωματούχοι διστάζουν να άρουν τους ευρωπαϊκούς κανόνες που προβλέπουν την παροχή κρατικής βοήθειας στις τράπεζες μόνο αφότου έχει επιβληθεί μια διαδικασία εκκαθάρισης που επιβάλλει απώλειες στους μετόχους και τους ομολογιούχους.
«Το μάθημα από την κρίση είναι ότι μόνο με μια bad bank μπορείς να ξεφορτωθείς γρήγορα τα NPLs» δήλωσε στους Financial Times ο Γιάννης Στουρνάρας, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας. «Θα μπορούσε να είναι μία ευρωπαϊκή ή μία εθνική bad bank. Αλλά πρέπει να γίνει γρήγορα» πρόσθεσε.
Οι ελληνικές τράπεζες έχουν με διαφορά το υψηλότερο ποσοστό «κόκκινων» δανείων στους ισολογισμούς τους σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη χώρα της ευρωζώνης, το οποίο ανέρχεται στο 35% των συνολικών τους δανείων. Πρόκειται για κληρονομιά που άφησε η κρίση του 2010-15 που οδήγησε τη χώρα στο χείλος της χρεοκοπίας. Tα τέσσερα τελευταία χρόνια οι ελληνικές τράπεζες έχουν μειώσει κατά περίπου 40% τα NPLs, κάτω από τις ισχυρές πιέσεις της ΕΚΤ, επισημαίνουν οι Financial Times.
Τα πλάνα των τεσσάρων ελληνικών τραπεζών να πουλήσουν πάνω από 32 δισ. ευρώ NPEs, σχεδόν το μισό του συνόλου της χώρας, πιθανότατα θα αντιμετωπίσει προσχώματα από την πανδημία, σύμφωνα με τον Γιάννη Στουρνάρα και σύμφωνα με τον ίδιο ο καλύτερος τρόπος να διορθωθούν τώρα οι ισολογισμοί είναι μέσω μιας «bad bank».
Αξιωματούχοι της ΕΚΤ είχαν επίσης συζητήσεις με τον τομέα της Κομισιόν που ασχολείται με την χρηματοπιστωτική σταθερότητα και τις αγορές κεφαλαίου. Υψηλόβαθμοι ευρωπαϊοι αξιωματούχοι αντέδρασαν στην ιδέα υποστηρίζοντας ότι υπάρχουν καλύτεροι τρόποι να αντιμετωπιστούν τα τοξικά δάνεια, αλλά αρνήθηκαν να δώσουν περισσότερες λεπτομέρειες.
Οι συζητήσεις που έγιναν σε ανώτατο επίπεδο βρίσκονται σε πολύ πρώιμο στάδιο και είναι πρόωρες, είπε άνθρωπος με άμεση γνώση τους. «Βάλαμε ένα στοπ από την πλευρά της ΕΕ», είπε άλλος με άμεση γνώση. «Τίποτα δεν κινείται». Ωστόσο άλλες πηγές που παρακολουθούν τις συζητήσεις εντός της Κομισιόν δεν απέκλεισαν να συνεχιστούν σε επόμενο στάδιο της πανδημίας.
Ο Andrea Enria, πρόεδρος του εποπτικού κλάδου της ΕΚΤ,πρότεινε την ιδέα μιας ευρωπαϊκής bad bank αρχές του 2017, όταν ακόμα ήταν επικεφαλής της EBA. Μπλοκαρίστηκε από τους αξιωματούχους της Κομισιόν που επικαλέστηκαν τους κανόνες περί κρατικής βοήθειας και τώρα προσπαθεί να βάλει πάλι το σχέδιο σε εφαρμογή, είπαν πηγές με γνώση των γεγονότων. Η ΕΚΤ αρνήθηκε να σχολιάσει.
Τα συνολικά NPLs στις μεγαλύτερες 121 ευρωπαϊκές τράπεζες μειώθηκαν κατά το ήμισυ σχεδόν τα τελευταία τέσσερα χρόνια, στα 506 δισ. ευρώ ή 3,2% των χαρτοφυλακίων. Ελληνικές, κυπριακές, πορτογαλικές και ιταλικές τράπεζες, όμως, έχουν ακόμα δείκτες άνω του 6%.
Το Μάρτιο, η Κομισιόν υιοθέτησε την προσωρινή χαλάρωση των κανόνων περί κρατικής στήριξης και έκτοτε έχουν διοχετευτεί δισεκατομμύρια δολάρια μέσω κυβερνητικών προγραμμάτων ανακούφισης. Οι Βρυξέλλες οριστικοποιούν επίσης σχέδια με κράτη μέλη έτσι ώστε τα τελευταία να μπορούν να διοχετεύουν άμεσα κεφάλαια σε επιχειρήσεις που δοκιμάζονται, αν και ως αντάλλαγμα στις τελευταίες θα απαγορεύονται οι διανομές μερισμάτων ή μπόνους στο προσωπικό για όσο διάστημα λαμβάνουν βοήθεια.
Οι υποστηρικτές της ιδέας των bad bank ελπίζουν να γίνουν αποδεκτές υπό τους κανόνες περί κρατικής βοήθειας προτείνοντας τα τοξικά δάνεια να πωληθούν στην αγορά μετά από μια συγκεκριμένη περίοδο, με δυνατότητα να ανακτηθούν οι όποιες απώλειες από τις ίδιες τις τράπεζες.
Ισπανία, Ισλανδία και Γερμανία έχουν δημιουργήσει bad banks που στηρίζονται από το κράτος μετά την κρίση του 2008 για να αντιμετωπίσουν την αύξηση του τοξικού χρέους. Εκτοτε, όμως, η ΕΕ υιοθέτησε την ντιρεκτίβα περί ανάκαμψης και εκκαθάρισης τραπεζών, η οποία περιορίζει τις κυβερνήσεις στο να δημιουργήσουν μια bad bank, εκτός αν η τελευταία αποτελεί μέρος επίσημης διαδικασίας εκκαθάρισης.