Του Chris Bryant-Εάν ο Donald Trump μπορούσε, δεν θα εισήγαγε καθόλου γερμανικά αυτοκίνητα. “Φτιάξτε τα εδώ!”, έγραψε χαρακτηριστικά σε πρόσφατο tweet του απειλώντας με δασμούς 20% τις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες.
Δεν έχει σημασία το ότι οι Γερμανοί έχουν επενδύσει δισ. δολαρίων σε αμερικανικά εργοστάσια και οι εργαζόμενοί τους κατασκευάζουν εκατοντάδες χιλιάδων αυτοκίνητα στη χώρα ετησίως, πολλά από αυτά για εξαγωγές. Μέχρι και η τελευταία BMW, Mercedes ή VW που πωλείται στις ΗΠΑ να κατασκευάζεται εκεί από Αμερικανό εργαζόμενο, πιθανώς δεν θα είναι αρκετό.
Οι απειλές του Trump για δασμούς είναι μια επίθεση στο επιχειρηματικό μοντέλο των γερμανικών εταιρειών αυτοκινήτου, που συνθέτουν την πρόκληση από την πτώση του diesel και την άνοδο των ηλεκτρικών και αυτόνομων οχημάτων. Μπορεί να πρέπει να γίνουν λιγότερο φιλόδοξοι και λιγότερο επικερδείς. Δεν είναι να απορεί κανείς ότι οι μετοχές της VW έχουν σημειώσει πτώση 25% από τα υψηλά τους φέτος και της BMW κατά 20%.
Ίσως η τελευταία αψιμαχία του Trump να καταλήξει σε κάποιου είδους μεγάλη συμφωνία. Ίσως η Ευρώπη και οι ΗΠΑ να συμφωνήσουν να εξαλείψουν όλους τους δασμούς που αφορούν τον κλάδο του αυτοκινήτου και τους εμπορικούς φραγμούς (ο CEO της BMW, Harald Jrueger, είναι μεταξύ εκείνων που προωθούν ανοιχτά την ιδέα). Αλλά μην περιμένετε με ανυπομονησία. Ο Trump είναι ένας οικονομικός εθνικιστής ο oποίος πιστεύει ότι οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις ετοιμάζονται να επιτεθούν στην οικονομία της Αμερικής. Φαίνεται επίσης ότι πιστεύει πως οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν στραγγαλίσει την αμερικανική αγορά, ενώ στην πραγματικότητα αντιστοιχούν μόλις στο 8% αυτής.
Και εάν η Ευρώπη ακύρωνε τους δασμούς 10% στις εισαγωγές αυτοκινήτου με αντάλλαγμα οι ΗΠΑ να αποσύρουν τους δασμούς του 2,5% στα αυτοκίνητα και τον ειδικό φόρο 25% στα εμπορικά οχήματα και στα ελαφρά φορτηγά, οι Γερμανοί πιθανώς θα επωφελούνταν περισσότερο. Ο πρώην αντί-Καγκελάριος, Sigmar Gabriel, είχε δίκιο πέρυσι όταν δήλωνε ότι ο τρόπος για τη βελτίωση του εμπορικού ελλείμματος της Αμερικής στα αυτοκίνητα, δεν είναι η μείωση των δασμών αλλά οι ΗΠΑ να κατασκευάζουν “καλύτερα αυτοκίνητα”.
Αντί αυτού, οι GM και Ford υποβαθμίζουν τις φιλοδοξίες τους, επιλέγοντας να εστιάσουν περισσότερο στις προσπάθειές τους πώλησης φορτηγών σε Αμερικανούς καταναλωτές. Αυτά έχουν καταστεί πηγή εσόδων για τις αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες με τα χρόνια, εν μέρει διότι οι δασμοί του 25% τις προστάτευσαν από τον διεθνή ανταγωνισμό.
Μέχρι σήμερα, οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες ήταν επιδέξιες ώστε να αποφύγουν τις προστατευτικές πιέσεις των ξένων κυβερνήσεων. Στην Κίνα μπήκαν σε δαπανηρές κοινοπραξίες στον τομέα της τεχνολογίας και των προϊόντων, για να αποκτήσουν πρόσβαση στην τεράστια τοπική αγορά. Στην Ινδία, στη Ρωσία και αλλού, μεταφέρουν κιτ εξαρτημάτων για συναρμολόγηση από ντόπιους εργαζόμενους, παρακάμπτοντας ως εκ τούτου τους υψηλούς δασμούς εισαγωγών σε αυτοκίνητα που έχουν ολοκληρωθεί.
Αποτελεσματικό; Μετά βίας. Ωστόσο ακόμη και με αυτούς τους συμβιβασμούς, η τριάδα κέρδισε συνολικά 30 δισ. ευρώ καθαρών εσόδων πέρυσι, πολύ περισσότερα από τις περισσότερες γαλλικές ανταγωνιστικές τους που εστιάζουν στην Ευρώπη. Και σε αντίθεση με το Ντητρόιτ, οι Γερμανοί δεν ζήτησαν διάσωση το 2008.
Στο επίκεντρο της επιτυχίας της Γερμανίας ήταν μια στρατηγική δημιουργίας εργοστασίων σε περιοχές όπου πωλούν τα περισσότερα αυτοκίνητα και όπου θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τις συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου και τις διασυνοριακές αλυσίδες εφοδιασμού. Οι ΗΠΑ είναι μια μεγάλη αγορά αυτοκινήτου και αποτελεί μέρος της NAFTA, επομένως ήταν μια φυσική “κατοικία” για την παραγωγή των SUVs των BMW και Mercedes.
Οι διάφοροι δασμοί και αντίποινα που έχουν προταθεί, θα κόστιζαν στη BMW σχεδόν το ένα πέμπτο από τα εκτιμώμενα λειτουργικά κέρδη του επομένου έτους, σύμφωνα με τον Max Warburton, αναλυτή της Bernstein Research. Για τη Mercedes και τη Volkswagen το πλήγμα θα μπορούσε να ανέρχεται στο ένα δέκατο. Η κατασκευή κάθε μοντέλου εγχωρίως –όπως φαίνεται να θέλει ο Trump- θα προσέθετε επιπλέον πόνο. “Εάν τα εργοστάσια παραγωγής πρέπει να χωριστούν και τα εργαλεία να διπλασιαστούν, θα πληγούν σημαντικά τα περιθώρια”, σύμφωνα με τον Warburton.
Κατασκευάζοντας περισσότερα sedans χαμηλότερου περιθωρίου στις ΗΠΑ, όπου το εργασιακό κόστος είναι υψηλό και τα οχήματα δεν είναι τόσο δημοφιλή σε κάθε περίπτωση, απλώς θα συμπίεζαν περαιτέρω τα περιθώρια. Για αυτό η VW κατασκευάζει τόσα πολλά στο Μεξικό. Συνήθως, περίπου το 40% των εξαρτημάτων ενός οχήματος που εισάγεται από το Μεξικό, έχουν κατασκευαστεί από Αμερικανούς εργαζόμενους, σύμφωνα με την Ένωση των Παγκόσμιων Αυτοκινητοβιομηχανιών. Όχι ότι τον Trump τον ενδιαφέρει αυτό.
Ως εκ τούτου, ο Αμερικανός πρόεδρος υποστηρίζει πραγματικά ότι οι κατασκευάστριες εταιρείες αυτοκινήτου της Γερμανίας επενδύουν σε ρομπότ και/ή βγάζουν λιγότερα λεφτά. Στο μεταξύ για τους καταναλωτές, οι δασμοί του σημαίνουν υψηλότερες τιμές και λιγότερες επιλογές. Θεωρητικά, οι ωφελημένοι θα είναι αυτές οι αυτοκινητοβιομηχανίες που δεν ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένες στην επέκτασή τους στο εξωτερικό, όπως η Peugeot, ή εκείνες που εστιάζουν σε μερικές πολύ μεγάλες περιφερειακές αγορές, όπως η GM. Αλλά η προειδοποίηση της GM την Παρασκευή ότι οι δασμοί μπορεί να υπονομεύσουν την ανταγωνιστικότητά της, υποδηλώνει ότι τέτοια οφέλη είναι απατηλά στην πράξη. Ως ένα οικονομικό όραμα, το “κατασκευάστε τα εδώ!”, είναι θλιβερό.