Η καθυστέρηση στην έναρξη σοβαρών διαπραγματεύσεων σχετικά με τους όρους της σχέσης μετά το Brexit του Ηνωμένου Βασιλείου με την ΕΕ των 27 είναι απογοητευτική και ανησυχητική για όλες τις εταιρείες που εμπορεύονται με την ΕΕ.
Παράγει ιδιαίτερα οξύ άγχος στο City του Λονδίνου.
Οι διαπραγματεύσεις για το ελεύθερο εμπόριο αγαθών είναι αρκετά σκληρές, αλλά τουλάχιστον υπάρχει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου να στηριχτούν. Το εμπόριο υπηρεσιών δημιουργεί ακόμα πιο περίπλοκα ζητήματα και δεν υπάρχει διεθνής οργανισμός που να βασίζεται σε συνθήκη για να ενεργεί ως διαιτητής. Οι χώρες δεν ήταν διατεθειμένες να παραχωρήσουν τον έλεγχο των χρηματοπιστωτικών τους τομέων σε υπερεθνικό φορέα. Άτυπες οργανώσεις όπως το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και η Επιτροπή της Βασιλείας δεν έχουν νομική εξουσία.
Η ευρωπαϊκή ενιαία αγορά χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών είναι μια ασυνήθιστη δημιουργία και έχει δουλέψει εξαιρετικά καλά. Έχει αποφέρει ιδιαίτερα οφέλη στο Λονδίνο – όχι ένα αδιάσειστο συμπέρασμα κατά τη δημιουργία του ευρώ. Στο Λονδίνο το λιοντάρι πραγματικά βρυχάται, προς το παρόν.
Το Brexit θα αλλάξει την εικόνα, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων. Οι ξένες εταιρείες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η διατήρηση όλων των αυγών τους σε ένα βρετανικό καλάθι που ανακινείται έντονα από τους μεταβαλλόμενους πολιτικούς ανέμους είναι επικίνδυνη. Άλλες ευρωπαϊκές πόλεις άργησαν να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία να προσελκύσουν επιχειρήσεις. Γραφεία και διεθνή σχολεία μεταφέρονται στη Φρανκφούρτη, το Λουξεμβούργο, το Δουβλίνο και το Άμστερνταμ
Αλλά παραμένουν πολλά να παιχτούν. Τα τεράστια συστήματα εκκαθάρισης στο Λονδίνο δεν μπορούν εύκολα να μετακινηθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Οι τράπεζες της ΕΕ έχουν επικεντρώσει τις συναλλαγές τους εδώ και είναι απρόθυμες να τις διαλύσουν. Και δεν είναι σαφές ότι οι ρυθμιστικές αρχές σε άλλα μέρη μπορούν γρήγορα να εξοπλιστούν για να αντιμετωπίσουν πολύπλοκες επιχειρήσεις που δεν έχουν εποπτεύσει πριν. Η πραγματικότητα είναι ότι το Λονδίνο θα παραμείνει βασικό για τις ευρωπαϊκές κεφαλαιαγορές για μεγάλο χρονικό διάστημα, έστω και με μειωμένη κυριαρχία.
Αυτό σημαίνει νέες, εξατομικευμένες ρυθμίσεις για την εποπτεία αυτών των αγορών. Εάν δεν ληφθεί διαφορετική απόφαση, οι βρετανικές ρυθμιστικές αρχές θα αφήσουν τις θέσεις τους στα διοικητικά συμβούλια των Ευρωπαϊκών Εποπτικών Αρχών: EBA (τραπεζική), Esma (αγορές κινητών αξιών) και EIOPA (ασφάλιση και συντάξεις). Ο κυβερνήτης της Τράπεζας της Αγγλίας δεν θα συμμετέχει πλέον στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας – είναι σήμερα αντιπρόεδρος.
Αυτό δε θα ήταν ένα λογικό αποτέλεσμα. Λόγω της σημασίας των αγορών του Λονδίνου, οι ρυθμιστικές αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου διαδραμάτισαν ηγετικό ρόλο στην ανάπτυξη των κανονισμών της ΕΕ. Η ιδέα ότι θα πρέπει στο μέλλον να συναντούν τους ευρωπαίους ομολόγους μόνο στους διαδρόμους της Βασιλείας είναι παράλογη. Πρέπει να υπάρχει διαρθρωμένη συνεργασία και σχεδόν βέβαια να υπάρχει κοινή εποπτεία των οντοτήτων στο Λονδίνο, οι οποίες θα παραμείνουν συστημικά σημαντικές στην ΕΕ.
Δεδομένου ότι οι διαπραγματεύσεις σχετικά με τη μελλοντική πρόσβαση στην αγορά δεν έχουν αρχίσει ακόμη, δεν έχει σημειωθεί πρόοδος στις δομές αυτές. Είναι ύψιστης σημασίας για τους συμμετέχοντες στην αγορά και τους πελάτες τους και η συζήτηση έχει αναλωθεί από ένα ψεύτικο δίλημμα. Η επιλογή παρουσιάζεται ως μεταξύ της συνεχιζόμενης πρόσβασης στην αγορά, κατά κανόνα από την Ευρώπη, ή της ανάκτησης του ελέγχου της δικής του ρύθμισης και της απώλειας της πρόσβασης στην αγορά. Το δίλημμα δεν είναι τόσο άκαμπτο – πολλοί κανονισμοί της ΕΕ προέρχονται από διεθνείς κώδικες και κανόνες, στους οποίους θα συνεχίσει να παίζει ρόλο. Οι κοινοτικοί κεφαλαιακοί κανονισμοί απορρέουν από τις Συμφωνίες της Βασιλείας και το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει πλήρες μέλος της Επιτροπής της Βασιλείας.
Η εκπόνηση μιας νέας ρύθμισης που ανταποκρίνεται σε αυτές τις πραγματικότητες θα είναι δύσκολη. Η καχυποψία για τις βρετανικές προθέσεις είναι εμφανής στο Βερολίνο και στο Παρίσι. Οι αναφορές στην κατανάλωση της πίτας είναι συχνές όταν συγκεντρώνονται δύο ή τρεις ρυθμιστικές αρχές ή κεντρικοί τραπεζίτες. Παρόλα αυτά, αναγνωρίζουν την ανάγκη για μια ταχεία και δημιουργική λύση, προκειμένου να αποφευχθούν σοβαρές διαταραχές της αγοράς τον Μάρτιο του 2019.
Σε προηγούμενες περιπτώσεις κατά τις οποίες οι χρηματοπιστωτικές αγορές της ΕΕ αντιμετώπισαν ένα σοβαρό ζήτημα και μια ενδεχόμενη ασυνέχεια, δημιουργήθηκε μια ομάδα σοφών ανθρώπων. Έτσι ο Αλεξάντρ Λαμφαλουσί ανέλαβε στην αλλαγή της χιλιετίας να αντιμετωπίσει την ογκώδη διαδικασία σύναψης και εφαρμογής οδηγιών. Η έκθεσή του το 2001 συγκρότησε τρεις εποπτικές επιτροπές. Απαντώντας στη χρηματοπιστωτική κρίση, ο Ζακ Ντε Λαροσιέρ ζήτησε το 2009 για δεύτερη αναθεώρηση, δημιουργώντας νέες αρχές, των οποίων οι αρμοδιότητες προτείνεται τώρα να ενισχυθούν.
Μια παρόμοια ομάδα είναι απαραίτητη τώρα για να δημιουργήσει μια περίτεχνη λύση στο αίνιγμα μετά το Brexit. Οι σοφοί θα μπορούσαν να συμβουλεύσουν για το πώς θα πρέπει να δομηθεί η ενισχυμένη ρυθμιστική συνεργασία, η οποία αντανακλά το υψηλό ενδιαφέρον που θα συνεχίσει να έχει η ΕΕ των 27 στις αγορές του Λονδίνου. Θα μπορούσαν να μιλήσουν για το πόσο μπορεί να επεκταθεί ασφαλώς σε τρίτες χώρες ένα καθεστώς αμοιβαίας αναγνώρισης. Θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν το περίπλοκο ζήτημα της συνέχειας των συμβάσεων.
Τα συμπεράσματα θα χρειαστούν έγκριση από την πολιτική ομάδα διαπραγματεύσεων, αλλά αυτές οι διαπραγματεύσεις δεν είναι καλά εξοπλισμένες για να χειριστούν αυτά τα άκρως τεχνικά ζητήματα. Η ιστορία δείχνει ότι οι σοφοί θα πρέπει να προεδρεύονται από έναν γαλλόφωνο πρώην κεντρικό τραπεζίτη, μαζί με έναν φιλικό για τον χρήστη βρετανό, χωρίς προφανές συμφέρον, στην ομάδα. Είναι βέβαιο ότι θα βρεθούν «εθελοντές».