Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προσεγγίζει μια μεγάλη ευκαιρία να σηματοδοτήσει με αδιαμφισβήτητο τρόπο την εμπιστοσύνη της στην οικονομική αναζωπύρωση της περιοχής. Θα ήταν κρίμα να τη χάσει.
Το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ επιστρέφει από το καλοκαιρινό διάλειμμά του την επόμενη εβδομάδα γνωρίζοντας ότι το τρέχον πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης λήγει στο τέλος του έτους. Οι υπάλληλοι έχουν περάσει μήνες σηματοδοτώντας ότι έρχονται οι αποφάσεις και ότι θα πρέπει να επιτευχθεί συναίνεση σχετικά με το εάν και πώς θα αποσυρθούν οι ενισχύσεις. Οι εικασίες εστιάζουν στις συναντήσεις της 7ης Σεπτεμβρίου και 26ης Οκτωβρίου.
Ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι και οι συνάδελφοί του θα πρέπει να προσπεράσουν τις προφανείς προειδοποιήσεις, όπως ο χαμηλός πληθωρισμός και η αναιμική αύξηση των μισθών. Αυτές δεν αποτελούν αποκλειστικά ευρωπαϊκές προκλήσεις, υπάρχουν στις περισσότερες μεγάλες οικονομίες του κόσμου. Ως αποτέλεσμα, πιθανότατα δεν πρόκειται να φύγουν οποιαδήποτε στιγμή σύντομα.
Αυτό είναι ένα επιχείρημα κατά της απότομης λήξης του QE. Δεν αποτελεί δικαιολογία για να αποφευχθεί η ουσιαστική μείωση των αγορών ομολόγων που στηρίζουν τα χαμηλά επιτόκια.
Παρά τις τιμές και τους μισθούς, η οικονομία της ζώνης του ευρώ πηγαίνει από σχετική δύναμη σε δύναμη. Μερικά ευπρόσδεκτα νέα, ενώ πολλοί ευρωπαίοι βρισκόταν στις παραλίες αυτόν τον μήνα: Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν αυξήθηκε κατά 0,6% το δεύτερο τρίμηνο, αυξάνοντας το ρυθμό από τον Ιανουάριο-Μάρτιο και, πιο σημαντικά, διευρύνοντας την επέκταση σε περισσότερες χώρες. Η Γερμανία συνέχισε να πηγαίνει καλά, η Ισπανία παρουσίασε την καλύτερη επίδοση σε σχεδόν δύο χρόνια και η επέκταση της Γαλλίας έγινε η μεγαλύτερη από το 2011.
Αυτό είναι ένα πολύ σταθερό οικονομικό σκηνικό για τουλάχιστον κάποια εμφανή συρρίκνωση του QE. Η λέξη είναι ενός είδους ταμπού στη Φρανκφούρτη. Όταν η τράπεζα ανακοίνωσε ότι οι αγορές θα πήγαιναν από τα 80 δισεκατομμύρια ευρώ το μήνα στα σημερινά 60 δισεκατομμύρια, οι αξιωματούχοι έκαναν μεγάλη προσπάθεια να πείσουν πως δεν επρόκειτο για μείωση του προγράμματος.
Ας ελπίσουμε ότι έχουν χάσει κάποια από αυτή την αποστροφή. Η σχετική ανάκαμψη της Ευρώπης πρέπει να αγκαλιαστεί και όχι να αποφεύγεται. Είναι ο πληθωρισμός εκεί που η ΕΚΤ θέλει να είναι; Όχι. Ο στόχος είναι κοντά, αλλά κάτω από 2 τοις εκατό. Αυτή τη στιγμή, το βασικό μέτρο του πληθωρισμού είναι 1,2%. Πολύ χαμηλός πληθωρισμός; Ναι. Αποπληθωρισμός; Όχι. Δεν υπάρχει πλέον μια υπαρξιακή κρίση.
Δεν υπήρχε τίποτα στα σχόλια του Ντράγκι στη σύνοδο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Αμερικής στο Jackson Hole την περασμένη εβδομάδα που να υποδεικνύει ότι έχει αλλάξει γνώμη από την ιδέα να μειώσει το χρηματικό ποσό που ρίχνει στο σύστημα. Ναι, είπε απαντώντας σε ερωτήσεις ότι «εξακολουθεί να δικαιολογείται ένας σημαντικός βαθμός νομισματικής διευκόλυνσης». Αυτό ελάχιστα διακρίνεται από το «πολύ σημαντικό βαθμό» που χρησιμοποιήθηκε στις τελευταίες μηνιαίες συνεντεύξεις Τύπου της ΕΚΤ.
Η ΕΚΤ θα μπορούσε να μειώσει την αγορά ομολόγων από τα σημερινά 60 δισεκατομμύρια τον μήνα, για παράδειγμα σε 30 δισεκατομμύρια, να την κρατήσει εκεί για λίγο και να κρατήσει το επιτόκιο αναφοράς στο μηδέν για λίγο περισσότερο. Αυτό είναι σημαντικό. Ο Ντράγκι βρίσκεται πολύ πίσω από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η οποία έχει αυξήσει τα επιτόκια δύο φορές αυτό το έτος και φαίνεται ότι θα αρχίσει να μειώνει τον ισολογισμό της. Δεν πειράζει. Η Ευρώπη άργησε περισσότερο να αρχίσει να ανακάμπτει. Αλλά η ανάκαμψη είναι εδώ τώρα.
Οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι δεν πρέπει να αφήνουν την αρτηριακή πίεσή τους να ανεβαίνει υπερβολικά με την υπερτίμηση του ευρώ. Δεν είναι καθόλου σαφές ότι η εκτίμηση θα σταματούσε εάν, σε μια προσπάθεια να καταπραΰνουν τις αγορές συναλλάγματος, παρέλειπαν αυτή την ευκαιρία για να μειώσουν τη γενναιοδωρία τους.
Το ευρώ ανέβηκε την Παρασκευή, αφού ο Ντράγκι δεν αναφέρθηκε άμεσα στο νόμισμα στο Jackson Hole. Πρέπει να είναι εντάξει με την άνοδό του, ήταν το επιχείρημα. Στην πραγματικότητα, μάλλον απλώς ήθελε να αποφύγει οτιδήποτε οριστικό έως ότου συγκεντρώσει το διοικητικό συμβούλιο στη Φρανκφούρτη. Αυτές οι αποφάσεις γίνονται σωστά πιο κοντά στο σπίτι.
Σε κάθε περίπτωση, το θέμα της διάσκεψης ήταν αφιερωμένο στην προώθηση μιας δυναμικής παγκόσμιας οικονομίας. Δεν υπήρχε καμία κρίση να απαιτεί την προσοχή. Γιατί να προτρέχουμε της επιτροπής; Όταν οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής συναντηθούν την επόμενη εβδομάδα, θα έχουν νέες προβλέψεις για τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη.
Είναι δουλειά της ΕΚΤ να είναι προσεκτική. Και το τελευταίο πράγμα που θέλει να κάνει ο Ντράγκι είναι το ισοδύναμο της κεντρικής τράπεζας να στέκεται σε αεροπλανοφόρο με ένα πανό που να λέει «αποστολή εξετελέσθη». Αλλά υπάρχει πρόοδος. Δημιουργεί μια ευκαιρία. Πρέπει να την εκμεταλλευτεί.
Η Ευρώπη έχει ανακάμψει αρκετά για να μειώσει το QE
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προσεγγίζει μια μεγάλη ευκαιρία να σηματοδοτήσει με αδιαμφισβήτητο τρόπο την εμπιστοσύνη της στην οικονομική αναζωπύρωση της περιοχής. Θα ήταν κρίμα να τη χάσει.
Το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ επιστρέφει από το καλοκαιρινό διάλειμμά του την επόμενη εβδομάδα γνωρίζοντας ότι το τρέχον πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης λήγει στο τέλος του έτους. Οι υπάλληλοι έχουν περάσει μήνες σηματοδοτώντας ότι έρχονται οι αποφάσεις και ότι θα πρέπει να επιτευχθεί συναίνεση σχετικά με το εάν και πώς θα αποσυρθούν οι ενισχύσεις. Οι εικασίες εστιάζουν στις συναντήσεις της 7ης Σεπτεμβρίου και 26ης Οκτωβρίου.
Ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι και οι συνάδελφοί του θα πρέπει να προσπεράσουν τις προφανείς προειδοποιήσεις, όπως ο χαμηλός πληθωρισμός και η αναιμική αύξηση των μισθών. Αυτές δεν αποτελούν αποκλειστικά ευρωπαϊκές προκλήσεις, υπάρχουν στις περισσότερες μεγάλες οικονομίες του κόσμου. Ως αποτέλεσμα, πιθανότατα δεν πρόκειται να φύγουν οποιαδήποτε στιγμή σύντομα.
Αυτό είναι ένα επιχείρημα κατά της απότομης λήξης του QE. Δεν αποτελεί δικαιολογία για να αποφευχθεί η ουσιαστική μείωση των αγορών ομολόγων που στηρίζουν τα χαμηλά επιτόκια.
Παρά τις τιμές και τους μισθούς, η οικονομία της ζώνης του ευρώ πηγαίνει από σχετική δύναμη σε δύναμη. Μερικά ευπρόσδεκτα νέα, ενώ πολλοί ευρωπαίοι βρισκόταν στις παραλίες αυτόν τον μήνα: Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν αυξήθηκε κατά 0,6% το δεύτερο τρίμηνο, αυξάνοντας το ρυθμό από τον Ιανουάριο-Μάρτιο και, πιο σημαντικά, διευρύνοντας την επέκταση σε περισσότερες χώρες. Η Γερμανία συνέχισε να πηγαίνει καλά, η Ισπανία παρουσίασε την καλύτερη επίδοση σε σχεδόν δύο χρόνια και η επέκταση της Γαλλίας έγινε η μεγαλύτερη από το 2011.
Αυτό είναι ένα πολύ σταθερό οικονομικό σκηνικό για τουλάχιστον κάποια εμφανή συρρίκνωση του QE. Η λέξη είναι ενός είδους ταμπού στη Φρανκφούρτη. Όταν η τράπεζα ανακοίνωσε ότι οι αγορές θα πήγαιναν από τα 80 δισεκατομμύρια ευρώ το μήνα στα σημερινά 60 δισεκατομμύρια, οι αξιωματούχοι έκαναν μεγάλη προσπάθεια να πείσουν πως δεν επρόκειτο για μείωση του προγράμματος.
Ας ελπίσουμε ότι έχουν χάσει κάποια από αυτή την αποστροφή. Η σχετική ανάκαμψη της Ευρώπης πρέπει να αγκαλιαστεί και όχι να αποφεύγεται. Είναι ο πληθωρισμός εκεί που η ΕΚΤ θέλει να είναι; Όχι. Ο στόχος είναι κοντά, αλλά κάτω από 2 τοις εκατό. Αυτή τη στιγμή, το βασικό μέτρο του πληθωρισμού είναι 1,2%. Πολύ χαμηλός πληθωρισμός; Ναι. Αποπληθωρισμός; Όχι. Δεν υπάρχει πλέον μια υπαρξιακή κρίση.
Δεν υπήρχε τίποτα στα σχόλια του Ντράγκι στη σύνοδο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Αμερικής στο Jackson Hole την περασμένη εβδομάδα που να υποδεικνύει ότι έχει αλλάξει γνώμη από την ιδέα να μειώσει το χρηματικό ποσό που ρίχνει στο σύστημα. Ναι, είπε απαντώντας σε ερωτήσεις ότι «εξακολουθεί να δικαιολογείται ένας σημαντικός βαθμός νομισματικής διευκόλυνσης». Αυτό ελάχιστα διακρίνεται από το «πολύ σημαντικό βαθμό» που χρησιμοποιήθηκε στις τελευταίες μηνιαίες συνεντεύξεις Τύπου της ΕΚΤ.
Η ΕΚΤ θα μπορούσε να μειώσει την αγορά ομολόγων από τα σημερινά 60 δισεκατομμύρια τον μήνα, για παράδειγμα σε 30 δισεκατομμύρια, να την κρατήσει εκεί για λίγο και να κρατήσει το επιτόκιο αναφοράς στο μηδέν για λίγο περισσότερο. Αυτό είναι σημαντικό. Ο Ντράγκι βρίσκεται πολύ πίσω από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η οποία έχει αυξήσει τα επιτόκια δύο φορές αυτό το έτος και φαίνεται ότι θα αρχίσει να μειώνει τον ισολογισμό της. Δεν πειράζει. Η Ευρώπη άργησε περισσότερο να αρχίσει να ανακάμπτει. Αλλά η ανάκαμψη είναι εδώ τώρα.
Οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι δεν πρέπει να αφήνουν την αρτηριακή πίεσή τους να ανεβαίνει υπερβολικά με την υπερτίμηση του ευρώ. Δεν είναι καθόλου σαφές ότι η εκτίμηση θα σταματούσε εάν, σε μια προσπάθεια να καταπραΰνουν τις αγορές συναλλάγματος, παρέλειπαν αυτή την ευκαιρία για να μειώσουν τη γενναιοδωρία τους.
Το ευρώ ανέβηκε την Παρασκευή, αφού ο Ντράγκι δεν αναφέρθηκε άμεσα στο νόμισμα στο Jackson Hole. Πρέπει να είναι εντάξει με την άνοδό του, ήταν το επιχείρημα. Στην πραγματικότητα, μάλλον απλώς ήθελε να αποφύγει οτιδήποτε οριστικό έως ότου συγκεντρώσει το διοικητικό συμβούλιο στη Φρανκφούρτη. Αυτές οι αποφάσεις γίνονται σωστά πιο κοντά στο σπίτι.
Σε κάθε περίπτωση, το θέμα της διάσκεψης ήταν αφιερωμένο στην προώθηση μιας δυναμικής παγκόσμιας οικονομίας. Δεν υπήρχε καμία κρίση να απαιτεί την προσοχή. Γιατί να προτρέχουμε της επιτροπής; Όταν οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής συναντηθούν την επόμενη εβδομάδα, θα έχουν νέες προβλέψεις για τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη.
Είναι δουλειά της ΕΚΤ να είναι προσεκτική. Και το τελευταίο πράγμα που θέλει να κάνει ο Ντράγκι είναι το ισοδύναμο της κεντρικής τράπεζας να στέκεται σε αεροπλανοφόρο με ένα πανό που να λέει «αποστολή εξετελέσθη». Αλλά υπάρχει πρόοδος. Δημιουργεί μια ευκαιρία. Πρέπει να την εκμεταλλευτεί.