Του Κώστα Ράπτη
Ένα βήμα εμπρός σε ό,τι αφορά τη σταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής. Δύο βήματα πίσω ως προς την ειρήνευση της Ουκρανίας. Στον δε εμπορικό πόλεμο, που ο ίδιος εξαπέλυσε, ο Ντόναλντ Τραμπ χειρονομεί σπασμωδικά χωρίς να πηγαίνει πουθενά.
Αυτοπροβαλλόμενος ως “ειρηνοποιός” και κάτοχος της “τέχνης του ντιλ”, ο Αμερικανός πρόεδρος βλέπει τη μέθοδό του να έχει αποδώσει, στον τέταρτο μήνα της νέας προεδρικής του θητείας, πενιχρά αποτελέσματα.
Όχι ότι έχασε βεβαίως την ικανότητα να αιφνιδιάζει. Το έπραξε και πάλι ανακοινώνοντας την επίτευξη συμφωνίας με τους Χούθι της Υεμένης, την οποία και παρουσίασε επισήμως το Σουλτανάτο του Ομάν, που διαμεσολάβησε και σε αυτές τις επαφές. Σύμφωνα με αυτή οι σιίτες αντάρτες που ελέγχουν τον βορρά της Υεμένης και την πρωτεύουσα Σανάα, παύουν τις επιθέσεις κατά πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα, με αντάλλαγμα τον τερματισμό των αμερικανικών επιδρομών στη δική τους επικράτεια. Πρόκειται για μια κίνηση η οποία ελπίζεται ότι θα αναζωογονήσει τη θαλάσσια κυκλοφορία σε ένα από τα κρισιμότερα περάσματα του πλανήτη, αλλά και θα μειώσει τις εντάσεις συνολικά στην περιοχή, ενόψει και της περιοδείας που ετοιμάζει ο Τραμπ για τις 13-16 Μαΐου σε Σαουδική Αραβία, Κατάρ και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Εκτόνωση με το Ιράν
Ταυτόχρονα, η εξεύρεση ενός modus vivendi με την Ανσαρουλάχ (όπως ονομάζονται επισήμως οι Χούθι) ξαναβάζει σε τροχιά τις συνομιλίες που διεξάγει με το Ιράν ο Αμερικανός προεδρικός απεσταλμένος Στιβ Ουίτκοφ και είχαν οδηγηθεί σε αναβολή. Είναι σαφές ότι η Τεχεράνη, σύμμαχος και προστάτιδα των Υεμενιτών ανταρτών, άσκησε την επιρροή της, ώστε να ανασταλεί η δράση τους, που ενοχοποιούσε και απειλούσε με στοχοποίηση από τη Δύση και την ίδια. Χαρακτηριστική δε του νέου πνεύματος συνεννόησης που επικρατεί μεταξύ των τοπικών παικτών είναι και η περιοδεία του Ιρανού υπουργού Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί στις αραβικές μοναρχίες, ακριβώς προτού αυτές υποδεχθούν τον Τραμπ.
Μόνο που η συμφωνία με τους Χούθι, οι οποίοι εξαπέλυσαν την ένοπλη δράση τους στην Ερυθρά Θάλασσα σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους πολιορκούμενους Παλαιστινίους της Γάζας, δεν περιλαμβάνει το Ισραήλ – και αυτό σε μια συγκυρία κατά την οποία οι ατίθασοι Υεμενίτες κατάφεραν να πλήξουν με πύραυλο το αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν του Τελ Αβίβ, υφιστάμενοι σε αντίποινα την καταστροφή του αεροδρομίου της Σανάα από ισραηλινές δυνάμεις. Το αν η σχετική απεμπλοκή των ΗΠΑ από αυτό το μέτωπο (διόλου άσχετη και με την αποθαρρυντική αναλογία κόστους/οφέλους των έως τώρα επιχειρήσεών τους στην Υεμένη) συνεπάγεται μια ευρύτερη αποσύνδεση των αμερικανικών προτεραιοτήτων από αυτές του Ισραήλ μένει να φανεί – και σίγουρα θα αποτελέσει αντικείμενο σφοδρών “πολέμων” στους διαδρόμους της εξουσίας στην Ουάσινγκτον.
Είναι δε ενδεικτικό των ημερών ότι ο διπλωμάτης ο οποίος κατεξοχήν έχει δραστηριοποιηθεί για την εκτόνωση της επικίνδυνης έντασης μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν είναι ο… Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί, του οποίου η οιονεί πολιορκούμενη χώρα βρίσκει περισσότερο χώρο από υπερδυνάμεις να παρεμβληθεί ως αξιόπιστος μεσολαβητής στις δύο πυρηνικές χώρες που βρέθηκαν για άλλη μία φορά να ανταλλάσσουν πυρά για το ζήτημα του Κασμίρ.
Σε γραμμή εκεχειρίας 30 ημερών
Ως προς την ουκρανική κρίση, ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται να έχει ανακρούσει πρύμναν, καθώς οι προσδοκίες του για ταχεία επίλυση σε συνεννόηση με τη Ρωσία δεν ευοδώθηκαν, με αποτέλεσμα ο ένοικος του Λευκού Οίκου να προσχωρεί τώρα σε θέσεις πλησιέστερες προς αυτές που έχουν διατυπώσει το Κίεβο και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί του.
Την Πέμπτη, ο Τραμπ διατύπωσε την πρόταση, μετά και από τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, για άνευ όρων κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία επί 30 ημέρες, ενώ ο συνομιλητής του δήλωσε ανοικτός σε διαπραγματεύσεις υπό οποιαδήποτε διεθνή σύνθεση.
Η Ρωσία, όπως και η Ουκρανία, “οφείλουν να λογοδοτήσουν” και “αν δεν γίνει σεβαστή η κατάπαυση του πυρός, οι ΗΠΑ και οι εταίροι τους θα επιβάλουν άλλες κυρώσεις”, απείλησε επίσης ο πρόεδρος των ΗΠΑ δια του μέσου κοινωνικής δικτύωσης Truth Social.
Ωστόσο, η ρωσική πλευρά έχει προ πολλού ξεκαθαρίσει ότι δεν θα τερματίσει τη στρατιωτική της δράση παρά στο πλαίσιο μιας συνολικής πολιτικής λύσης που θα αντιμετωπίζει τα “θεμελιώδη αίτια” της κρίσης και ότι θεωρεί την πρόταση περί εκεχειρίας 30 ημερών απλώς πρόσχημα στρατιωτικής ανασύνταξης της Ουκρανίας.
Άλλωστε, ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε την ευκαιρία αυτές τις ημέρες να κηρύξει μονομερώς τη δική του τριήμερη κατάπαυση πυρός, προς τιμήν της 80ής επετείου λήξης του “Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου”, η οποία και τιμήθηκε στη Μόσχα με μια παρέλαση η οποία αποτελούσε ταυτοχρόνως επίδειξη στρατιωτικής και διπλωματικής ισχύος, καθώς στους καλεσμένους περιλαμβάνονταν ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ και διψήφιος αριθμός άλλων ξένων ηγετών.
Οπισθοχώρηση και στους εμπορικούς πολέμους
Στο πεδίο του εμπορικού πολέμου η αταλάντευτη στάση της Κίνας, η οποία αρνείται να διαπραγματευθεί, έχει φέρει σε δύσκολη θέση τον Τραμπ, ο οποίος έδωσε σημάδια υποχώρησης και προσφυγής (και επ’ αυτού) σε μια φιλικότερη σχέση με τους Ευρωπαίους.
Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό ότι μέχρι τούδε καμία χώρα δεν μπήκε στον πειρασμό να συμφωνήσει με την κυβέρνηση Τραμπ ειδική εμπορική συμφωνία, πλην της Βρετανίας, η οποία πολιορκούσε για τον σκοπό αυτό την Ουάσινγκτον όλα τα χρόνια μετά το Brexit, χωρίς να βρίσκει ανταπόκριση.
Ο Αμερικανός πρόεδρος έκανε λόγο για μείωση των δασμών έναντι της Κίνας στο “λογικό” 80%, από το τρέχον 145%, ενόψει των αναμενόμενων για σήμερα και αύριο επαφών του υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, και του επικεφαλής διαπραγματευτή σε θέματα εμπορίου, Τζέιμσον Γκριρ, με τον “τσάρο” της κινεζικής οικονομίας Χε Λίφενγκ.
“Η Κίνα θα πρέπει να ανοίξει την αγορά της στις ΗΠΑ – θα ήταν τόσο καλό για αυτή! Οι κλειστές αγορές δεν λειτουργούν πλέον!” ανέφερε ο Αμερικανός πρόεδρος σε ανάρτηση στο Truth Social, αναλαμβάνοντας πλέον ρόλο… επικριτή του προστατευτισμού.
Επιπλέον ο ένοικος του Λευκού Οίκου εξέφρασε την αδημονία του να συναντηθεί με τη “φανταστική” Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Χαμογελώντας παρατεταμένα και λέγοντας πως “γενικά μού αρέσουν τα κομπλιμέντα”, η πρόεδρος της Κομισιόν απάντησε σχετικά (κατά τις κοινές δηλώσεις της με τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς στις Βρυξέλλες) ότι οι διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ συνεχίζονται και είναι σε καλό σημείο, αλλά χρειάζεται ένα “συγκεκριμένο πακέτο”. Και πρόσθεσε: “Πάντα λέγαμε ότι προτιμάμε λύση με διαπραγματεύσεις, αλλά αναπτύσσουμε επίσης αντίμετρα”, τα οποία, όπως είπε, θα τεθούν ως μέσο στο τραπέζι των συζητήσεων.