Οπως ανέφερε, κοιτώντας μπροστά και με δεδομένο ότι όλες οι ελληνικές τράπεζες νομίζω ότι έχουν θέσει στόχο να έχουν μονοψήφιο δείκτη ΜΕΔ μέχρι το τέλος του 2022, το τοπίο την επόμενη ημέρα θα είναι σίγουρα διαφορετικό και υπάρχουν τέσσερις παράμετροι που παίζουν ρόλο στη διαμόρφωση του:
α) Η πρώτη παράμετρος σχετίζεται με κάτι που δεν μπορούσαμε να προβλέψουμε όπως η γεωπολιτική κρίση: η αύξηση του πληθωρισμού, η αύξηση του κόστους ενέργειας, οι πιθανές επιπτώσεις που μπορεί να έχουμε στην ανάπτυξη από όλα αυτά και πως αυτά θα πλήξουν ενδεχομένως το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και αν αυτό θα οδηγήσει σε μια νέα γενιά κόκκινων δανείων. Δεν έχουμε καμία ανησυχητική πρώιμη ένδειξη αλλά παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις.
β) Η δεύτερη παράμετρος αφορά στο τέλος των προγραμμάτων στήριξης. Μέσω του Γέφυρα 1 έχουν λάβει στήριξη 82 χιλιάδες δανειολήπτες με δάνεια 6 δισ. ευρώ και μέσω του Γέφυρα 2, 13 χιλιάδες δανειολήπτες με συνολικά 5,4 δισ. ευρώ δάνεια. Μένει να δούμε πως θα συμπεριφερθούν μετά το α’ τρίμηνο του 2022. Να τονίσω γιατί είναι σημαντικό, ότι δεν έχουμε καμία πρώιμη ένδειξη προς το παρόν που να μας κάνει να πιστεύουμε ότι θα έχουμε νέες ροές ΜΕΔ αλλά χρειάζεται στενή παρακολούθηση.
γ) Η τρίτη παράμετρος σχετίζεται με την πλήρη έναρξη του νέου πτωχευτικού. Στον εξωδικαστικό μηχανισμό έχουμε 48 χιλιάδες ενεργές αιτήσεις (42 χιλιάδες αιτήσεις από ιδιώτες με συνολικές οφειλές σε τράπεζες και Δημόσιο σχεδόν 16 δισ. ευρώ). Αιτήσεις που πρέπει να επεξεργαστούμε και να βρούμε λύσεις. Έχουμε τον φορέα ανάκτησης ακινήτων που πρέπει να δούμε πως και ποτέ θα λειτουργήσει. Μια σειρά από αλλαγές δηλαδή που θα φέρει το πλήρες roll out του νέου πτωχευτικού που μένει αν δούμε πως θα επηρεάσει το τοπίο.
δ) Τέλος, ίσως η πιο ενδιαφέρουσα παράμετρος είναι η δευτερογενής αγορά των ΜΕΔ, οι συσχετισμοί της αγοράς και οι ευκαιρίες που δημιουργούνται από αυτή την αγορά για το τραπεζικό σύστημα. Η εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών έχει προς το παρόν οδηγήσει στη μεταβίβαση των ΜΕΔ από τις τράπεζες σε επενδυτές και servicers. Η υλοποίηση των σχετικών business plans από τους servicers θα δημιουργήσει ευκαιρίες για την Τράπεζα σε δύο πυλώνες: 1) μέσα από την αποθεραπεία των ίδιων των δανείων ως αποτέλεσμα της ενεργητικής διαχείρισης που θα κάνουν οι συνάδελφοι μου (reperforming portfolio) και 2) μέσα από την χρηματοδότηση των ακινήτων που θα αλλάξουν χέρια. Εμείς ως ΕΤΕ θεωρούμε ότι αυτή είναι μια σημαντική αγορά την οποία οι τράπεζες δεν θα αφήσουν ανεκμετάλλευτη.
Ποιος είναι ο ρόλος των τραπεζών ως προς τις χρηματοδοτήσεις των αγοραπωλησιών ΜΕΔ και πως θα δομηθούν αυτές οι συναλλαγές με την αρωγή σας;
Η εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών έχει οδηγήσει προς το παρόν στη μεταβίβαση των ΜΕΔ από τις τράπεζες στους επενδυτές και στους servicers. Νομίζω μόνο στα τελευταία 3 χρόνια πρέπει να έχουν μεταβιβαστεί πάνω από 70 δισ. ευρώ ΜΕΔ μέσα από πωλήσεις και τιτλοποιήσεις. Τώρα αυτά τα δάνεια θα πρέπει να τα διαχειριστούν οι συνάδελφοι μου εδώ στο panel για να φέρουν τα recoveries τα οποία έχουν υπολογιστεί στα σχετικά business plans.
Τα recoveries μπορούν να έρθουν κατά βάση με δυο τρόπους: είτε θεραπεύοντας το δάνειο, δίνοντας βιώσιμες λύσεις ρύθμισης σε βιώσιμους δανειολήπτες, είτε μέσω της ρευστοποίησης των assets που είναι σε εξασφάλιση των δανείων. Και στις δύο περιπτώσεις οι τράπεζες – και προφανώς μιλάω και για την ΕΤΕ – μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο είτε ως οι φυσικοί αγοραστές των χαρτοφυλακίων που θα γίνουν και πάλι ενήμερα (reperforming portfolios) – με προϋπόθεση φυσικά ότι θα έχουν τέτοια χαρακτηριστικά και τέτοιο ιστορικό πληρωμών που να μπορούν ασφαλώς να χαρακτηριστούν πραγματικά performing σύμφωνα με τα EBA guidelines – είτε παρέχοντας την απαραίτητη ρευστότητα, χρηματοδοτώντας τους τελικούς αγοραστές των assets που θα βγουν σε πλειστηριασμούς, θα αλλάξουν χέρια κλπ.
Προφανώς, αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να χρηματοδοτήσουμε τους αγοραστές οποίοι κι αν είναι αυτοί: είτε είναι τα REOCOs των επενδυτών (γιατί ακόμα και σήμερα το 70% των assets που βγαίνουν σε πλειστηριασμό αγοράζονται από αυτούς που επισπεύδουν τον πλειστηριασμό) κι έχουμε μια σειρά από financing facilities και ε/ε που μπορούμε να το κάνουμε αυτό, είτε χρηματοδοτώντας με στεγαστικά και επιχειρηματικά δάνεια τους τελικούς αγοραστές που θα πάρουν τα ακίνητα, είτε απευθείας από τον πλειστηριασμό, είτε αφού περάσουν από τα REOCOs.
Εμείς ως ΕΤΕ – σύμφωνα με τις δίκες μας αναλύσεις και με μια σειρά από παραδοχές – θεωρούμε ότι αυτή η αγορά (και οι δύο πυλώνες) θα φτάσει τουλάχιστον τα 20 δισ. ευρώ δάνεια στην επόμενη 3ετία-4ετία, άρα ένα μέγεθος πολύ σημαντικό.
Τέλος, υπάρχει μια παρεμφερής ευκαιρία την οποία εμείς κοιτάμε επιλεκτικά που έχει να κάνει με την παροχή senior financing στους επενδυτές, στα funds για την εξαγορά χαρτοφυλακίων ΜΕΔ που θα γίνουν είτε ως δευτερογενείς κινήσεις (πωλήσεις τμημάτων χαρτοφυλακίων που έχουν ήδη πωληθεί ή τιτλοποιηθεί) είτε ως πρωτογενείς transactions (όπως είναι η μητέρα των μαχών που είναι το ΑΡΙΑΔΝΗ για παράδειγμα), αφού προφανώς αξιολογήσουμε τα σχετικά business plans, τα credentials των επενδυτών κλπ. Είναι μια αγορά στην οποία μέχρι τώρα ήταν ενεργές κυρίως οι ξένες τράπεζες. Τώρα είναι στο παιχνίδι και οι ελληνικές τράπεζες και προφανώς η δυνατότητα χρηματοδότησης τέτοιων συναλλαγών από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα κάνει και τις ίδιες τις διαδικασίες των συναλλαγών πιο ανταγωνιστικές.
Έχοντας ολοκληρώσει τις διαδικασίες του Frontier, νιώθετε δικαιωμένοι για την επιλογή σας να μην κάνετε carve out, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες τράπεζες;
Θα είμαι πολύ σύντομη στην απάντηση μου. Νομίζω πως ναι. Είχαμε από την αρχή ένα στρατηγικό πλάνο που δεν περιλάμβανε carve out. Έχοντας ολοκληρώσει το Frontier, την πρώτη τιτλοποίηση που πήρε δυο ratings και δεν είχε κεφαλαιακές επιπτώσεις στην Τράπεζα παρά το μέγεθος της, έχοντας ήδη φτάσει σε ένα δείκτη 12% ΜΕΔ από το γ’ τρίμηνο 2021 – για το τέλος του έτους δεν μπορώ να πω αλλά θα τα δείτε σε μια εβδομάδα στα αποτελέσματα – και θα ήθελα να τονίσω με οργανικό αρνητικό formation (net NPE outflows) από ΜΕΔ, που θα φτάσει τα 300 εκατ. στο σύνολο του 2021 – κάτι που νομίζω μας ξεχωρίζει από τον ανταγωνισμό. Και όλα αυτά έχοντας διατηρήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων μέσα στην Τράπεζα όσον αφορά στην διαχείριση πιθανών μελλοντικών ροών αλλά και νέων ευκαιριών που δημιουργούνται από την δευτερογενή αγορά, νομίζω πως μάλλον κάτι κάναμε σωστά ως οργανισμός.