Οι μετασεισμοί, που ακολούθησαν την ανακοίνωση του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου την περασμένη εβδομάδα, σύμφωνα με την οποία η ΕΚΤ καλείται να λογοδοτήσει (!) στην υφιστάμενή της Bundesbank και στο εθνικό γερμανικό κοινοβούλιο, συνεχίζονται. Και με ανοικτή πλέον την προοπτική να γίνουν περισσότερο αισθητοί εν μέσω της διπλής κρίσης της πανδημίας και της ύφεσης.
Η κα Λαγκάρντ στην ομιλία της την περασμένη Παρασκευή -η οποία οργανώθηκε από το Ινστιτούτο του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου (διαδικτυακά)- αφού ξεκαθάρισε ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει στην ίδια “γραμμή”, διευκρινίζοντας ότι ο δανεισμός για να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες από την πανδημία θα αυξηθεί μόνο το 2020 κατά 1 – 1,5 τρισ. ευρώ, προετοίμασε το ακροατήριό της για ακόμα μεγαλύτερη επιδείνωση που θα υποχρεώσει σε στήριξη των εγγυήσεων του εταιρικού δανεισμού.
Λίγα 24ωρα νωρίτερα και σχεδόν ταυτόχρονα με την ανακοίνωση της απόφασης του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου, το Reuters είχε “περάσει” είδηση η οποία “φωτίζει” την επισήμανση της Λαγκάρντ την Παρασκευή, ότι το ΔΣ της ΕΚΤ έχει δώσει εντολή στις αρμόδιες γενικές διευθύνσεις της τράπεζας να μελετήσουν τη δυνατότητα διεύρυνσης των “αγορών” στο πλαίσιο του PEPP, ακόμα και σε “non investment grade” εταιρικά ομόλογα (τα λεγόμενα “σκουπίδια”). Η “είδηση” δεν διαψεύστηκε.
Ο λόγος μιας τέτοιας κίνησης από την ΕΚΤ είναι ήδη εμφανής στα στοιχεία της BIS και της ΕΚΤ: οι οίκοι αξιολόγησης υποβαθμίζουν εκατοντάδες εταιρικούς τίτλους χρέους καθώς η δραματική διακοπή της οικονομικής δραστηριότητας έχει οδηγήσει σε αδυναμία αποπληρωμής χρεών έναν κατακόρυφα αυξανόμενο αριθμό εταιρειών σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Οι υποβαθμίσεις αφορούν τίτλους των οποίων η αξία ξεπερνά τα 100 δισ. ευρώ από τις αρχές του έτους και αυξάνονται ραγδαία. Και οι τίτλοι αυτοί βρίσκονται συσσωρευμένοι κατά εκατοντάδες δισ. ευρώ στα χαρτοφυλάκια τραπεζών, επενδυτικών Funds, ασφαλιστικών εταιρειών και ασφαλιστικών ταμείων…
Η ΕΚΤ έχει ήδη κάνει μία κίνηση στην κατεύθυνση αυτή όταν ανακοίνωσε στις αρχές του Μάρτη ότι θα αποδέχεται ως εγγυήσεις εταιρικούς τίτλους που ήταν investment grade όταν εκδόθηκαν αλλά υποβαθμίστηκαν στη συνέχεια… Έχει επίσης αποδεχθεί ως επιλέξιμους κατ΄ εξαίρεση και τους ελληνικούς τίτλους που δεν έχουν επενδυτική βαθμίδα (δίνοντας το Waiver). Αυτό που ετοιμάζεται όμως να κάνει ξεπερνά ακόμα και τις παρεμβάσεις της FED η οποία ανακοίνωσε και αυτή πρόσφατα – μετά την υποβάθμιση σε “Junk” της Ford – ότι μελετά το ενδεχόμενο να αποδεχθεί υποβαθμισμένα εταιρικά ομόλογα σαν εγγύηση παροχής ρευστότητας στις τράπεζες ή για την ίδια την αγορά τους στο πλαίσιο του QE.
Το πρόβλημα όμως που αναδεικνύεται έναντι αυτών των προθέσεων από την ΕΚΤ είναι ότι έχουν αρχίσει να εμφανίζονται αξιόπιστες έρευνες από τον τραπεζικό χώρο σύμφωνα με τις οποίες η επίδραση των προγραμμάτων αγοράς τίτλων (QE) από τις Κεντρικές Τράπεζες έχει μία φθίνουσα επίδραση στη στήριξη της οικονομίας και της αποφυγής απώλειας στο ΑΕΠ…
Αυτής της “θεωρίας” είναι υποστηρικτές ορισμένοι οικονομολόγοι οι οποίοι βρίσκονται πίσω από τα επιχειρήματα της απόφασης του γερμανικού Ανώτατου Δικαστηρίου, που έχει επεκτείνει τη “ρήξη” πέρα από το οικονομικό και στο καθαρά θεσμικό θεμέλιο της Ενωμένης (;) Ευρώπης.
Το χτύπημα των γερμανών δικαστών είναι στην “καρδιά” του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και του ευρώ καθώς:
– Θέτει υπό αμφισβήτηση την “ανεξαρτησία” της ΕΚΤ και του τρόπου με τον οποίο αποφασίζει.
– Αμφισβητεί το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο το οποίο σύμφωνα με τις Συνθήκες συγκρότησης της Ε.Ε. είναι “πάνω” από το εθνικό δίκαιο κάθε χώρας μέλους, καθώς στα τέλη του 2018 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο είχε αποφανθεί (θετικά) για την νομιμότητα των κινήσεων της ΕΚΤ
– Αμφισβητεί το Ευρωκοινοβούλιο καθώς αυτό και μόνο αυτό σύμφωνα με το “καταστατικό” της Ε.Ε. είναι το όργανο στο οποίο είναι υποχρεωμένη να λογοδοτήσει κάθε τρεις μήνες η ΕΚΤ για τη στρατηγική και την τακτική της στην νομισματική πολιτική.
Οι γερμανοί δικαστές όμως με την απόφασή τους σπρώχνουν τη ρήξη ακόμα πιο πέρα καθώς:
– υποχρεώνουν το εθνικό τους κοινοβούλιο με πρόεδρο τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε να έλθει σε “ρήξη” με την ΕΚΤ, απαιτώντας “αποδείξεις” για τη νομιμότητα των πράξεών της
– υποχρεώνουν την Κεντρική Τράπεζα της Γερμανίας να απαιτήσει από την προϊσταμένη αρχή της, δηλαδή την ΕΚΤ να υποταχθεί σε αποφάσεις υφιστάμενης εθνικής αρχής.
Και ακόμα περισσότερο “νομιμοποιεί” ανάλογες κινήσεις από εθνικές αρχές της “Ενωμένης” Ευρώπης απέναντι στην ΕΚΤ, αλλά και σε κάθε άλλη υπερεθνική ευρωπαϊκή αρχή, όπως για παράδειγμα το Ευρωκοινοβούλιο ή πολύ περισσότερο το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο το οποίο προωθεί την “ευρωπαϊκή” νομοθεσία στις εθνικές δικαστικές αρχές.
Με άλλα λόγια μία βόμβα μεγατόνων στα θεμέλια της “Ενωμένης Ευρώπης”…
Η απάντηση της κας Λαγκάρντ ότι η ΕΚΤ είναι “ανεξάρτητη αρχή” και δίνει λογαριασμό μόνο “στο Ευρωκοινοβούλιο και όχι σε εθνικές αρχές”, προφανώς δεν μπορεί να κλείσει την υπόθεση, όσο το γερμανικό δικαστήριο εμμένει στην θέση του και πολύ περισσότερο όσο η ΕΚΤ είναι υποχρεωμένη για να κρατήσει το Ευρώ “όρθιο” να προχωρήσει σε ακόμα ριζοσπαστικότερες κινήσεις στο άμεσο μέλλον…