Του Κώστα Ράπτη
Όταν η Θουριγγία φτερνίζεται, ο Χώρος Σένγκεν ανεβάζει πυρετό. Και ακόμη δεν άρχισε να βήχει για τα καλά η Αυστρία…
Από σατανική σύμπτωση ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης βρέθηκε την Τετάρτη στη Βιέννη, σε μία συγκυρία κατά την οποία η επαναφορά των συνοριακών ελέγχων γίνεται, με γερμανική πρωτοβουλία, και πάλι του συρμού.
Ο κ. Μητσοτάκης ευχαρίστησε τον Αυστριακό καγκελάριο Νέχαμερ για τη στήριξη της χώρας του στην “κρίση του Έβρου” το 2020. Ωστόσο, στο πίσω μέρος του μυαλού του δεν μπορεί παρά να είχε τον καταλυτικό ρόλο της Αυστρίας το 2015 στο “ντόμινο” κλεισίματος των συνόρων κατά μήκος του “βαλκανικού διαδρόμου” με τελικό στόχο την Ελλάδα.
Ο καγκελάριος Νέχαμερ δήλωσε χαρακτηριστικά ότι “προσπαθεί να δει με θετικό τρόπο” τη συζήτηση που άνοιξε στη Γερμανία, διόλου τυχαία μετά το ταπεινωτικό για τον ομοσπονδιακό κυβερνητικό συνασπισμό εκλογικό αποτέλεσμα της Θουριγγίας και της Σαξονίας την 1η Σεπτεμβρίου, περί επαναφοράς των συνοριακών ελέγχων. Οι ισχυρές επιδόσεις της ακροδεξιάς AfD, καθώς και το προηγηθέν πολύνεκρο έγκλημα με δράστη Σύρο αιτούμενο ασύλου στο Ζόλινγκεν, αναπόφευκτα βαραίνουν το κλίμα στη Γερμανία – και η Αυστρία είναι καταδικασμένη από τη γεωγραφία της να νιώσει πρώτη τους κραδασμούς.
Αλλά ούτως ή άλλως, ο Νέχαμερ είναι καγκελάριος εν αποδρομή. Η Αυστρία πραγματοποιεί βουλευτικές εκλογές στις 29 Σεπτεμβρίου, με την εκεί ακροδεξιά να καταγράφει σταθερή δημοσκοπική πρωτιά και τον σχηματισμό επόμενης κυβέρνησης να εξελίσσεται σε γρίφο.
Σύμφωνα με τη “δημοσκόπηση των δημοσκοπήσεων”, το Κόμμα της Ελευθερίας προηγείται με 27% έναντι 23% για το συντηρητικό ÖVP και 21% για τους Σοσιαλδημοκράτες. Το φιλελεύθερο κίνημα Neo και οι Πράσινοι έχουν ποσοστό 10% και 8% αντίστοιχα. Δύο νέα κόμματα θα μπορούσαν να εισέλθουν στο κοινοβούλιο, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις: το Κόμμα της Μπύρας (4%), με επικεφαλής τον αρχηγό του πανκ συγκροτήματος Turbobier, που ζητά δωρεάν σιντριβάνια μπύρας στη Βιέννη και οι κομμουνιστές (3%). Το όριο κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης ενδέχεται να ξεπεράσουν και άλλα δύο μικρότερα κόμματα: η Λίστα Μαντλέν Πέτροβιτς, με επικεφαλής πρώην μέλος του κόμματος των Πρασίνων που αντιτίθεται στην υποστήριξη της Ουκρανίας και το Keine von Denen (Κανέναν από Αυτούς). Η αντι-πολιτική ή αντι-συστημική στροφή του εκλογικού σώματος είναι εμφανής.
Το Κόμμα της Ελευθερίας δεν είναι ξένο προς τη συμμετοχή στην εξουσία: Υπήρξε ο πρώτος διδάξας της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς, με τη συμμετοχή του στα τέλη της δεκαετίας του ’90 στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση υπό την κεντροδεξιά – γεγονός που τότε είχε προκαλέσει πολιτικό μποϊκοτάζ της Βιέννης από τα λοιπά κράτη-μέλη της Ε.Ε.
Σήμερα, μοιάζει να ακολουθεί τη συνταγή του Εθνικού Συναγερμού της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία, δίνοντας στην καμπάνια του τον τίλο “Αυστρία: Φρούριο Ελευθερίας”. Το πρόγραμμά του συνδυάζει φιλελεύθερες θέσεις, όπως η περικοπή των φόρων και του κόστους εργασίας, με την υπεράσπιση της ουδετερότητας της Αυστρίας στον πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας (άρα τον τερματισμό της αποστολής βοήθειας στο Κίεβο και την άρση των αντι-ρωσικών κυρώσεων) και βέβαια με τις αντιμεταναστευτικές πολιτικές, αρχής γενομένης από την παρεμπόδιση της οικογενειακής επανένωσης των μεταναστών και τη μείωση της πρόσβασής τους στο κράτος πρόνοιας.
Είναι σε αυτό το τοπίο που ξεδιπλώνεται η κρίση του Σένγκεν για την οποία προειδοποιεί ανοικτά η Κομισιόν.
Τα σχέδια της Γερμανίδας υπουργού Εσωτερικών Νάνσι Φέζερ περιλαμβάνουν συνοριακούς ελέγχους, περισσότερες απορρίψεις αιτημάτων ασύλου αλλά και ταχείες επιστροφές στις χώρες πρώτης εισόδου στην Ε.Ε. (όπως η Ελλάδα) ή απελάσεις σε τρίτες χώρες. Οι διαδικασίες ελέγχων θα διενεργούνται γρήγορα στα σύνορα από την αστυνομία, η οποία αποκτά ενισχυμένες αρμοδιότητες. Εκεί θα εξετάζεται δηλαδή ποια χώρα είναι αρμόδια, βάσει του Κανονισμού του Δουβλίνου, να χειριστεί την κάθε υπόθεση ασύλου, ενώ εξετάζεται και η δημιουργία κέντρων κράτησης στα γερμανικά σύνορα.
Αλλά το κρίσιμο στοιχείο είναι η ανακοίνωση της Φέζερ για επέκταση των προσωρινών συνοριακών ελέγχων, από τις 16 Σεπτεμβρίου και για έξι μήνες, σε όλα τα χερσαία σύνορα της Γερμανίας, όπως είχε συμβεί κατά τη διάρκεια του Euro 2024.
Πρακτικά αυτό συνιστά αναστολή των κανόνων Σένγκεν, η οποία δεν μπορεί παρά να έχει χαρακτήρα έκτακτο, προσωρινό και να δικαιολογείται από υπέρτερο λόγο ασφαλείας (και ασφαλώς με αυτόν δεν νοείται η ετυμηγορία της κάλπης…).
Η Κομισιόν ζητά να πεισθεί ότι αυτό ισχύει όντως, ενώ η Αυστρία διαμηνύει ότι δεν θα δεχθεί επιστροφές αιτούμενων ασύλου από τη Γερμανία και ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν σχολιάζει δηκτικά “Γερμανία, καλώς όρισες στο κλαμπ”.
Και το χειρότερο: η χριστιανοδημοκρατική αντιπολίτευση της Γερμανίας υπό τον Κρίστιαν Μερτς, έχοντας προσχωρήσει σε μια λογική επανεθνικοποίησης πολιτικών και πιεζόμενη από την άνοδο της AfD καταγγέλλει τα μέτρα της κυβέρνησης ως ανεπαρκή. Προφανώς, όταν ο Μερτς ζητά την ανάκτηση της “νομικής κυριαρχίας” της Γερμανίας απέναντι στα ευρωδικαστήρια, δεν θα καμφθεί από τις αντιδράσεις των γειτόνων για την επαναφορά των συνοριακών ελέγχων.