Αιχμές για τον τρόπο που οι servicers διαχειρίζονται τα «κόκκινα» δάνεια, τα οποία… ξεφορτώθηκε το εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα, άφησε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), κ. Γιάννης Στουρνάρας, με τον επικεφαλής της Ένωσης Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις, κ. Τάσο Πανούση, να κάνει λόγο για αναδιαρθρώσεις δανείων, ύψους άνω των 4,7 δισ. ευρώ τη διετία 2020 – 2021 προσφέροντας λύσεις που περιλαμβάνουν στην πλειοψηφία τους και άφεση χρέους…
«Η μεταφορά των ΜΕΔ εκτός τραπεζικού κλάδου έχει ιδιαίτερη σημασία για την οικονομία καθώς οι τράπεζες απαλλαγμένες από βαρίδια του παρελθόντος θα είναι σε καλύτερη θέση να επιτελέσουν το διαμεσολαβητικό τους ρόλο στην οικονομία, καθώς και να επικεντρωθούν στις προκλήσεις που θέτει η εξέλιξη της τεχνολογίας. Εντούτοις, οφείλω να επισημάνω ότι το χρέος ιδιωτών και επιχειρήσεων παραμένει, δεν εξαφανίζεται μέσω της μεταφοράς τους από τους ισολογισμούς των τραπεζών στις Εταιρείες Διαχείρισης. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να μπορέσουν οι Εταιρείες Διαχείρισης να διαχειριστούν όσο πιο αποτελεσματικά γίνεται το απόθεμα των ΜΕΔ που έχουν αναλάβει. Αυτό προϋποθέτει πλήρη αξιοποίηση του Εξωδικαστικού Μηχανισμού Ρύθμισης Οφειλών και των λοιπών διατάξεων του πρόσφατου νόμου περί Ρύθμισης οφειλών και παροχής δεύτερης ευκαιρίας, την λειτουργία του φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης του νόμου 4738/2020, αλλά και προσπάθεια επιτάχυνσης τη απονομής δικαιοσύνης όπου εκκρεμούν σχετικές διαδικασίες ή αποφάσεις».
«Είναι σημαντικό οι Εταιρείες Διαχείρισης να προσφέρουν βιώσιμες λύσεις ρύθμισης σε πιστούχους, ή σε πιο αποτελεσματική διαχείριση του ενεχύρου -όπου αυτό είναι απαραίτητο- ώστε να διευκολυνθούν οι πιστούχοι αυτοί να επανέλθουν στην παραγωγική διαδικασία», σχολίασε ο κ. Στουρνάρας, χτυπώντας καμπανάκι για τις καταγγελίες που φτάνουν στον επόπτη.
«Μας προβληματίζει επίσης το γεγονός ότι η Τράπεζα της Ελλάδος λαμβάνει ένα μεγάλο αριθμό καταγγελιών από ιδιώτες και επιχειρήσεις αναφορικά με τις πρακτικές που εφαρμόζουν οι Εταιρείες Διαχείρισης. Τα θέματα διαφάνειας των διαδικασιών και των όρων των συναλλαγών (conductofbusiness) είναι μία περιοχή την οποία λαμβάνουμε σοβαρά και αξιολογούμε στο πλαίσιο των εποπτικών μας δραστηριοτήτων. Η ουσιαστική τήρηση του πρόσφατα αναθεωρημένου Κώδικα Δεοντολογίας που έχει θεσμοθετήσει η Τράπεζα της Ελλάδος αποτελεί υποχρεωτικό θεσμικό πλαίσιο τόσο για τα πιστωτικά ιδρύματα όσο και για τους servicers. Η διαχείριση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων πρέπει να γίνεται με πλήρη σεβασμό προς το δανειολήπτη και με βάση τις βέλτιστες πρακτικές όπως προβλέπονται στο Κώδικα Δεοντολογίας», ανέφερε χαρακτηριστικά.
«Τα μέλη της ΕΕΔΑΔΠ διαχειρίζονται σήμερα συνολικά δάνεια και απαιτήσεις που υπερβαίνουν τα 100 δις ευρώ. Μόνο τον τελευταίο χρόνο μεταφέρθηκαν εκτός τραπεζικών ισολογισμών χαρτοφυλάκια 22 δις ευρώ, τα οποία έχουμε αναλάβει να διαχειριστούμε. Και ήδη βρίσκονται σε διαδικασία μεταφοράς άλλα 13 δις ευρώ δανείων», τόνισε από την πλευρά του ο επικεφαλής της Ένωσης, κ. Τάσος Πανούσης, για να προσθέσει: «Σε ό,τι αφορά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που έχουν περιέλθει σε εμάς προς διαχείριση με τη διαδικασία των τιτλοποιήσεων, προτεραιότητά μας αποτελεί, όπου αυτό είναι εφικτό, η αναβίωσή τους. Να αναδιαρθρωθεί δηλαδή ο δανεισμός και να καταστεί και πάλι βιώσιμος και εξυπηρετήσιμος. Μέχρι σήμερα έχουμε αναδιαρθρώσει δάνεια ύψους άνω των 4,7 δις ευρώ μόνο για το 2020-2021, προσφέροντας λύσεις που περιλαμβάνουν στην πλειοψηφία τους και άφεση χρέους. Πέρα από το άμεσο όφελος για τους σημερινούς κατόχους των δανείων (επενδυτές) αλλά και τους δανειολήπτες, η αναβίωση δανεισμού ως βιώσιμου, ανοίγει ένα νέο ενάρετο κύκλο».
Σε ό,τι αφορά τα δάνεια που παραμένουν εντός τραπεζικών ισολογισμών, σύμφωνα με τον ίδιο οι Εταιρείες Διαχείρισης έχουν πετύχει ρυθμίσεις σε χιλιάδες περιπτώσεις.
«Μόνο για τα έτη 2020 – 2021, ρυθμίστηκαν δάνεια ύψους 3,8 δισ. ευρώ, τα οποία δεν έχουν μεταβιβαστεί σε τρίτους επενδυτές και συνεχίζουν να ανήκουν σε πιστωτικά ιδρύματα. Τα συγκεκριμένα δάνεια αναταξινομήθηκαν ως εξυπηρετούμενα και επανήλθαν στα υγιή τραπεζικά χαρτοφυλάκια των πιστωτικών ιδρυμάτων – και σε αυτή την περίπτωση με πολλαπλά οφέλη τόσο για τους δανειολήπτες, όσο και για τις ίδιες τις τράπεζες», εξήγησε και συνέχισε: «Καθημερινά προσφέρουμε ευέλικτες και ουσιαστικές λύσεις συμβατές με τις οικονομικές τους δυνατότητες σε όλους τους δανειολήπτες που συνεργάζονται μαζί μας. Θέλω να είμαι ειλικρινής. Δεν έχουμε συμπάθεια ή κατανόηση για εκείνους που μπορούν αλλά δεν θέλουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και προσπαθούν να φορτώσουν τα βάρη σε άλλους και τελικά στο κοινωνικό σύνολο και την οικονομία. Ο στρατηγικός κακοπληρωτής επιδεικνύει αντικοινωνική συμπεριφορά. Πιστεύω ότι αποτελεί κατάκτηση των τελευταίων ετών ότι η ουσιαστική διαφοροποίηση μεταξύ πραγματικά αδύναμων δανειοληπτών και “στρατηγικών κακοπληρωτών” έχει περάσει ως αντίληψη στην κοινή γνώμη».
Οι 4 προκλήσεις
Την προσοχή σε τέσσερις περιοχές στη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους επέστησε ο κ. Πανούσης.
Συγκεκριμένα:
«Πρώτη, το περιβάλλον της πανδημίας οδήγησε σε επιβράδυνση των μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης. Αυτό ήταν εύλογο στις συνθήκες που επικρατούσαν, αλλά επηρέασε αρνητικά τη συνολική συμπεριφορά των δανειοληπτών, καθώς ορισμένοι αισθάνθηκαν ότι δεν υπάρχει πιεστική ανάγκη εξυπηρέτησης υποχρεώσεων. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε υποτροπή στην αρνητική κουλτούρα πληρωμών του παρελθόντος. Η αναγκαστική εκτέλεση, όπως έχω πει επανειλημμένα, είναι η ύστατη επιλογή μας αλλά η απουσία της επηρεάζει αρνητικά και φέρνει στην επιφάνεια τον ηθικό κίνδυνο.
Δεύτερη, η σύσταση του Φορέα Απόκτησης & Επαναμίσθωσης ακινήτων που προβλέπει το νέο πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας έχει μετατεθεί χρονικά, αλλά αναμένεται οι διαδικασίες να ολοκληρωθούν μέσα στο επόμενο έτος. Η λειτουργία του Φορέα είναι κομβική στην αποτελεσματικότερη εφαρμογή του νέου Πτωχευτικού Κώδικα.
Τρίτη, τα αποτελέσματα στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό Ρύθμισης Οφειλών μέχρι σήμερα υστερούν έναντι των προσδοκιών. Έχουμε πάνω από 39.000 αιτήσεις κατ’αρχήν, αλλά ο αριθμός εκείνων που ολοκληρώθηκαν είναι ακόμη πολύ μικρός, λόγω του ότι πρόκειται για σύνθετη διαδικασία, στην οποία εμπλέκονται πολλοί παράγοντες μέχρι να συμπληρωθούν τα στοιχεία στην πλατφόρμα και να προταθεί η λύση που προκύπτει αλγοριθμικά στον δανειολήπτη. Ωστόσο αυτή η στάση αναμονής δεν αποτελεί παράδοξο. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η νέα διαδικασία εξωδικαστικού μηχανισμού τώρα κάνει τα πρώτα της βήματα. Πιστεύω πως καθώς η αγορά θα πληροφορείται τις λύσεις που δόθηκαν, τα σχετικά αιτήματα θα αυξηθούν. Ένας σημαντικός αριθμός δανειοληπτών, αρκετές χιλιάδες, έχουν μπει στην πλατφόρμα αλλά δεν έχουν συμπληρώσει τα απαραίτητα στοιχεία ώστε η αίτησή τους να προχωρήσει στα επόμενα στάδια. Έχουμε την εικόνα ότι πολλοί από τους δανειολήπτες (Ιδιώτες & Επιχειρήσεις) την έχουν αναθέσει στους νομικούς και φορολογικούς ή οικονομικούς τους συμβούλους. Όπως και στο παρελθόν, είμαι βέβαιος ότι ο νομικός κόσμος, οι φοροτεχνικοί και οι λογιστές θα συμβάλουν από την πλευρά τους στην επιτάχυνση και γρήγορη ολοκλήρωση των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί, αλλά και εκείνων που θα υποβληθούν στο μέλλον.
Τέλος, υπάρχουν σημαντικές καθυστερήσεις στην εκκαθάριση των εκκρεμών υποθέσεων του Νόμου Κατσέλη που αρχικά είχε προβλεφθεί για το 1ο τρίμηνο του 2022. Θα πρέπει να υπάρξει ένα σχέδιο επιτάχυνσης της εκδίκασης των πάνω από 40.000 υποθέσεων οι οποίες ακόμη εκκρεμούν».