Η ανώτατη αξιωματούχος της Ευρώπης που είναι επιφορτισμένη με την εξυγίανση των τραπεζών έχει καλέσει την ΕΕ να επιβάλει αυστηρότερους περιορισμούς σχετικά με το πότε οι κυβερνήσεις μπορούν να προσφέρουν χρήματα σε τράπεζες που πλήττονται, ως απάντηση στις πρόσφατες περιπτώσεις στην Ιταλία όπου οι ανώτεροι κάτοχοι ομολόγων γλίτωσαν τις απώλειες.
Η Έλκε Κένιγκ, επικεφαλής του Ενιαίου Συμβουλίου Εξυγίανσης της ευρωζώνης, δήλωσε στους Financial Times σε συνέντευξή της ότι οι κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις που ενέκρινε η Ευρωπαϊκή Κομισιόν το 2013 ήταν στην πραγματικότητα παρωχημένες, δεδομένου ότι η ΕΕ έχει λάβει μέτρα από τότε για να διασφαλίσει ότι οι αποτυχημένες τράπεζες εκκαθαρίζονται χωρίς να προκληθεί μια ευρύτερη κρίση.
Οι κατευθυντήριες γραμμές, τις οποίες επικαλέστηκε η Ιταλία όταν χορήγησε περίπου 17 δισεκατομμύρια ευρώ κρατικής ενίσχυσης για την εξομάλυνση της εκκαθάρισης της Veneto Banca και της Banca Popolare di Vicenza, απαιτούν να πληρώσουν οι μέτοχοι και οι κατώτεροι πιστωτές προτού χρησιμοποιηθούν τα χρήματα των φορολογουμένων, αλλά δεν αφορούν τους ανώτερους ομολογιούχους.
Αυτό έχει προκαλέσει διαμαρτυρίες από το Βερολίνο και ορισμένες άλλες πρωτεύουσες ότι τα μέτρα αποτελούν ένα κενό που επιτρέπει στις νευρικές κυβερνήσεις να ξεπεράσουν μια αρχή που ενέκρινε η ΕΕ μετά την οικονομική κρίση. Η αρχή αυτή προβλέπει ότι οι επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων των ανώτερων πιστωτών, πρέπει να αντιμετωπίζουν ζημίες πριν από τους φορολογούμενους.
«Πρέπει να βεβαιωθούμε ότι δεν θέτουμε λάθος κίνητρα στο σύστημα», δήλωσε η κα Κένιγκ. «Είναι πλέον καιρός να το εξετάσουμε αυτό.»
Ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ζήτησε την αναθεώρηση των κατευθυντήριων γραμμών, ενώ ο κ. Γερούν Ντάισελμπλουμ, πρόεδρος του eurogroup των υπουργών Οικονομικών, δήλωσε επίσης ότι δεν πρέπει να προσφέρουν ασφαλές καταφύγιο για τις τράπεζες που «προσπαθούν να αποφύγουν τους σκληρούς κανόνες».
Οι απογοητεύσεις με τα ισχύοντα πρότυπα οφείλονται στο γεγονός ότι δε συμβαδίζουν με την ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ από το 2016, γνωστή ως οδηγία για την ανάκαμψη και την εξυγίανση των τραπεζών (BRRD), η οποία απαιτεί το 8% των υποχρεώσεων ενός ιδρύματος, συμπεριλαμβανομένων των ανώτερων ομολόγων αν χρειαστεί, να διαγραφούν προτού χρησιμοποιηθεί δημόσιο χρήμα.
Ο νόμος αυτός ισχύει στις περιπτώσεις όπου αποτυγχάνουν συστημικά σημαντικές τράπεζες, πράγμα που σημαίνει ότι δεν χρησιμοποιήθηκε για τις δύο μικρότερες ιταλικές τράπεζες, οι οποίες αντιμετωπίστηκαν βάσει των εθνικών κανόνων περί αφερεγγυότητας.
Οι τράπεζες μπορούν επίσης να αποφύγουν την πλήρη ισχύ του νόμου BRRD εάν οι αρχές αποφασίσουν ότι είναι ουσιαστικά φερέγγυες και χρειάζονται μόνο μια «προληπτική ανακεφαλαιοποίηση», μια προσέγγιση που οι ιταλικές αρχές χρησιμοποίησαν στην περίπτωση του Monte dei Paschi di Siena νωρίτερα φέτος.
Η Ευρωπαϊκή Κομισιόν έχει μέχρι στιγμής αντισταθεί στις προσκλήσεις των πολιτικών για επικαιροποίηση των προτύπων, λέγοντας ότι έχουν εξυπηρετήσει την Ευρώπη καλά κατά τη διάρκεια της κρίσης. Η Μαργκρέτε Βεστάγκερ, η Επίτροπος Ανταγωνισμού της ΕΕ, δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι δεν είχε «συγκεκριμένα σχέδια για να τα αλλάξει».
«Νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό για τον χρηματοπιστωτικό τομέα και επομένως για όλους μας να έχουμε νομική βεβαιότητα», ανέφερε.
Οι κατευθυντήριες γραμμές είναι η αποκλειστική αρμοδιότητα της κομισιόν, η οποία θα πρέπει να αποφασίσει για οποιεσδήποτε αλλαγές.
Η κα Κένιγκ δήλωσε ότι είναι λογικό η Κομισιόν να μη θέλει να επανεξετάσει αμέσως τα πρότυπα, δεδομένου ότι πρόσφατα χρησιμοποιήθηκαν για να στηρίξουν τις βασικές αποφάσεις κρατικών ενισχύσεων στην Ιταλία. «Νομίζω ότι η κομισιόν θα συμφωνήσει ότι πρέπει να έρθει μια στιγμή όπου πρέπει να αλλάξουν», είπε. «Δεν βλέπω να λέει κάποιος ότι δεν πρέπει να τα αγγίξουμε.»
Υπάρχουν επιλογές για το πώς να γίνει το σύστημα «αυστηρότερο», είπε, προσθέτοντας ότι οποιαδήποτε αλλαγή πρέπει να μελετηθεί προσεκτικά, ώστε η ΕΕ να αποφύγει να δέσει τα ίδια της τα χέρια σε ό, τι αφορά την αντιμετώπιση των αποτυχιών των τραπεζών.
«Θα ήμουν η πρώτη που θα έλεγα ότι δεν κλείνεις τις πόρτες με τέτοιο τρόπο ώστε αν ξαναχρειαστείς την πόρτα δε θα μπορείς να βρεις ξανά τα κλειδιά», είπε, προσθέτοντας ότι οι κανόνες πρέπει να αφήνουν κάποια ελευθερία για τις κυβερνήσεις να χορηγούν «ενισχύσεις εκκαθάρισης» στις τράπεζες τους.
«Το έχουμε και σε άλλους κλάδους – ότι εάν υπάρξει πτώχευση, για να αποφευχθούν κάποιες ατυχίες, θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη οι εγγυήσεις ρευστότητας, οπότε δε θα απέκλεια αυτό εξ ολοκλήρου.»