Αντίδραση πολλαπλών ταχυτήτων και αποχρώσεων προκαλεί στις διοικήσεις του τραπεζικού συστήματος η πρόταση για ίδρυση Bad Bank που επεξεργάζεται η Τράπεζα της Ελλάδος και η οποία αναμένεται, όταν ολοκληρωθεί, να κατατεθεί στην κυβέρνηση και στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM), στο καθ’ ύλην αρμόδιο εποπτικό όργανο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Ο «διχασμός» που προκαλεί το εγχείρημα, με πρωταγωνιστές τους διευθύνοντες συμβούλους των τεσσάρων συστημικών τραπεζών (ο καθένας, όμως, με διαφορετική ένταση, η οποία είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ωρίμανση των συμφωνιών που προωθεί με τους ξένους επενδυτές επί των τιτλοποιήσεων, αλλά και με τη ζημιά που θα προκύψει) και τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα, σχετίζεται και με το κλίμα που δημιουργεί η αλλαγή της ατζέντας σε περίπτωση στροφής στην Bad Bank.
Πέραν των project που ήδη βρίσκονται σε προχωρημένη φάση ωρίμανσης, επιμέρους πονοκέφαλος -και εδώ με διαβάθμιση της έντασης ανά τράπεζα- είναι η ζημιά που θα επιφέρει στα κεφάλαια η επιλογή της Bad Bank.
Οι πτυχές της πρότασης που ετοιμάζει η Τράπεζα της Ελλάδος δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί (σ.σ. για παράδειγμα ποια θα είναι η συνεισφορά των τραπεζών κ.ά.) και κατά συνέπεια, δεν είναι ξεκάθαρη η δομή της Bad Bank. Το γεγονός κάνει πρώιμη την οποιαδήποτε στοιχειοθετημένη και απολύτως τεκμηριωμένη επιχειρηματολογία, αν και οι βασικές γραμμές του εγχειρήματος εγείρουν μια σειρά από ενστάσεις, τις οποίες οι διοικήσεις των τραπεζών επισημαίνουν.
Όσο για την κυβέρνηση, τηρεί σιγή ιχθύος, αν και στελέχη της τονίζουν ότι εφόσον υπάρξει πρόβλημα με νέα «κόκκινα» δάνεια, θα υπάρξει μέριμνα.
Τα επιχειρήματα των τραπεζών
Οι τραπεζίτες που δεν συναινούν ή διστάζουν σε ό,τι αφορά την ίδρυση μιας εθνικής bad bank κατεβαίνουν στον διάλογο με το επιχείρημα ότι κάτι τέτοιο θα οδηγήσει σε κεφαλαιακό έλλειμμα τους ισολογισμούς, καθώς η αποτίμηση των προς μεταφορά μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Bad Bank θα γίνει με haircut που θα φθάνει το 50% της αξίας και αυτό θα προκαλέσει σημαντική ζημία. Κάτι που θα χτυπήσει στα κεφάλαια και θα οδηγήσει σε κεφαλαιακές ανάγκες. Πόσω μάλλον όταν σημαντικό μέρος τους αποτελείται από μη αναβαλλόμενο φόρο.
Ένα ακόμη σοβαρό επιχείρημα είναι πως η στρατηγική μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) έχει μπει στις ράγες με αιχμή τις τιτλοποιήσεις μεγάλων, σε όγκο, πακέτων και υπάρχει ήδη το πλαίσιο των εγγυήσεων του «Ηρακλή», με τις αναθεωρήσεις βέβαια που έφερε η πανδημία. Σημειώνεται χαρακτηριστικά ότι ορισμένες συμφωνίες με ξένους επενδυτές βρίσκονται μια ανάσα πριν την τελική ολοκλήρωση.
Επομένως, υπογραμμίζουν, η πρόταση για την Bad Bank προκαλεί εκ νέου αβεβαιότητα στους κόλπους των επενδυτών, βάζει στρωμένα deals σε «αχαρτογράφητα νερά» και θέτει τους επενδυτές σε στάση αναμονής μέχρι να αξιολογηθούν τα νέα δεδομένα.
Επιβαρυντικός παράγοντας είναι, επίσης, σύμφωνα με τις διοικήσεις, ο χρόνος που θα χρειασθεί να στηθεί μια Bad Bank, στην περίπτωση που περάσει από την Κομισιόν και τον SSM, κάτι που θα μετρήσει εις βάρος της στρατηγικής που έχει συμφωνηθεί για τη μείωση των NPEs.
Στη φαρέτρα των επιχειρημάτων υπάρχει και ο σκόπελος των κεφαλαίων που θα κληθεί να βάλει το δημόσιο στην Bad Bank, θέμα που σύμφωνα με τη Γενική Διεύθυνση της Κομισιόν σκοντάφτει στο εμπόδιο της κρατικής στήριξης, κάτι που ενεργοποιεί τον κανόνα του ball in, δηλαδή τις κάλυψης των κεφαλαιακών αναγκών από μετόχους, ομολογιούχους, καταθέτες.
Τα επιχειρήματα της ΤτE
Η Τράπεζα της Ελλάδος, από την πλευρά της, σταθμίζοντας τη μεγάλη εικόνα, προβάλλει την Bad Bank ως τη μόνη και αποτελεσματική, στην παρούσα συγκυρία, λύση. Όπως, δε, σημειώνεται, οι εποπτικές αρχές είναι υποχρεωμένες να επεξεργάζονται λύσεις.
Σύμφωνα με τη διοίκηση της ΤτΕ, η κρίση του κορωνοϊού έχει παγώσει τις αγορές των τιτλοποιήσεων και όταν αυτές επαναλειτουργήσουν, τα assets θα αποτιμηθούν σε χαμηλότερες τιμές, ενώ παράλληλα θα έχουν δημιουργηθεί νέα «κόκκινα» δάνεια που, στο χειρότερο σενάριο, θα ξεπεράσουν τα 16 δισ. ευρώ.
Με τη δημιουργία της Bad Bank θα δοθεί, σύμφωνα με τον διοικητή της ΤτE Γιάννη Στουρνάρα, ριζική λύση στο συνεχώς αυξανόμενο, λόγω της κρίσης, «βουνό» των κόκκινων δανείων, θα καθαρίσουν -με τίμημα βέβαια- οι τραπεζικοί ισολογισμοί και εντέλει μετά από αυτό, θα μπορούν να προσελκυστούν κεφάλαια από μακροπρόθεσμου χαρακτήρα μετόχους.
Η συμμετοχή στην Bad Bank, σύμφωνα με την TτE, θα είναι εθελοντική, άρα όποια τράπεζα κρίνει πως δεν τη συμφέρει, μπορεί να μην ακολουθήσει αυτή τη λύση.
Όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα έχει ως εξής: Οι υπηρεσίες της Τράπεζας της Ελλάδος έχουν βάλει στο χαρτί τις βασικές πτυχές της πρότασης, θα ακολουθήσει άμεσα γύρος επαφών και διαβουλεύσεων με την ξένη επενδυτική κοινότητα και εν συνεχεία η πρόταση θα σταλεί στις Βρυξέλλες, στη Φρανκφούρτη και στην ελληνική κυβέρνηση. Όλα βέβαια τελούν υπό την αίρεση των εγκρίσεων από την DG Comp και τον SSM.
Ο ρόλος του Δημοσίου και ο εφιάλτης του state aid
Ωστόσο, υπάρχουν επιχειρήματα, τα οποία υπερβαίνουν τα δύο «αντιμαχόμενα» στρατόπεδα και αφορούν στο… δημοσιονομικό περιθώριο της Ελλάδας. Αυτό γιατί η ίδρυση μιας Bad Bank χρειάζεται δύο μέρη: το ελληνικό δημόσιο που θα κληθεί να βάλει λεφτά πάνω στο τραπέζι, ανάλογα με το ποσοστό που θα επιλέξει να έχει στο μετοχικό κεφάλαιο της Bad Bank (σ.σ. η εμπειρία από τις περιπτώσεις της Ιρλανδίας και της Ισπανίας δείχνει ότι το κατώτατο ποσοστό θα ανέλθει σε 45%, το ανώτατο λίγο πάνω από το 50%) και τους ιδιώτες μετόχους που, πάλι με βάση το παράδειγμα των δύο προαναφερθέντων χωρών της ευρωζώνης, προέρχονται από τη δεξαμενή των ξένων funds και εταιρειών private equity, τα οποία αποτελούν τους διεθνείς παίκτες τόσο στις πωλήσεις των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) όσο και στις τιτλοποιήσεις.
Πού θα βρει λοιπόν το ελληνικό δημόσιο τα λεφτά; Από το 2011 και μετά, όταν ξεκίνησε η συζήτηση μεταξύ της Ελλάδας και των δανειστών για την ανάγκη δημιουργίας Bad Bank, η τρόικα έβγαζε «κόκκινη κάρτα», διότι η Αθήνα δεν είχε τα κεφάλαια να υποστηρίξει ένα τέτοιο εγχείρημα όπως έκαναν η Μαδρίτη και το Δουβλίνο.
Η κρίση της Covid-19 έχει ήδη ξεχειλώσει τις δαπάνες, αν και αυτό δεν σημαίνει ότι η χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων αλλά και των κεφαλαιακών απαιτήσεων στις τράπεζες δεν αποτελεί μια καλή ευκαιρία για τη ριζική και ενιαία αντιμετώπιση του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων.
Οι πληροφορίες από τις Βρυξέλλες αναφέρουν ότι η Κομισιόν αντιδρά στη δημιουργία Bad Bank, είτε σε ευρωπαϊκό είτε σε εθνικό επίπεδο και προβάλλει το επιχείρημα της κρατικής στήριξης και δείχνει τον δρόμο του bail in.
Βέβαια, όλα αυτά μπορεί στην πορεία και ανάλογα τα δόντια που δείχνει ο ιός στις οικονομίες να αλλάξουν.