Με πόρους ύψους 3,885 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα 2021-2027» τροφοδοτεί το Υπουργείο Ανάπτυξης την έρευνα και καινοτομία, την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τη βελτίωση της πρόσβασης επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση και την ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου της επιχειρηματικότητας στη χώρα μας.
Το «Ανταγωνιστικότητα 2021-2027» είναι το πρώτο πρόγραμμα ΕΣΠΑ που εγκρίνεται στην Ευρώπη για την επιχειρηματικότητα, γεγονός που αποτελεί μία σημαντική επιτυχία του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων και ειδικότερα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Προγραμμάτων ΕΤΠΑ & ΤΣ.
Όπως εξηγεί σε συνέντευξή του στο banksnews-.gr o κ. Γιώργος Ζερβός, ειδικός γραμματέας Διαχείρισης Προγραμμάτων Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ταμείου Συνοχής στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, από τα βασικά χαρακτηριστικά της νέας περιοδου είναι η αυξημένη διάθεση πόρων σε χρηματοδοτικά εργαλεία (π.χ. εγγυήσεις, δάνεια) για ίδρυση καινοτόμων επιχειρήσεων, καθώς και ανάπτυξη υφιστάμενων ΜμΕ μέσω επενδύσεων για καινοτομία, ψηφιακό και «πράσινο» μετασχηματισμό.
Η συνέντευξη του κ. Γιώργου Ζερβού:
Ποιες αρμοδιότητες έχει η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Προγραμμάτων ΕΤΠΑ-ΤΣ;Η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Προγραμμάτων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και του Ταμείου Συνοχής στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, έχει την ευθύνη διαχείρισης μεγάλου μέρους του ΕΣΠΑ. Για την Προγραμματική Περίοδο 2014-20 έχει την εποπτεία των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων «Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα Καινοτομία» και «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη». Επίσης, είναι υπεύθυνη για τον σχεδιασμό-διαχείριση τεσσάρων Προγραμμάτων στο νέο ΕΣΠΑ 2021-27 («Ανταγωνιστικότητα», «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή», «Μεταφορές» και «Πολιτική Προστασία») καθώς και για τα προγράμματα Εδαφικής Συνεργασίας (Interreg).Θα μπορούσατε να αναφερθείτε στα κριτήρια πρόσβασης σε χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ και στις πρωτοβουλίες απλοποίησης των διαδικασιών;Προς την κατεύθυνση της βελτίωσης της πρόσβασης των επιχειρήσεων σε ευκαιρίες χρηματοδότησης, το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων προώθησε τα τελευταία δύο χρόνια πρωτοβουλίες μείωσης της γραφειοκρατίας και απλοποίησης των σχετικών διαδικασιών. Σημαντικό επίτευγμα ήταν η δραστική μείωση του χρόνου αξιολόγησης των αιτήσεων χρηματοδότησης και η απλούστευση του πλαισίου υλοποίησης δράσεων ενίσχυσης των ΜμΕ. Η αξιολόγηση διαρκεί πλέον 2-3 εβδομάδες, σε αντίθεση με το παρελθόν που απαιτούνταν 18-24 μήνες μόνο για την έγκριση. Καταργήθηκε η υποβολή φυσικών φακέλων και αξιοποιήθηκαν ηλεκτρονικά διοικητικά δεδομένα μέσω της προώθησης δράσεων διαλειτουργικότητας με άλλα συστήματα της Δημόσιας Διοίκησης.
Στόχος του Υπουργείου Ανάπτυξης είναι το ΕΣΠΑ σήμερα να μην αποτελεί μέσο χρηματοδότησης για λίγους ή απλά μια γραφειοκρατική διαδικασία. Σήμερα παρέχεται στοχευμένη χρηματοδότηση με συγκεκριμένα κριτήρια και στόχους για απτά αναπτυξιακά αποτελέσματα που ωφελούν όλους τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τις Περιφέρειες της Χώρας. Τα παραπάνω επιβεβαιώνονται από τα υφιστάμενα δεδομένα, όπως στατιστικοί δείκτες ωφελούμενων (επιχειρήσεων, εργαζομένων, πληθυσμιακής κάλυψης κλπ.) των προγραμμάτων. Πως αποτιμάτε την συμβολή των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ που διαχειρίζεστε στην αντιμετώπιση κρίσεων (πανδημία, φυσικές καταστροφές κλπ);Σε αναφορά με την πανδημία, καθώς ολοκληρώνουμε πλέον την υλοποίηση των σχετικών δράσεων μετά από περίπου δύο χρόνια, η αποτίμηση αυτή ήδη δρομολογείται με εξειδικευμένες μελέτες βασιζόμενες σε επιστημονικές μεθόδους. Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την επιχειρηματικότητα, το ΕΠΑΝΕΚ 2014-20, εξελίχθηκε σε ένα από τα βασικότερα εργαλεία ανθεκτικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων μέσα στην πανδημία, με πρωτοφανείς για τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα δείκτες αποτελέσματος. Από τα διαθέσιμα διοικητικά στοιχεία είναι σαφές ότι χωρίς τις υψηλότατες επιδόσεις απορρόφησης που σημειώθηκαν και την δραστική αύξηση προϋπολογισμού του (μέσω ευρωπαϊκών πόρων του ΕΤΠΑ και του REACT-EU), οι επιπτώσεις της πανδημίας στις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ιδιαίτερα σε συγκεκριμένους τομείς, θα ήταν πολλαπλάσιες.Το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων σχεδίασε και υλοποίησε στοχευμένα προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19 (επιδότηση τόκων δανείων ΜΜΕ, επιστρεπτέα προκαταβολή, e-λιανικό, επιδότηση κεφαλαίου κίνησης σε εστίαση και τουριστικές επιχειρήσεις, Ταμείο Εγγυοδοσίας Επιχειρήσεων COVID19 κ.α.), με έως τώρα 516.637 εγκεκριμένες αιτήσεις επιχειρήσεων, συνολικού προϋπολογισμού 4,527 δις €. Πρόσφατα ενεργοποιήθηκε πρόγραμμα επιχορήγησης υφιστάμενων επιχειρήσεων που έχουν πληγεί από την πανδημία, σε περιοχές που υπέστησαν μεγάλες φυσικές καταστροφές (Β. Εύβοιας, Αρκαλοχώρι, Ελασσόνα) με 26 εκ. ευρώ.Παράλληλα, χρηματοδοτούνται κρίσιμα έργα όπως η ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με την Πελοπόννησο, η πλωτή μονάδα αποθήκευσης και αεριοποίησης LNG στην Αλεξανδρούπολη, η νέα προβλήτα LNG στον τερματικό σταθμό Ρεβυθούσας, η ανάπτυξη δικτύων διανομής φυσικού αερίου σε Δήμους της χώρας. Έχουν επίσης δεσμευθεί σημαντικά ποσά στο νέο πρόγραμμα «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή 2021-2027» για έργα ενεργειακής απόδοσης, προώθησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ενεργειακές υποδομές, που θα συνεισφέρουν στην αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, ενώ στο νέο ΕΣΠΑ διαμορφώθηκε ξεχωριστό πρόγραμμα για την Πολιτική Προστασία, που θα χρηματοδοτήσει μεταξύ άλλων την προμήθεια εξοπλισμού πρόληψης και αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών.
Η άμεση αντιμετώπιση πολυδιάστατων κρίσεων (ανθρωπιστικών, υγειονομικών, περιβαλλοντικών κλπ) παράλληλα με τον σχεδιασμό και διαπραγμάτευση τριών μεγάλων και σύνθετων προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ αποτέλεσε μία διπλή πρόκληση για την Ειδική Γραμματεία κατά την τελευταία διετία, στην οποία εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι ανταποκρίθηκε. Η ανθεκτικότητα σε κρίσεις είναι κάτι που θα πρέπει πλέον να υπολογίζουμε με πιο συστηματικό τρόπο και θα πρέπει να διέπει οριζόντια την λογική παρέμβασης όλων των αναπτυξιακών μας προγραμμάτων.Θα μπορούσατε να μας μιλήσετε για τα τρία νέα μεγάλα προγράμματα για την Επιχειρηματικότητα, τις Μεταφορές και το Περιβάλλον;
Από το φθινόπωρο του 2020 η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων έθεσε προτεραιότητα στην διαπραγμάτευση και έγκριση του Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» ώστε να διασφαλισθεί η συνέχεια στην χρηματοδότηση των ελληνικών ΜμΕ. Ο στόχος αυτός επετεύχθη με έγκαιρη τεχνική προετοιμασία και καθημερινή συνεργασία με τα στελέχη των Διαχειριστικών Αρχών, υπό τις κατευθύνσεις της Πολιτικής Ηγεσίας του Υπουργείου καθώς και ευρεία διαβούλευση με τους φορείς, όπως άλλωστε απαιτείται βάσει των ευρωπαϊκών κανονισμών. Πρέπει να τονιστεί εδώ ο τεχνικός όρος «Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης» (αντί ΕΣΠΑ), που παραπέμπει σε μία φιλοσοφία διαβούλευσης και σχεδιασμού των προγραμμάτων από τους εταίρους (κοινωνικοοικονομικούς, δημόσιους φορείς, κοινωνία των πολιτών).Το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα 2021-2027» είναι το πρώτο πρόγραμμα ΕΣΠΑ που εγκρίνεται στην Ευρώπη για την επιχειρηματικότητα. Αναμφισβήτητα είναι μία σημαντική επιτυχία του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Με προϋπολογισμό 3,885 δις €, περιλαμβάνει δράσεις για την έρευνα και καινοτομία, την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τη βελτίωση της πρόσβασης επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση και την ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου της επιχειρηματικότητας.
Με την επιτυχή ολοκλήρωση της διαβούλευσης και διαπραγμάτευσης, σε τροχιά έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εντός του Ιουλίου, βρίσκονται δύο ακόμη προγράμματα:
Το πρόγραμμα «Μεταφορές 2021-2027» έχει προϋπολογισμό 2,224 δις €. Μέσω αυτού προγραμματίζεται η υλοποίηση μεγάλων παρεμβάσεων, όπως η νέα Γραμμή 4 του Μετρό Αθήνας, οι επεκτάσεις του Μετρό Αθήνας και Θεσσαλονίκης, η ανανέωση στόλων των λεωφορείων σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και σε σημαντικούς Δήμους της Περιφέρειας με ηλεκτροκίνητα οχήματα, η αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου, η κατασκευή του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης στο τμήμα Χανιά – Χερσόνησος, η αναβάθμιση των υποδομών σε επιλεγμένα λιμάνια.
Το πρόγραμμα «Περιβάλλον και κλιματική αλλαγή 2021-2027» (3,606 δις €) χρηματοδοτεί παρεμβάσεις ενεργειακής απόδοσης-προώθησης -, ενεργειακών υποδομών, προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, αστικής αναζωογόνησης, ολοκληρωμένης διαχείρισης αποβλήτων, μετάβασης στην κυκλική οικονομία, διαχείρισης αστικών λυμάτων και υδάτινων πόρων, προστασίας της βιοποικιλότητας, και της βιώσιμης πολυτροπικής αστικής κινητικότητας.
Ποιες αλλαγές αναμένονται με το νέο ΕΣΠΑ; Πότε μπορούμε να περιμένουμε νέα προγράμματα και ποια σημαντικά έργα πρόκειται να δρομολογηθούν;
Έχουμε διανύσει ένα περίπου χρόνο από την έγκριση της Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης 2021-2027. Σήμερα το σύνολο των Τομεακών Προγραμμάτων είναι πλέον ώριμα προς έγκριση, ένα κρίσιμο βήμα που θα επιτρέψει να δημοσιοποιηθούν προσκλήσεις χρηματοδότησης προς δικαιούχους από το Σεπτέμβριο.
Από τις πολλές αλλαγές του νέου ΕΣΠΑ αναφέρουμε τη βελτίωση της πρόσβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση μέσω της περαιτέρω απλοποίησης και του ψηφιακού μετασχηματισμού των διαδικασιών, (σε συνδυασμό με προβλέψεις του πρόσφατου Νόμου για το νέο ΕΣΠΑ), με μείωση δικαιολογητικών για υποβολή πρότασης, πιστοποίηση δαπανών, γνωστοποιημένο χρονοδιάγραμμα έκδοσης προσκλήσεων στους δικαιούχους, σύντμηση του χρόνου αξιολόγησης, αναμόρφωση του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων.
Η νέα περίοδος χαρακτηρίζεται από αυξημένη διάθεση πόρων σε χρηματοδοτικά εργαλεία (π.χ. εγγυήσεις, δάνεια) για ίδρυση καινοτόμων επιχειρήσεων, ανάπτυξη υφιστάμενων ΜμΕ μέσω επενδύσεων για καινοτομία – ψηφιακό και πράσινο μετασχηματισμό.
Βασικό χαρακτηριστικό αποτελεί η στροφή της μεσοπρόθεσμης στρατηγικής από την ανάκαμψη και ανθεκτικότητα των επιχειρήσεων στην κρίση της πανδημίας, σε δράσεις για την ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας υψηλής προστιθέμενης αξίας. Επίσης, στις δράσεις ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, οι τομείς επένδυσης θα εξειδικεύονται με βάση το μοντέλο της Εθνικής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης, το οποίο συνδέει την έρευνα-καινοτομία με την επιχειρηματικότητα, σε οκτώ τομείς που η χώρα μας διαθέτει ή μπορεί να αποκτήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Ένας δυνητικός τομέας χρηματοδότησης εδώ, με ιδιαίτερη αξία για την Χώρα, μπορεί να είναι οι επενδύσεις έρευνας και καινοτομίας στην άμυνα ως μέρος της Στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης.
Ο Γιώργος Ζερβός είναι Πολιτικός Επιστήμονας, απόφοιτος του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών – Νομική Σχολή – Τμήμα Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης, και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών (Προγράμματος Στρατηγικές Αειφόρου Ανάπτυξης στην Αυτοδιοίκηση) του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει εργαστεί στον ιδιωτικό και στο δημόσιο τομέα και είναι στέλεχος της Μονάδας Οργάνωσης της Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων (ΜΟΔ ΑΕ) από το 2002. Στην επαγγελματική του δραστηριότητα έχει διατελέσει Προϊστάμενος Διαχειριστικής Αρχής επί 11 έτη (στα Υπουργεία Εργασίας, Υγείας και Ανάπτυξης & Επενδύσεων), επικεφαλής της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (E.S.F. Committee) και Επιστημονικός Υπεύθυνος της υλοποίησης του Προγράμματος που αφορούσε το χωροταξικό σχεδιασμό για την εφαρμογή των συγχωνεύσεων των Ο.Τ.Α. στο πλαίσιο υλοποίησης του Σχεδίου «Καποδίστριας». Έχει πραγματοποιήσει πλήθος ερευνών και μελετών που επικεντρώνονται σε ζητήματα ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού, κοινωνικής συνοχής, έχει δημοσιεύσει άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους, έχει υπάρξει ομιλητής σε συνέδρια σε Ελλάδα και εξωτερικό και έχει συμμετάσχει σε πλήθος ερευνητικών και συμβουλευτικών προγραμμάτων.