Του Χάρη Φλουδόπουλου
Σε ιστορικό υψηλό αναμένεται να εκτοξευτούν οι παγκόσμιες επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα το 2025, ξεπερνώντας τα 3,3 τρισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ). Πρόκειται για μια ριζική μεταβολή στις επενδυτικές προτεραιότητες του πλανήτη, που σηματοδοτεί τη σταδιακή εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων και την είσοδο στην “ηλεκτρική εποχή”.
Όπως επισημαίνει ο ΙΕΑ, το 2025 θα διατεθούν 2,2 τρισ. δολάρια σε τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών: -, πυρηνική ενέργεια, αποθήκευση ενέργειας και δίκτυα. Αντίθετα, η επένδυση σε πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα θα περιοριστεί στο 1,1 τρισ. δολάρια – μόλις το ένα τρίτο της συνολικής ενεργειακής επενδυτικής δαπάνης.
Επενδύσεις στον ηλεκτρισμό
Η μεγάλη επενδυτική στροφή εδράζεται σε μια διαρθρωτική αλλαγή: την ραγδαία άνοδο της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας. Τεχνολογίες όπως η τεχνητή νοημοσύνη, τα data centers και η ηλεκτροκίνηση μετασχηματίζουν το ενεργειακό μίγμα, καθιστώντας το ρεύμα τον “πρωταγωνιστή” της επόμενης δεκαετίας.
Η δαπάνη που σχετίζεται με την ηλεκτρική ενέργεια αναμένεται να φτάσει το 2025 τα 1,5 τρισ. δολάρια, ποσό που υπερβαίνει κατά 50% τη συνολική επένδυση στα ορυκτά καύσιμα.
Ενδεικτικό της μεταβολής είναι το γεγονός ότι η κατανάλωση ρεύματος από data centers αυξάνεται με ρυθμό 12% ετησίως από το 2019, αντιπροσωπεύοντας το 1,5% της παγκόσμιας κατανάλωσης το 2024. Μέχρι το 2030, ο ΙΕΑ προβλέπει ότι η ζήτηση μόνο από AI-powered υποδομές θα φτάσει τις 945 τεραβατώρες.
Ηλιακή ενέργεια
Στο πεδίο των καθαρών τεχνολογιών, η ηλιακή ενέργεια διατηρεί την πρωτοκαθεδρία. Οι επενδύσεις στα φωτοβολταϊκά αναμένεται να ανέλθουν στα 450 δισ. δολάρια το 2025, με τις αναδυόμενες οικονομίες να οδηγούν την ανάπτυξη, χάρη στη μείωση του κόστους και τον εντεινόμενο ανταγωνισμό μεταξύ των προμηθευτών.
Ανοδικά κινούνται και οι επενδύσεις σε συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, με τις δαπάνες για μπαταρίες να ξεπερνούν τα 65 δισ. δολάρια. Την ίδια ώρα, η πυρηνική ενέργεια επιστρέφει δυναμικά, με αύξηση επενδύσεων κατά 50% την τελευταία πενταετία και συνολική δαπάνη 75 δισ. δολαρίων για το 2025.
Δίκτυα
Ωστόσο, η ενεργειακή μετάβαση δεν εξελίσσεται ομοιόμορφα. Οι επενδύσεις στα δίκτυα ηλεκτρισμού παραμένουν στάσιμες στα 400 δισ. δολάρια ετησίως – ποσό ανεπαρκές για να συμβαδίσει με τις αυξανόμενες ανάγκες παραγωγής. Γραφειοκρατικά εμπόδια, καθυστερήσεις στις αδειοδοτήσεις και κορεσμένες αλυσίδες εφοδιασμού σε μετασχηματιστές και καλώδια συνιστούν βασικά εμπόδια.
Στην Αφρική, η εικόνα είναι ακόμη πιο δυσοίωνη. Παρότι η ήπειρος φιλοξενεί το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού, προσελκύει μόλις το 2% των επενδύσεων σε καθαρές μορφές ενέργειας. Ο ΙΕΑ απευθύνει έκκληση για ενίσχυση της δημόσιας διεθνούς χρηματοδότησης ώστε να ενεργοποιηθεί η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα.
Πετρέλαιο και LNG
Στον τομέα των υδρογονανθράκων, η επενδυτική δυναμική αρχίζει να φθίνει. Οι επενδύσεις upstream στο πετρέλαιο προβλέπεται να υποχωρήσουν κατά 6% το 2025, για πρώτη φορά από την ύφεση του 2020, κυρίως λόγω μειωμένης δραστηριότητας στην αμερικανική σχιστολιθική παραγωγή.
Αντίθετα, το LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο) γνωρίζει “δεύτερη άνοιξη”, με μεγάλα έργα να προωθούνται σε ΗΠΑ, Καναδά και Κατάρ. Ο ΙΕΑ αναμένει τη μεγαλύτερη αύξηση παγκόσμιας δυναμικότητας LNG στην ιστορία μεταξύ 2026 και 2028.
Κίνα και ανερχόμενες οικονομίες στο προσκήνιο
Η Κίνα παραμένει ο μεγαλύτερος επενδυτής στην ενέργεια παγκοσμίως, με σχεδόν το ένα τρίτο των συνολικών επενδύσεων σε καθαρές μορφές ενέργειας. Ινδία και Βραζιλία ακολουθούν, επιβεβαιώνοντας τη σταδιακή μετατόπιση του επενδυτικού βάρους προς τις ταχέως αναπτυσσόμενες οικονομίες.
Εν κατακλείδι, σύμφωνα με το Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας η παγκόσμια ενεργειακή σκακιέρα το 2025 επαναπροσδιορίζεται, με το κέντρο βάρους να μετατοπίζεται από τα κοιτάσματα στα δίκτυα και από τις γεωτρήσεις στα data centers.