
Η απάντηση είναι “όχι πολύ”.
Η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ δεν απέτυχε απλά να συμμορφωθεί με τους κανόνες του μπλοκ για τον προϋπολογισμό – η λαϊκιστική κυβέρνησή της τους έχει ανοιχτά και επανειλημμένως αψηφήσει. Η ΕΕ δοκίμασε πέρυσι να δείξει επιείκεια και στη συνέχεια άρχισε να κουνά το δάχτυλο στη Ρώμη. Τώρα τελικά την τιμωρεί.
Η απόφασή της την προηγούμενη εβδομάδα θα μπορούσε να οδηγήσει σε αρχικό πρόστιμο ύψους 3,5 δισ. ευρώ και σε μια αυστηρότερη εποπτεία της δημοσιονομικής πολιτικής της Ιταλίας. Εάν η Ιταλία εξακολουθήσει να αθετεί τις υποχρεώσεις της, μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο έως 0,5% του ΑΕΠ, να χάσει δάνεια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και να αρχίσει να υπόκειται σε έλεγχο ως προς τα σχέδιά της να εκδώσει νέο χρέος.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ιταλία πρέπει να χαράξει μια νέα δημοσιονομική πορεία -όχι για να ευχαριστήσει τις Βρυξέλλες, αλλά για τα δικά της συμφέροντα. Μέχρι στιγμής, η Ιταλία δεν είχε κανένα πρόβλημα να βρει αγοραστές για το χρέος της, αλλά το ιστορικό της δαπανηρών δαπανών, η ανεπαρκής μείωση του χρέους και η έλλειψη οικονομικών μεταρρυθμίσεων θα μπορούσαν να το αλλάξουν αυτό σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Οι κυβερνώντες εταίροι της Ιταλίας, η Λέγκα και το Κίνημα των Πέντε Αστέρων δεν φαίνεται να ανησυχούν. Προτίθενται να συνεχίσουν να συγκεντρώνουν στήριξη με λαϊκιστικές υποσχέσεις δαπανών. Ο πρωθυπουργός Giuseppe Conte, ο οποίος μεσολαβεί μεταξύ των δύο εταίρων, απείλησε να παραιτηθεί αν αυτό δεν αλλάξει.
Η ΕΕ έχει έννομο συμφέρον να αποτρέψει την Ιταλία από τον περαιτέρω αυτοτραυματισμό, διότι η ζημιά μπορεί να μην περιοριστεί σε μία χώρα. Αλλά η σημερινή προσέγγισή της στον δημοσιονομικό έλεγχο γίνεται άσος στο μανίκι των λαϊκιστών. Ο Matteo Salvini της Λέγκας έχει αποκτήσει πολιτική δόξα από την παραβίαση των κανόνων.
Η θέσπιση μιας δέσμευσης στο σύνολο της Ένωσης για τον έλεγχο των χρεών και των ελλειμμάτων έχει νόημα σε μια νομισματική ένωση, όπου μια δημοσιονομική κρίση είναι πιθανό να δημιουργήσει πιέσεις για πακέτα διάσωσης. Οι κανόνες πρέπει, ωστόσο, να είναι καλά σχεδιασμένοι, να εφαρμόζονται με συνέπεια και να παρουσιάζονται στους πολίτες με όρους που μπορούν να κατανοήσουν και να υποστηρίξουν. Στην πράξη, το σύστημα ήταν υπερβολικά άκαμπτο (ιδιαίτερα σε περιόδους ύφεσης) και εφαρμόστηκε με απρόβλεπτο τρόπο. Οι ψηφοφόροι μπορεί δικαιολογημένα να σκεφτούν ότι το σύστημα που τους επιβάλλεται είναι άναρχο και αδιαφανές.
Σίγουρα, η κυβέρνηση της Ιταλίας πρέπει να αρχίσει να συμπεριφέρεται πιο υπεύθυνα. Όμως και η ΕΕ πρέπει να είναι πιο επιδέξια και συνεπής στην πειθαρχία που απαιτεί. Προς το παρόν, υστερούν και οι δύο.