Η νέα στρατηγική Brexit της πρωθυπουργού του Ην. Βασιλείου Theresa May καταρρέει πριν καν απαντήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το σχέδιό της προσφέρει έναν αδέξιο συμβιβασμό ανάμεσα σε ένα καθαρό “διάλειμμα” από την Ευρώπη, που θα προκαλούσε τεράστια οικονομική αναστάτωση και στην παραμονή στην ΕΕ, την οποία οι ψηφοφόροι απέρριψαν προ διετίας. Προφανώς, είναι μια προσφορά που κανείς δεν θέλει να δεχτεί.
Το Συντηρητικό Κόμμα της May έχει διαχωριστεί στους “Leavers” και τους “Remainers”. Διχασμένο είναι και το Εργατικό Κόμμα της αντιπολίτευσης. Πολλοί και στις δύο πλευρές, ωστόσο, χαρακτηρίζουν το μαλακό Brexit της May το χειρότερο δυνατό αποτέλεσμα. Οι υποστηρικτές της παραμονής κάνουν λόγο για ένα αναποτελεσματικό πασάλειμμα -ένα καθαρό διάλειμμα θα ήταν καλύτερο από αυτό. Οι υποστηρικτές της εξόδου το ονομάζουν Brexit μόνο στα λόγια –η παραμονή στην ΕΕ θα ήταν τουλάχιστον ειλικρινής.
Μπορεί η Ευρώπη να απορρίψει ούτως ή άλλως την προσέγγιση της May. Αυτό έγινε πιο πιθανό τη Δευτέρα, όταν, υπό την πίεση των Leavers στο κόμμα της, η May αναγκάστηκε να υποκύψει σε παραχωρήσεις που θα καταστήσουν το σχέδιο της ακόμη λιγότερο ελκυστικό στην ΕΕ.
Εάν η πρότασή της δεν μπορέσει να σπάσει το αδιέξοδο, υπάρχει και άλλη διέξοδος. Η επιλογή μεταξύ παραμονής ή αποχώρησης να τεθεί και πάλι στην κρίση των ψηφοφόρων.
Αυτό δεν θα είναι εύκολο, αλλά αρχίζει να φαίνεται δυνατό. Ένας πρώην υπουργός τάχθηκε υπέρ ενός δεύτερου δημοψηφίσματος –ο πρώτος υψηλόβαθμος Συντηρητικός που το πράττει. Η ηγεσία του Εργατικού Κόμματος δεν το έχει αποκλείσει. Είναι τόση η αποδιοργάνωση και στα δύο κόμματα που κανένα σχέδιο –παραμονή, έξοδος, κάτι ανάμεσα- δεν φαίνεται ικανό να εξασφαλίσει τη στήριξη της πλειοψηφίας στο Κοινοβούλιο. Σε αυτή την κατάσταση παράλυσης, με τις προθεσμίες του Brexit να πιέζουν, η Βουλή των Κοινοτήτων θα μπορούσε να αποφασίσει να επιστρέψει την απόφαση πίσω στη χώρα από σκέτη αδυναμία να πράξει οτιδήποτε άλλο.
Εάν αυτό συνέβαινε, το αποτέλεσμα θα ήταν αβέβαιο. Οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν μια τάση προς όφελος του Remain, αλλά είναι κάτι λιγότερο από καθοριστικές. Η θέση της ΕΕ σχετικά με το αν μπορεί ή πρέπει να σταματήσει το Brexit είναι επίσης ασαφής. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ίσως αισθάνονται ότι ανέχτηκαν αρκετά από τη Βρετανία και αν υιοθετούσαν μια σκληρή γραμμή κατά τη διάρκεια μιας νέας εκστρατείας δημοψηφίσματος, ενδεχομένως να ενίσχυαν και πάλι το ρεύμα της εξόδου. Ό,τι κι αν συνέβαινε, το ζήτημα δεν θα διευθετούνταν: μόλις το δεύτερο δημοψήφισμα αντέστρεφε την ψηφοφορία του 2016, θα ξεκινούσε μια εκστρατεία για ένα τρίτο δημοψήφισμα.
Ωστόσο, τα τελευταία δύο χρόνια των πολιτικών του αυτό-σαμποτάζ απέδειξαν ένα πράγμα: το 2016 οι ψηφοφόροι είχαν μια επιλογή την οποία δεν κατάλαβαν. Επέλεξαν το Brexit χωρίς να ξέρουν τι σήμαινε. Μέχρι τώρα, οι ψηφοφόροι έχουν τουλάχιστον μάθει ότι, ανεξάρτητα από τη μορφή που θα πάρει, θα είναι περίπλοκο και δαπανηρό.
Αυτό δεν είναι το μόνο που άλλαξε από την ψηφοφορία του 2016. Η σχέση της Βρετανίας με την Ευρώπη έχει αλλοιωθεί, χωρίς ίσως να επιδιορθώνεται. Μια δεύτερη ψηφοφορία δεν θα το διορθώσει αυτό, αλλά θα μπορούσε να αποτρέψει το επικείμενο χάος μιας μη-συμφωνίας Brexit. Προς το παρόν, κάθε άλλη επιλογή φαίνεται χειρότερη.